Abstrakt
Wpływ kultury na zachowanie ujawnia się szczególnie w relacjach romantycznych. Mało jest jednak badań poświęconych wyjątkowym i unikalnym aspektom małżeństw międzykulturowych. Różnorodność takich par wymaga wskazania na ich specyfikę, ale też poszukiwania podobieństw. Dwie kultury w jednym małżeństwie mogą być dla partnerów, wyzwaniem i aktywizować strategie mające na celu ochronę takiego związku. Wymaga to mobilizowania potencjału pary do budowania wspólnego życia. W oparciu o przegląd badań, w artykule zaprezentowano najczęściej zgłaszane wyzwania z jakimi mierzą się pary międzykulturowe. Najbardziej dotkliwe okazały się problemy związane z rodziną pochodzenia, komunikacją, zarządzaniem pieniędzmi oraz konfrontowaniem wartości kulturowych. Przedstawiono stosowane, przez partnerów, strategie rozwiazywania nietypowych i często nieoczekiwanych trudności. Okazuje się, że sposoby radzenia sobie z nimi pełnią rolę ochronną dla małżeństwa. Jednak to, czy para będzie podejmowała działania zaradcze poprzez wykorzystywanie właściwych strategii i czy będą one efektywne, zależy od zasobów, jakimi dysponują partnerzy. Wskazano na znaczenie najważniejszych zasobów relacyjnych, niezbędnych do budowania i podtrzymywania związku mieszanego, aktywizowania strategii osiągania kompromisu kulturowego, a także mierzenia się z możliwą dezaprobatą społeczną. Należy zaznaczyć jednak, że rozwój możliwości adaptacyjnych do nowej kultury, doskonalenie wzajemnych umiejętności relacyjnych, rozumienie oczekiwań partnera i jego grupy społecznej a także weryfikowanie stosowanych strategii, to złożone procesy wymagające czasu. Opisane wyzwania, z jakimi mierzą się pary mieszane, zostały ujawnione nie tylko w najnowszych, ale również wcześniej prowadzonych badaniach. Oznacza to, że mimo propagowanej otwartości na różnorodność i inkluzywność, małżonkowie z odmiennych kultur wciąż doświadczają podobnych problemów. Biorąc to pod uwagę i trudne do kontrolowania zmienne kontekstowe (kulturowe, społeczne, sytuacyjne) nic dziwnego, że ocena jakości związków międzykulturowych nie jest jednoznaczna.
Bibliografia
Balliet, D., Van Lange, P.A.M. (2013). Trust, Conflict, and Cooperation: A Meta – Analysis. Psychological Bulletin, 139, 1090-1112. https://doi.org/10.1037/a0030939
Bhugun, C.D. (2019). Intercultural Parenting and Relationships. Challenges and Rewards. Cham: Palgrave Macmillan.
Blount, A.J., Young, M.E. (2015). Counseling Multiple-Heritage Couples. Journal of Multicultural Counseling and Development, 43, 137-152. https://doi.org/10.1002/j.2161-1912.2015.00070.x
Boratav, H.B., Doğan, T.N., Söylemez, Y., Saydam, S.Z. (2021). More Alike than Different: a qualitative exploration of the relational experiences of multicultural couples in Turkey.Sexual and Relationship Therapy, 38(4), 1-24. https://doi.org/10.1080/14681994.2021.1931095
Boski, P. (2022). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Warszawa: PWN.
Bustamante, R.M., Nelson, J.A., Henriksen, R.C., Monakes, S. (2011). Intercultural Couples: Coping With Culture-Related Stressors. The Family Journal, 19(2),154-164. https://doi.org/10.1177/1066480711399723
Campos, B., Scott I., Roesch C., Gonzalez P, Hooker E.D., Sheila I., Castañeda F., Giachello A.L, Perreira K.M. (2019). Measurement Properties of Sabogal’s Familism Scale: Findings From the Hispanic Community Health Study/Study of Latinos (HCHS/SOL) Sociocultural Ancillary Study. Journal of Latinx Psychology, 7(4), 257-272. https://doi.org/10.1037/lat0000126
Campos, B., Kim, H.S. (2017). Incorporating the cultural diversity of family and close relationships into the study of health. American Psychologist, 72(6), 543-554. https://doi.org/10.1037/amp0000122
Cukras-Stelągowska, J. (2022). Konflikty, kompromisy i rezerwuar międzykulturowości w małżeństwach mieszanych. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja, 22(2), 145-164. https://doi.org/10.14746/kse.2022.22.07
Djurdjevic, M., Roca Girona, J. (2016). Mixed couples and critical cosmopolitanism: Experiences of cross-border love. Journal of Intercultural Studies, 37(4), 390-405. https://doi.org/10.1080/07256868.2016.1190695
Froidevaux, N.M., Campos, B. (2023). Intercultural romantic relationship quality: What is the role of accommodation? Journal of Social & Personal Relationships, 40(12), 3983-4000. https://doi.org/10.1177/02654075231196927
Głażewska, E.(2020). The Value of Intercultural Competences. Annales Uniwersitatis Mariae Curie-Skłodowska, 5, 327-341. https://doi.org/10.17951/en.2020.5.327-341
Główny Urząd Statystyczny (2023). Sytuacja demograficzna Polski. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Hashimoto, T., Mojaverian, T., Kim, HS (2012). Culture, Interpersonal Stress, and Psychological Distress. Journal of Cross-Cultural Psychology 43(4) 527-532. https://doi.org/10.1177/0022022112438396
Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 1-26. https://doi.org/10.9707/2307-0919.1014
Hruzd-Matuszczyk, A. (2021). Małżeństwa mieszane w przestrzeni społecznej – przegląd aktualnych doniesień. Edukacja Międzykulturowa, 2(15), 311-325. https://doi.org/10.15804/em.2021.02.17
Janicka, I., Wnuk, A. (2021). Communication of partners in intercultural marriages. Quarterly Journal Fides et Ratio, 46(2), 142-172. https://doi.org/10.34766/fetr.v46i2.871
Kenney, K.R., Kenney, M.E. (2012). Contemporary US multiple heritage couples, individuals, and families: Issues, concerns, and counseling implications. Counselling Psychology Quarterly, 25(2), 99-112. https://doi.org/10.1080/09515070.2012.674682
Kim, J.S., Weisberg, Y.J., Simpson, J.A., Oriña, M.M., Farrell, A.K., Johnson, W.F. (2015). Ruining it for Both of Us: The Disruptive Role of Low-Trust Partners on Conflict Resolution in Romantic Relationships. Social Cognition, 33(5), 520-542. https://doi.org/10.1521/soco.2015.33.5.520
Kridahl, L., Duvander, A.Z.(2023). Financial Disagreements and Money Management Among Older Married and Cohabiting Couples in Sweden. Journal of Family and Economic Issues, 44, 394-411. https://doi.org/10.1007/s10834-022-09846-z
Machette, A.T., Cionea, I.A. (2023). In-Laws, Communication, and Other Frustrations: The Challenges of Intercultural Marriages. Interpersona an International Journal on Personal Relationships, 17(1), 1-18. https://doi.org/10.5964/ijpr.8047
Landwójtowicz, P. (2019). Budowanie więzi małżeńskiej a emigracja w perspektywie poradnictwa rodzinnego. (In:) G. Koszałka, J. Młyński (eds.), Budowanie więzi w małżeństwie i rodzinie a emigracja. Teoria i praktyka, 73-95. Warszawa: Instytut Papieża Jana Pawła II. (From:) https://repo.uni.opole.pl/info/article/UOf2fb43aefd0940e09bb7266fc601c712/ (access: 8.01.2025).
Lendzion, J. (2017). Małżeństwa kulturowo mieszane wyzwaniem wieku migracji. Multicultural Studies, 2, 137-150. https://doi.org/10.23734/mcs.2017.2.137.150
Leung, T.(2021). Creating a Culture Together: Intercultural Relationships and Communication. Canadian Journal of Family and Youth, 13(3), 87-97. https://doi.org/10.29173/cjfy29626
Moroz, A. (2020). Kontakty kulturowe w mikroskali – Jak żyć razem, kiedy dzieli nas kultura? O związkach międzykulturowych. Uniwersytet w Białymstoku.
Miluska, J. (2018). Małżeństwo w perspektywie badań międzykulturowych. Edukacja Międzykulturowa, 1(8), 42-60. https://doi.org/10.15804/em.2018.01.03
Okemini, E. (2016). Sociology of Culture and Intercultural Communication. (In:) N. Iheanacho (ed.), Intercultural communication and public policy, 65-88. Port Harcourt: M and J Grand Orbit Communications.
Padilla, J., Jager, J., Updegraff, K. McHale, S.M., Umaña-Taylor, A.J. (2020). Mexican-Origin Family Members’ Unique and Shared Family Perspectives of Familism Values and Their Links With Parent-Youth Relationship Quality. Developmental Psychology, 56(5), 993-1008. https://doi.org/10.1037/dev0000913
Roman Ch., Vogler, C. (2013). Managing money in British and Swedish households. European Societies, 1(3), 419-456. https://doi.org/10.1080/14616696.1999.10749939
Ryś, M., Greszta, E., Grabarczyk, K. (2019). Intellectual, emotional and actional closeness of the couple and their willingness to conflict resolution and forgiveness. Quarterly Journal Fides Et Ratio, 2(38), 221-254. https://doi.org/10.34766/fetr.v2i38.77
Shut, D. (2024). Zadowolenie Ukrainek pozostających w związkach monokulturowych i różnokulturowych. Unpublished master thesis. Instytut Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego.
Skowroński, D., Othman, A.B., Tan Wen Siang, D., Lu Wei Han, G. Wong Jia Yang, J., Waszyńska, K. (2014). The Outline of Selected Marital Satisfaction Factors in the Intercultural Couples based on the Westerner and non-Westerner relationships. Polish Psychological Bulletin, 45(3), 346-356. https://doi.org/10.2478/ppb-2014-0042
Sowa-Bethane, E. (2019). Jakość związku małżeństw wielokulturowych. Edukacja Międzykulturowa, 2(11), 194-205. https://doi.org/10.15804/em.2019.02.13
Szukalski, P. (2015). Małżeństwa binacjonalne. Demografia i Gerontologia Społeczna. Biuletyn Informacyjny, 2015(7), 1-4. https://hdl.handle.net/11089/12441
Szukalski, P. (2020). Małżeństwa polsko-ukraińskie zawierane w Polsce. Przyczynek do badania integracji imigrantów ukraińskich z ostatnich lat. Polityka Społeczna, 557(8), 28-36. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3777
Uhlich, M., Luginbuehl, T., Schoebi, D. (2021). Cultural diversity within couples: Risk or chance? A meta-analytic review of relationship satisfaction. Personal Relationships, 29(1), 120-145. https://doi.org/10.1111/pere.12405
Wade, L., Robinson, R. (2012). The Psychology of Trust and its relation to sustainability. Global Sustainability Institute (Briefing Note, 2). http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.1.4786.6484
Walęcka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Analiza psychologiczna wartości rodzinnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
West, T.V., Magee, J.C., Gordon, S.H., Gullett, L. (2014). A Little Similarity Goes a Long Way: The Effects of Peripheral but Self-Revealing Similarities on Improving and Sustaining Interracial Relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 107(1),81-100. https://doi.org/10.1037/a0036556
Wojciszke, B., Cieślak, M. (2014). Orientacja sprawcza i wspólnotowa a wybrane aspekty funkcjonowania zdrowotnego i społecznego. Psychologia Społeczna, 93(30), 285-297. https://doi.org/10.7366/1896180020143002
Yanagisawa, K., Masui, K., Furutani, K., Nomura, M., Ura, M., Yoshida, H. (2011). Does higher general trust serve as a psychosocial buffer against social pain? An NIRS study of social exclusion. Social Neuroscience, 6(2), 190-197. https://doi.org/10.1080/17470919.2010.506139