Abstrakt
W artykule poruszone zostały zagadnienia dotyczące udziału wielu postaci motywacji w realizacji pozytywnego programu rozwojowego. Opierając się na holistycznym podejściu do badań nad rozwojem i funkcjonowaniem człowieka przyjęto, że miarą realizacji pozytywnego programu rozwojowego może być subiektywny dobrostan. Zgodnie z założeniami Systemowej teorii potrzeb oraz koncepcji Psychotransgresji przyjęto także, że typowa dla aktywności człowieka jest polimotywacja. Zachowania nakierowane na dobrostan będą zaś dynamizowane przez wiele motywacji o charakterze transgresyjnym, wśród których są: motywacja hubrystyczna, motywacja sensu i celowości życia oraz motywacja własnej skuteczności. Sprawdzano również udział spójności obrazu Ja w realizacji pozytywnego programu rozwojowego. Wyniki badań wskazują, że skuteczność podejmowanych działań jest miarą nie tylko siły motywacji, ale także spójność posiadanej wiedzy na własny temat. W celu zweryfikowania postawionych hipotez zbadano grupę artystów interpretujących (interpretors): 38 tancerzy (63, 3%) i 22 muzyków (36, 7%) (N=60), zatrudnionych
w renomowanych teatrach operowych w Polsce. Wszyscy badani wypełniali, Kwestionariusz do badania Samopoczucia (KBS), Kwestionariusz Skalę Motywacji Mocy (SMM), Kwestionariusz Skalę Uogólnionej Skuteczności, skalę Self -Cocept Clarity (SCC) i Wielowymiarowy Kwestionariusz Postaw Życiowych (KPŻ). Uzyskane wyniki pokazały, że udział poszczególnych motywacji o charakterze transgresyjnym oraz klarowności obrazu Ja jest różny ze względu na charakter trzech badanych dobrostanów.
Bibliografia
Amabile T.M., Hill, K. G., Hennessey, B. A., Tighe, E. M. al. (1994). The Work preference Inventory: Assessing intrinsic and extrinsic motivational orientations. Journal of Personality and Social Psychology, 66, s. 950-967.
Appelt, K., Wojciechowska, J. (2002). Zadania i role społeczne w okresie dorosłości. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (2008). Reconstrual of “free will” from the agentic perspective of social cognitive theory, (w:) Are we free? Psychology and free will, red. John Baer, Jeames Kaufman i Roy Baumeister, 86-127. Oxford: Oxford University Press.
Bartnicka-Michalska, A. (2015). Wizerunek artysty interpretującego: między sprawnością a zaburzeniem. Perspektywa psychologiczna. Albo albo. Problemy psychologii i kultury, 1, s. 105-115.
Bartnicka-Michalska, A. (2017). Struktura motywacji artystów interpretujących. Seminare t. 38, 3, s. 143-156.
Bille, T., Bryld, C., Fjællegaard, B., Frey, B., Steiner, L. (2013). Happiness in the arts_International evidence on artists’ job satisfaction. Economics Letters, 121, 1, s. 15-18.
Campbell, J. D., P. D., Heine, S. J., Katz, I. M., Lavallee, L. F., Lehman, D. R. (1996). Measurement, Personality Correlates, and Cultural Boundaries. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 1, s. 141-156.
Cieślińska, J. (2013). Poczucie dobrostanu i optymizmu życiowego kadry kierowniczej placówek oświatowych. Studia Edukacyjne, 27, 95-112.
Czapiński J. (1992), Psychologia szczęścia: Przegląd badań i zarys teorii cebulowej. Poznań: Oficyna Wydawnicza Academos.
Czapiński, J. (2012). Psychologiczne teorie szczęścia. Dwa ujęcia: „dół góra” i „góra-dół”, (w:) J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna: nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Diener, E., Biswas-Diener, R. (2010). Szczęście. Odkrycie bogactwa psychicznego. Sopot: Smak Słowa.
Erikson, E. (2002). Dopełniony cykl życia. Warszawa: Rebis.
Florida, R. (2004). The rise of creative class. New York: Basic Book.
Frankl, V. E. (1984). Homo Patiens. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Goodwin, F. K, Jamison, K. R. (2007). Manic-Depressive Illness: Bipolar Disorders and Recurrent Depression, 2nd Edition. University Press Oxford.
Gurba, E. (2011). Wczesna dorosłość, (w:) J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 287-311). Warszawa: PWN.
Huflejt-Łukasik, M. (2010). Ja i procesy samoregulacji: różnice między zdrowiem a zaburzeniami psychicznymi. Warszawa: Scholar.
Huflejt-Łukasik, M., Bąk, W., Styła, R., Klajs (2015). Zmiany w Ja w toku psychoterapii. Roczniki Psychologiczne, 18 (3), 433-448.
Juczyński, Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa.
Karwowski, M. (2014). Creative mindsets: Measurement, correlates, consequences. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 8(1), 62-70.
Keyes C.L.M., Waterman, M.B. (2003), Dimensions of well-being and mental health in adulthood, (w:) M. Bornstein, L. Davidson, C.L.M. Keyes and K.A. Moore (red.), Well being: Positive development across the life course, 477–497. London: Lawrence Erlbaum Associaty.
Klamut, R. (2010). Kwestionariusz Postaw Życiowych KPŻ. Podręcznik do polskiej adaptacji kwestionariusza Life Attitude Profile- Revised (LAP-R) Gary'ego T.Rekera. Pracownia Testów Psychologicznych.
Kocowski, T. (1991). Szkice z teorii twórczości i motywacji. Instytut Psychologii. Kraków: SAWW.
Kogan, N. (2002). Careera in the Performing Art: A Psychological Perspective. Creativity Research Journal, 14, 1, s. 1-16.
Kozielecki, J. (2007). Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”
Kozielecki, J. (2009) (red.). Nowe idee w psychologii. Psychologia XXI wieku. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kuś. G. (2016). Specyfika zarządzania kadrą wysoko wykwalifikowaną w organizacjach nastawionych na rozwój. Zeszyty Naukowe Uczelni Warszawskiej im. Marii Skłodowskiej-Curie, 3, 53, s. 225-257.
Kwiatek, P., Wilczewska, K. (2015). Czym jest, a czym nie jest psychologia pozytywna? Poszukiwanie paradygmatu. Seminare, 4, s. 135-145.
Majewska, J. (2013) (red.). Świadomość ruchu. teksty o tańcu współczesnym. Kraków: Korporacja HA!ART.
Markus, H., Wurf, E. (1987). The dynamic self-concept: A social psychological perspective. Annual Review of Psychology, 38, 299-337.
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Obuchowski, K. (1985). Adaptacja twórcza. Warszawa: KiW.
Oleś, P.K., Batory, A. (red.) (2008). Tożsamość i jej przemiany a kultura. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Oleś, P. (2012). Dialogowe funkcje Ja - implikacje dla zdrowia. Chowanna Tom specjalny, 47-65.
Piechota, A., Tokarz, A. (2014). Zastosowanie analizy konstytucji znaczenia (MCA) w badaniu motywacji do twórczości artystycznej. Przegląd Socjologii Jakościowej, 10(1), 158-185.
Pilarska, A. (2012). Ja i tożsamość a dobrostan psychiczny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Reykowski, J. (1986). Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość (Prosocial Motivation, Prosocial Attitudes and Personality), Warszawa: PWN.
Scholar, A., Miele, D. (2016). The role of metamotivation in creting task-motivation fit Motivation Science, 3, s. 171-197.
Schmidt, L.C., Frieze, I.H. (1997). A mediational model of power, affiliation and achievement motives and product Involvement. Journal of Business and Psychology. 11, 4, s. 425-446.
Soińska, L. (2002). Samoocena a realizacja celów życiowych w okresie dorosłości, (w:) Zagadnienia i role społeczne w okresie dorosłości, K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Sotwin, W.(2010). Wola czyli dynamika umysłu. Warszawa: Wydawnictwo SWPS.
Strus, W. (2006). Poziom dojrzałości emocjonalnej a zachowania moralne. Studia Psychologica nr 6, s. 149-170.
Ślaski, S. (2017). Transgresja twórcza a style zachowania i przywiązania u studentów. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2, 30, s. 65-83.
Thomson, P., Jaque, V. (2012). Dissociation and the Adult Attachment Interview in artists and performing artists. Attachment & Human Development, Vol. 14, No. 2, 145–160.
Thomson, P., Jaque, V. (2015). Posttraumatic, stress disorder and psychopathology in dancers and athletes. Medical Problems of Performing Artists, 38(1), 32-39.
Thomson, P., Jaque, S. V. (2017). Creativity and the Performing Artist. 1st Edition. Behind the Mask. Academic Press.
Tokarz, A. (1998). Motywacja hubrystyczna i poznawcza jako dominanty systemu motywacji do pracy naukowej. Przegląd Psychologiczny 41, 1/2, s. 121 - 134.
Tokarz, A. (2005). O motywacji hubrystycznej. Kolokwia Psychologiczne 15, s. 197-215.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Waterman., A. (2005). When Effort Is Enjoyed: Two Studies of Intrinsic Motivation for Personally Salient Activities. Motivation and Emotion, 29, s. 165-188.
Wojciechowska, L. (2005). Teoria dobrostanu w badaniach rozwojowych nad rodziną: dobrostan w stadium pustego gniazda. Psychologia Rozwojowa, 10, 4, s. 35-45.
Wojciechowska, L. (2008). Syndrom pustego gniazda: Dobrostan matek usamodzielniających się dzieci. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN
Wojciechowska, L. (2016). Przyjaźń a subiektywny dobrostan psychiczny adolescentów. Psychologiczne Zeszyty Naukowe, 1, s. 75-90.