Słowa kluczowe
pandemia Covid-19
satysfakcja z małżeństwa
satysfakcja z życia
współpraca rodzicielska
Jak cytować
Abstrakt
Pomimo obserwowanych współcześnie zmian w sposobie, w jaki kobiety i mężczyźni angażują się w role rodzinne, matki wciąż pełnią kluczową rolę w sprawowaniu opieki i wychowaniu dzieci. Z tego powodu ich dobrostan wydaje się mieć szczególne znaczenie dla funkcjonowania całego systemu rodzinnego. Biorąc pod uwagę wymogi, jakim musiały sprostać matki w dobie pandemii Covid-19, postanowiono sprawdzić jakie czynniki mają znaczenie w wyjaśnianiu ich satysfakcji z życia i z małżeństwa. Szczególną uwagę zwrócono na współpracę rodzicielską, która zgodnie z literaturą stanowić może cenny zasób, pozwalający lepiej radzić sobie ze stresorami rodzinnymi. W badaniu wzięło udział 375 matek, pozostających w związku małżeńskim i sprawujących opiekę nad przynajmniej jednym dzieckiem w wieku 7-12 lat. Współpracę rodzicielską zbadano za pomocą Skali Współpracy Rodzicielskiej (Więsyk i in., 2024), do zbadania satysfakcji wykorzystano Skalę Satysfakcji z Życia (Diener i in., 1985) oraz Skalę Satysfakcji z Małżeństwa (Norton, 1983). Spodziewano się, iż jakość współpracy rodzicielskiej jest w dodatnim związku z satysfakcją z małżeństwa (H1) oraz z satysfakcją z życia (H2). W wyniku hierarchicznej analizy regresji stwierdzono, iż współpraca rodzicielska jest najważniejszym predyktorem wyjaśniającym satysfakcję z życia i satysfakcję z małżeństwa badanych matek. Stwierdzono, iż jakość współpracy rodzicielskiej ma szczególnie duże znaczenie w wyjaśnianiu satysfakcji z małżeństwa a silny związek tych dwóch zmiennych może być opisywany z użyciem mechanizmu przenikania.
Bibliografia
Augustijn, L. (2023). Post-separation Care Arrangements and Parents’ Life Satisfaction: Can the Quality of Co-parenting and Frequency of Interparental Conflict Explain the Relationship? Journal of Happiness Studies, 24, 1-20. https://doi.org/10.1007/s10902-023-00643-5
Bakiera, L. (2014). Zaangażowanie w rodzicielstwo na tle współczesnej rodziny. Kultura i Edukacja, 102(2), 146-172. https://doi.org/10.15804/kie.2014.02.07
Bebel, A. (2020). Sytuacja dużych rodzin podczas pandemii Covid-19. Związek Dużych Rodzin ,,Trzy Plus”.
Bianchi, S.M., Sayer, L.C., Milkie, M.A., & Robinson, J.P. (2012). Housework: Who Did, Does or Will Do It, and How Much Does It Matter? Social Forces, 91(1), 55-63. https://doi.org/10.1093/sf/sos120
Binder, P. (2022). Praca zdalna w czasie pandemii i jej implikacje dla rodzin z dziećmi – Badanie jakościowe. Przegląd Socjologii Jakościowej, 18(1), 82-110. https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.1.05
Bonds, D., Gondoli, D. (2007). Examining the Process by Which Marital Adjustment Affects Maternal Warmth: The Role of Coparenting Support as a Mediator. Journal of Family Psychology, 21(2), 288-296. https://doi.org/10.1037/0893-3200.21.2.288
Carlson, D.L., Petts, R.J., Pepin, J.R. (2022). Changes in US Parents’ Domestic Labor During the Early Days of the COVID-19 Pandemic. Sociological Inquiry, 92(3), 1217-1244. https://doi.org/10.1111/soin.12459
Collins, C., Landivar, L.C., Ruppanner, L., Scarborough, W.J. (2021). COVID-19 and the gender gap in work hours. Gender, Work & Organization, 28(S1), 101-112. https://doi.org/10.1111/gwao.12506
Conway, L.G., Woodard, S.R., Zubrod, A. (2020). Social PsychologicalMeasurements of COVID-19: Coronavirus Perceived Threat, Government Response, Impacts, and Experiences Questionnaire. https://doi.org/10.31234/osf.io/z2x9a
Cummins, M.W., Brannon, G.E. (2022). Mothering in a Pandemic: Navigating Care Work, Intensive Motherhood, and COVID-19. Gender Issues, 39(2), 123-141. https://doi.org/10.1007/s12147-022-09295-w
Daszykowska-Tobiasz, J. (2022). Funkcjonowanie polskich rodzin w czasie pandemii COVID-19 – Przegląd badań, (In:) M. Szast i B. Więckiewicz (eds.), Obraz rodziny i młodzieży pod koniec drugiej dekady XXI wieku: wybrane aspekty, 11-34. Wydawnictwo Naukowe UP.
Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
Edwards, J.R., Rothbard, N.P. (2000). Mechanisms linking work and family: Clarifying the relationship between work and family constructs. The Academy of Management Review, 25(1), 178-199. https://doi.org/10.2307/259269
Ellis, W.E., Dumas, T.M., & Forbes, L.M. (2020). Physically isolated but socially connected: Psychological adjustment and stress among adolescents during the initial COVID-19 crisis. Canadian Journal of Behavioural Science, 52(3), 177-187. https://doi.org/10.1037/cbs0000215
Feinberg, M.E. (2002). Coparenting and the transition to parenthood: A framework for prevention. Clinical Child and Family Psychology Review, 5(3), 173-195. https://doi.org/10.1023/A:1019695015110
Feinberg, M.E. (2003). The Internal Structure and Ecological Context of Coparenting. A Framework for Research and Intervention. Parenting: Science and Practice, 1(3(2)), 95-131.
Feinberg, M.E., Brown, L.D., Kan, M.L. (2012). A Multi-Domain Self-Report Measure of Coparenting. Parenting, Science and Practice, 12(1), 1-21. https://doi.org/10.1080/15295192.2012.638870
Feinberg, M.E., Gedaly, L., Mogle, J., Hostetler, M.L., Cifelli, J.A., Tornello, S.L., Lee, J.-K., Jones, D.E. (2022). Building long-term family resilience through universal prevention: 10-year parent and child outcomes during the COVID-19 pandemic. Family Process, 61(1), 76-90. https://doi.org/10.1111/famp.12730
Feinberg, M.E., Jones, D.E., Hostetler, M.L., Roettger, M.E., Paul, I.M., Ehrenthal, D.B. (2016). Couple-Focused Prevention at the Transition to Parenthood, a Randomized Trial: Effects on Coparenting, Parenting, Family Violence, and Parent and Child Adjustment. Prevention Science: The Official Journal of the Society for Prevention Research, 17(6), 751-764. https://doi.org/10.1007/s11121-016-0674-z
Feinberg, M.E., Mogle, J.A., Lee, J.-K., Tornello, S.L., Hostetler, M.L., Cifelli, J.A., Bai, S., Hotez, E. (2021). Impact of the COVID-19 Pandemic on Parent, Child and Family Functioning. Family Process, 61(1), 361-374. https://doi.org/10.1111/famp.12649
Fillo, J., Simpson, J.A., Rholes, W.S., Kohn, J.L. (2015). Dads doing diapers: Individual and relational outcomes associated with the division of childcare across the transition to parenthood. Journal of Personality and Social Psychology, 108(2), 298-316. https://doi.org/10.1037/a0038572
Fong, C.V., Iarocci, G. (2020). Child and Family Outcomes Following Pandemics: A Systematic Review and Recommendations on COVID-19 Policies. Journal of Pediatric Psychology, 45(10), 1124-1143. https://doi.org/10.1093/jpepsy/jsaa092
Gable, S., Crnic, K., Belsky, J. (1994). Coparenting within the family system: Influences on children’s development. Family Relations: An Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies, 43(4), 380-386. https://doi.org/10.2307/585368
Gambin, M., Woźniak-Prus, M., Sękowski, M., Cudo, A., Pisula, E., Kiepura-Nawrocka, E., Boruszak–Kiziukiewicz, J., Kmita, G. (2020). Factors related to positive experiences in parent-child relationship during the COVID-19 lockdown. The role of empathy, emotion regulation, parenting self-efficacy and social support. Family Process, 63(19), 1-26. https://doi.org/10.31234/ osf.io/yhtqa
Gambin, M., Zawadzki, B. (2022). Wstęp, (In:) M. Gambin i B. Zawadzki (eds.), Pandemia Covid-19. Perspektywa psychologiczna, 15-28. Wydawnictwo Liberi Libri.
Gębka, M. (2007). Ojciec jako rodziciel. Wizerunki ról rodzinnych. Roczniki Socjologii Rodziny, 18, 89-108.
Giannotti, M., Mazzoni, N., Facchini, M., de Falco, S., Venuti, P., Iandolo, G. (2022). Determinants of maternal stress during COVID-19 outbreak in Italy and Spain: A cross-cultural investigation. Journal of Family Psychology, 36(6), 827-838. https://doi.org/10.1037/fam0000993
Heszen-Niejodek, M. (2000). Stres i radzenie sobie – Główne kontrowersje. (In:) I. Heszen-Niejodek i Z. Ratajczak (eds.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, 12-64. Wydawnictwo Uniwersytetu Ślaskiego.
Hobfoll, S. (1989). Conservation of resources. A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44(3), 513-524.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Katz, L.F., Gottman, J.M. (1996). Spillover effects of marital conflict: In search of parenting and coparenting mechanisms. (In:) J.P. McHale & P.A. Cowan (eds.), Understanding how family-level dynamics affect children’s development: Studies of two-parent families, 57-76. Jossey-Bass/Wiley.
Kurzępa, J., Leszczyński, K., Przybysz, M.M. (2022). Rodzina a pandemia. Wydawnictwo Academicon.
Lachowska, B. (2012). Praca i rodzina: Konflikt czy synergia? Wydawnictwo KUL.
Lachowska, B. (2021). The threat of coronavirus perceived by the mother and her experiences related to the pandemic versus her relationship with the child. Quarterly Journal Fides et Ratio, 47(3), 476-491. https://doi.org/10.34766/fetr.v47i3.919
Lamela, D., Figueiredo, B., Bastos, A., Feinberg, M. (2016). Typologies of Post-divorce Coparenting and Parental Well-Being, Parenting Quality and Children’s Psychological Adjustment. Child Psychiatry and Human Development, 47(5), 716-728. https://doi.org/10.1007/s10578-015-0604-5
Le, Y., McDaniel, B.T., Leavitt, C.E., Feinberg, M.E. (2016). Longitudinal associations between relationship quality and coparenting across the transition to parenthood: A dyadic perspective. Journal of Family Psychology, 30(8), 918-926. https://doi.org/10.1037/fam0000217
Liu, C., Wu, X.-C. (2018). Dyadic effects of marital satisfaction on coparenting in Chinese families: Based on the actor-partner interdependence model. International Journal of Psychology, 53(3), 210-217. https://doi.org/10.1002/ijop.12274
Maas, M.K., McDaniel, B.T., Feinberg, M.E., Jones, D.E. (2018). Division of labor and multiple domains of sexual satisfaction among first-time parents. Journal of Family Issues, 39(1), 104-127. https://doi.org/10.1177/0192513X15604343
Mallette, J.K., Futris, T.G., Oshri, A., Brown, G.L. (2020). Paternal support and involvement in unmarried fragile families: Impacts on long-term maternal mental health. Family Process, 59(2), 789-806. https://doi.org/10.1111/famp.12456
Markowska-Manista, U., Zakrzewska-Olędzka, D. (2020). Family with children in times of pandemic – what, where, how? Dilemmas of adult-imposed prohibitions and orders. Society Register, 4(3), 89-110. https://doi.org/10.14746/sr.2020.4.3.05
McCubbin, H.I., Joy, C.B., Cauble, A.E., Comeau, J.K., Patterson, J.M., Needle, R.H. (1980). Family stress and coping: A decade review. Journal of Marriage and the Family, 42(4), 855-871. https://doi.org/10.2307/351829
McRae, C.S., Overall, N.C., Henderson, A.M.E., Low, R.S.T., Chang, V.T. (2021). Parents’ distress and poor parenting during a COVID-19 lockdown: The buffering effects of partner support and cooperative coparenting. Developmental Psychology, 57(10), 1623-1632. https://doi.org/10.1037/dev0001207
Michoń, P. (2016). Zabawa czy rutyna? Podział czynności związanych z opieką nad dzieckiem pomiędzy kobietę i mężczyznę w gospodarstwach domowych w Polsce. Studia Romanica Posnaniensia, 4, 55-73. https://doi.org/10.18559/SOEP.2016.9.4
Milska-Musa, K., Krakowiak, M., Zdun-Ryzewska, A., Blazek, M., Słoniewski, P. (2021). Funkcjonowanie Polaków w okresie pandemii COVID-19 z uwzględnieniem poziomu ich wykształcenia i płci. Psychiatria, 18, 92-96. https://doi.org/10.5603/PSYCH.2021.0012
Minuchin, S. (1974). Families & family therapy. Harvard University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctvjz83h8
Morrill, M.I., Hines, D.A., Mahmood, S., Córdova, J.V. (2010). Pathways between marriage and parenting for wives and husbands: The role of coparenting. Family Process, 49(1), 59-73. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2010.01308.x
Norton, R. (1983). Measuring Marital Quality: A Critical Look at the Dependent Variable. Journal of Marriage and Family, 45(1), 141-151. https://doi.org/10.2307/351302
Oosterhoff, B., Palmer, C.A., Wilson, J., Shook, N. (2020). Adolescents’ Motivations to Engage in Social Distancing During the COVID-19 Pandemic: Associations With Mental and Social Health. The Journal of Adolescent Health, 67(2), 179-185. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2020.05.004
Paredes, M.R., Apaolaza, V., Fernandez-Robin, C., Hartmann, P., Yañez-Martinez, D. (2021). The impact of the COVID-19 pandemic on subjective mental well-being: The interplay of perceived threat, future anxiety and resilience. Personality and Individual Differences, 170, 110455. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110455
Patterson, J.M. (2002). Understanding family resilience. Journal of Clinical Psychology, 58(3), 234-246. https://doi.org/10.1002/jclp.10019
Petts, R.J., Carlson, D.L., Pepin, J.R. (2021). A gendered pandemic: Childcare, homeschooling, and parents’ employment during COVID-19. Gender, Work and Organization, 28(S 2), 515-534. https://doi.org/10.1111/gwao.12614
Prime, H., Wade, M., Browne, D.T. (2020). Risk and resilience in family well-being during the COVID-19 pandemic. American Psychologist, 75(5), 631-643. https://doi.org/10.1037/amp0000660
Pruett, M.K., Alschech, J., Saini, M. (2021). The Impact of Coparenting on Mothers’ COVID-19-Related Stressors. Social Sciences, 10(8), 311. https://doi.org/10.3390/socsci10080311
Russell, B.S., Hutchison, M., Tambling, R., Tomkunas, A.J., Horton, A.L. (2020). Initial Challenges of Caregiving During COVID-19: Caregiver Burden, Mental Health, and the Parent-Child Relationship. Child Psychiatry & Human Development 51(5), 671-682. https://doi.org/10.1007/s10578-020-01037-x
Sevilla, A., Smith, S. (2020). Baby steps: The gender division of childcare during the COVID-19 pandemic. Oxford Review of Economic Policy, 36, S169-S186. https://doi.org/10.1093/oxrep/graa027
Smoder A. (2021). Praca zdalna w warunkach pandemii – wybrane zagadnienia. Polityka Społeczna, 566-567(5-6), 26-35. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.2582.
Vagnini, D., Hou, W.K., Hougen, C., Cano, A., Bonanomi, A., Facchin, F., Molgora, S., Pagnini, F., Saita, E. (2022). The impact of COVID-19 perceived threat and restrictive measures on mental health in Italy, Spain, New York, and Hong Kong: An international multisite study. Frontiers in Psychology, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.1002936
Van Egeren, L.A. (2004). The Development of the Coparenting Relationship Over the Transition to Parenthood. Infant Mental Health Journal, 25(5), 453-477. https://doi.org/10.1002/imhj.20019
Weissman, S., Cohen, R.S. (1985). The parenting alliance and adolescence. Adolescent Psychiatry, 12, 24-45.
Więsyk, S., Wojtasiński, M., Tużnik, P., Lachowska, B., Feinberg, M.E., Favez, N. (2024). Polish Adaptation of the Coparenting Relationship Scale. European Journal of Psychological Assessment, https://doi.org/10.1027/1015-5759/a000825
Zawadzki, B., Popiel, A., Bielecki, M., Mroziński B., Pragłowska, E. (2022). Negatywne reakcje emocjonalne na stres pandemii wirusa SARS-CoV-2: Rola stresorów, cech osobowości i poznawczych strategii regulacji emocji zorientowanych na unikanie. (In:) M. Gambin i B. Zawadzki (eds.), Pandemia COVID-19. Perspektywa psychologiczna, 89-125. Wydawnictwo Liberi Libri.
Zou, S., Wu, X., Ren, Y., Wang, X. (2022). Actor–partner association of work–family conflict and parental depressive symptoms during COVID-19 in China: Does coparenting matter? Applied Psychology. Health and Well-Being, 14(2), 434-452. https://doi.org/10.1111/aphw.12312