Słowa kluczowe
Żołnierze Niezłomni
patriotyzm
metoda biografii historyczno-pedagogicznej
ród Pileckich
Jak cytować
Abstrakt
Problematyka artykułu dotyczy kształtowania postaw patriotycznych w znanych polskich rodach. Celem jest udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie badawcze: Jak kształtowano postawy patriotyczne w rodzinie Pileckich? Wykorzystano metodę biografii historyczno-pedagogicznej. Poddano analizie dzieje rodziny Witolda Pileckiego w okresie od drugiej połowy XIX wieku (ze szczególnym uwzględnieniem carskich represji po powstaniu styczniowym) do lat 30. XX wieku. Opisano trzy pokolenia rodziny Pileckich: Juliana i Ludwikę Pileckich, Witolda i Marię Pileckich oraz ich dzieci. Skoncentrowano się na trzech poziomach kształtowania postaw: emocjonalnym, behawioralnym i poznawczym. Wyniki i wnioski: Rezultaty przeprowadzonej analizy wykazały, że w rodzie Pileckich kształtowano postawy patriotyczne na wszystkich trzech analizowanych poziomach. Na poziomie emocjonalnym: stwarzano atmosferę domu rodzinnego przepełnioną patriotyzmem, pielęgnowano pamięć o niesprawiedliwości caratu i miłość do ojczyzny. Na poziomie behawioralnym: angażowano potomstwo do udziału w organizacjach harcerskich, dbano o zachowanie polskiej mowy i zwyczajów, przeprowadzano się do miejscowości mniej zrusyfikowanych, mężnie stawiano czoło represjom i prześladowaniom. Na poziomie poznawczym: prowadzono ciekawe dyskusje nt. historii Polski i przekazywano potomstwu wiedzę z jej zakresu; czytano literaturę piękną; wspólnie oglądano bogato ilustrowane albumy polskich malarzy; planowano czynności poznawcze; kształtowano bystrość umysłów dzieci podczas konstruktywnych gier i pracy z książką; utrwalano materiał patriotyczny zapisany w pamięci autobiograficznej powstańców styczniowych, ich dzieci i wnuków. Wyniki przeprowadzonych analiz pokazały, jak w rodzinie Pileckich kształtowano postawy patriotyczne. Wyzwaniem na przyszłość jest to, jak wykorzystać otrzymane informacje w dzisiejszych czasach. Pomocne w tym mogą być przytoczone w artykule opisy sytuacji, wydarzeń z rodziny Pileckich będących inspiracją, jak formować w wychowanku patriotyzm.
Bibliografia
Aronson, E., Wilson, T., Akert, R. (1997). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Buszko, J. (2000). Wielka historia Polski. Od niewoli do niepodległości (1864-1918). Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra.
Cyra, A. Wysocki, W. (1997). Rotmistrz Witold Pilecki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Foot, M. (2003). Six faces of courage. Secret agents against Nazi tyranny. Barnsley: Leo Cooper.
Gronkowska-Koziar, A. (2021). Wychowanie patriotyczne w posłudze duszpasterskiej kardynała Stefana Wyszyńskiego. Biografistyka Pedagogiczna, 2, 205-218. https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.52
Juroszek, W. (2022). Generał Fieldorf „Nil” as a personal model in upbringing towards maturity. Quarterly Journal Fides et Ratio, 52(4), 43-53. https://doi.org/10.34766/fetr.v4i52.1104
Juroszek, W. (2023a). Witold Pilecki as a caring parent model from the Erik Erikson’s theory perspective. Quarterly Journal Fides et Ratio, 53(1), 18-26. https://doi.org/10.34766/fetr.v53i1.1168
Juroszek, W. (2023b). Generał August Emil Fieldorf „Nil” jako wzór osoby dojrzałej w świetle koncepcji Zdzisława Chlewińskiego. Ujęcie psychopedagogiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Małkowski, A. (1911). Scouting jako system wychowania młodzieży na podstawie dzieła Generała Baden-Powella. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Mandrela, A. (2019). Duchowość i charakter Witolda Pileckiego. Sylwetka ochotnika do Auschwitz. Katowice: Wydawnictwo Anna Mandrela.
Mądrzycki, T. (1996). Osobowość jako system tworzący i realizujący plany – nowe podejście. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2007). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowak, A. (2022). Polska i Rosja. Sąsiedztwo wolności i despotyzmu X-XXI w. Kraków: Biały Kruk.
Patricelli, M. (2011). Ochotnik. O Rotmistrzu Witoldzie Pileckim. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Pawłowicz, J. (2017). Żołnierz Niezłomny, patriota, człowiek…Szkic o bohaterze. (In:) W. Ostrowska, E. Stachurska (eds.), Mój ojciec. Wspomnienia, 15-60. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Pilecka-Optułowicz, Z. (2017). Zastanawiam się, czy wiedział, że ma tak mało czasu. (In:) W. Ostrowska, E. Stachurska (eds.), Mój ojciec. Wspomnienia, 61-160. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Pilecki, A., Krzyszkowski, M., Wasztyl, B. (2015). Śladami mojego taty. Kraków: Znak Horyzont.
Plopa, M. (2008). Więzi w małżeństwie i rodzinie: metody badań. Kraków: Impuls.
Płużański, T. (2015). Rotmistrz Pilecki i jego oprawcy. Warszawa: Wydawnictwo Fronda.
Rybicki, A. (2022). Pułkownik Łukasz Ciepliński jako wzór osobowy w chrześcijańskiej formacji mężczyzn. Studium na podstawie jego grypsów więziennych. Studia Teologiczne, 11, 173-195. https://doi.org/10.18290/rt226911.10
Rynio, A. (2018). Patriotic education in the teaching of God’s Servant – Cardinal Stefan Wyszyński. Studia Theologica Versaviensia, 2, 145-160. https://doi.org/10.21697/stv.61.2.08
Rynio, A. (2019). Wychowanie patriotyczne w nauczaniu Sługi Bożego Kardynała Stefana Wyszyńskiego. (In:) E. Czaczkowska, R. Łatka (eds.), Prymas Wyszyński a Niepodległa: naród – patriotyzm – państwo w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia, 105-120. Warszawa: Wydawnictwo IPN.
Sabat, K. (2016). Prośba o ułaskawienie źródłem do biografii Żołnierzy Wyklętych. Biografistyka Pedagogiczna, 1, 275-289. https://doi.org/10.36578/BP.2016.01.17
Sabat, K. (2018). Nauczyciel wobec upowszechniania wiedzy o Żołnierzach Wyklętych. Biografistyka Pedagogiczna, 1, 113-131. https://doi.org/10.36578/BP.2018.03.08
Szulakiewicz, W. (2004). Biografistyka i jej miejsce w historiografii edukacyjnej po II wojnie światowej. Biuletyn Historii Wychowania, 10, 5-14.
Szulakiewicz, W. (2015a). Badania biograficzne w pedagogice. Studia źródłowe i bibliograficzne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szulakiewicz, W. (2015b). Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Śląski, J. (1996). Żołnierze Wyklęci. Warszawa: RYTM.
Tracki, K. (2014). Młodość Witolda Pileckiego. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Wysocki, W. (2013). Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948. Warszawa: RYTM
Wyszyński, S. (2020). Kocham ojczyznę więcej niż własne serce. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
Zdrada, J. (2015). Historia Polski. 1795-1914. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zwoliński, A. (2015). Wychowanie do patriotyzmu. Labor et Educatio, 3, 355-375.
Żaryn, J. (2020). Własna i niepodległa, czyli o Polakach walczących o swoją ojczyznę. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.