Słowa kluczowe
katedra gotycka
gotyk
średniowiecze
scholastyka
architektura
piękno
sacrum
sztuka wizualna
malarstwo
grafika
film
spoty telewizyjne
gry komputerowe
kultura konsumpcyjna
mass media.
Jak cytować
Abstrakt
Autorka artykułu zwraca uwagę na znaczenie katedry Notre Dame w Paryżu jako charakterystycznego znaku (m. in.: sacrum, dobra, piękna, gotyku, średniowiecza, chrześcijaństwa) w procesie komunikacji. Przedstawia różne sposoby postrzegania paryskiej świątyni w kontekście historii, religii i sztuki. Charakteryzuje oddziaływanie budowli na podróżników, artystów zarówno malarzy, jak i pisarzy, a także współczesnych projektantów związanych z przemysłem kultury i wzornictwem użytkowym. Następnie identyfikuje pożar katedry jako doświadczenie traumatyczne. Ujawnia nowe praktyki kulturowe i działania artystyczne, które powstały pod wpływem obrazu świątyni w ogniu. Na koniec przybliża różne interpretacje zniszczenia obiektu w odniesieniu do wiary, chrześcijańskich tradycji Francji i kultury Europy.Bibliografia
Bartlett R. (2006), Panorama średniowiecza, tł. E. Romkowska, Warszawa: Arkady SA.
Bauer J. (2008), Empatia. Co potrafią lustrzane neurony, Warszawa: PWN.
Białonowska M. (2007), Musee National du Moyen Age w Paryżu w kontekście zainteresowań kulturą średniowiecza w drugiej połowie XVIII i w XIX wieku we Francji, (w:) Muzealnictwo, nr 48, s. 235-250.
Białostocki J. (1976), Metoda ikonologiczna w badaniach nad sztuką, (w:) Pięć wieków myśli o sztuce, J. Białostocki (red.), s. 239-247, Warszawa: PWN.
Białostocki J. (1985), Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500-1600, Warszawa: PWN.
Borngässer B. (2008), Katedry i kościoły: najpiękniejsze budowle sakralne z siedemnastu stuleci, przeł. B. Szymańska, A. Krupina, Warszawa: Parragon Books.
Bracons J. (1993), Klucze do świata gotyku, tł. B. Zakręs, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Czermińska M. (2005), Gotyk i pisarze. Topika opisu katedry, Gdańsk: Słowo-Obraz-Terytoria.
Duby G. (1986), Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, przeł. K. Dolatowska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Eco U. (2006), Sztuka i piękno w Średniowieczu, przeł. M. Kimula, M. Olszewski, Kraków: Znak.
Eliade M. (1974), Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, (w:) Święty obszar i sakralizacja świata, M. Eliade red.), przeł. A. Tatarkiewicz, s. 49-85. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Forstner D. (2001), Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa: PAX
Gemra A. (2008), Od gotycyzmu do horroru. Wilkołak, Wampir i Monstrum Frankensteina w wybranych utworach, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Hani J. (1994), Symbolika świątyni chrześcijańskiej, przeł. A. Q. Lavique, Kraków: ZNAK
Huizing J. (1992), Jesień Średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy
Janion M. (2007), Gorączka romantyczna, Gdańsk: Słowo-Obraz-Terytoria.
Katedra (1997), Słownik kultury chrześcijańskiej, N. Lemaitre (red.), przeł. T. Szafrańska, s. 146, Warszawa: PAX
Koch W. (1996), Style w architekturze, Warszawa: Świat Książki.
Le Goff J. (1970), Kultura średniowiecznej Europy, tł. H. Szumańska-Grossowa, Warszawa: PWN.
Lis-Turlejska M. (1998), Traumatyczny stres. Koncepcje i badania, Warszawa: Instytutu Psychologii PAN
Lis-Turlejska M. (2005), Traumatyczne zdarzenia i ich skutki psychiczne, Warszawa: Instytutu Psychologii PAN
Majdańska U. (2006), Metaforyka w tekstach rocka gotyckiego i muzyki okołogotyckiej, Męcina Mała: Wydawnictwo Na Rzekach ART
Panofsky E. (1971), Architektura gotycka i scholastyka, (w:) Studia z historii sztuki, J. Białostocki (oprac.), s. 33-65, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Radny A. (2011), Wpływ traumy na psychikę. Psychoterapia ofiary, Annales Academiae Medicae Stetinensis, tom 57, nr I, s. 106-119.
Sagner K. (2006), To warto wiedzieć o sztuce: Gotyk, tł. P. Taracha, Warszawa: Świat Książki.
Simson O. (1989), Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, przeł. A. Palińska, Warszawa: PWN.
Sinko Z. (1978), Gotyk i ruiny w wyobraźni literackiej epoki Oświecenia (Anglia - Polska), Przegląd Humanistyczny, tom 22, nr 9, s. 23-43.
Świerkocki M. (2003), Magia gotycyzmu, (w:) Gotycyzm i groza w kulturze, G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik (red.), s. 9-10, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Tatarkiewicz W. (1988), Dzieje sześciu pojęć, wyd. 4, Warszawa: PWN.
Netografia:
Ks. Marek Bernacki o pożarze Notre-Dame: „to znak od Boga. Francjo, obudź się!” (online)
https://www.rybnik.com.pl/wiadomosci,ks-marek-bernacki-o-pozarze-notre-dame-to-znak-od-boga-francjo-obudz-sie,wia5-3266-40392.html (dostęp: 30.07.2019)
Emi/ wus, P. Gliński: jesteśmy gotowi wspomóc Francję przy odbudowie katedry Notre-Dame (w:) Dzieje.pl (online) https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/p-glinski-jestesmy-gotowi-wspomoc-francje-przy-odbudowie-katedry-notre-dame (dostęp: 08.06.2019)
Jóźwiak M., Czy pożar katedry Notre Dame to znak od Boga? (online)
https://misyjne.pl/czy-pozar-katedry-notre-dame-to-znak-od-boga/ (dostęp: 30.07.2019)
Kołowacik S., „O północy w Paryżu” Artystyczny Paryż (online)
https://opolnocywparyzu.pl/notre-dame-de-paris-victor-hugo/ (dostęp: 08.06.2019)
mjend, Pożar w Notre-Dame – znak i przestroga dla Francji i świata? (online)
http://www.pch24.pl/pozar-w-notre-dame---znak-i-przestroga-dla-francji-i-swiata-,67639,i.html#ixzz5vC7mereZ (dostęp: 30.07.2019)
Notre Dame art (online) https://mymodernmet.com/notre-dame-art/ (dostęp: 09.06.2019)
The Notre-Dame Cathedral in Art (1460–1921) (online)
https://publicdomainreview.org/collections/the-notre-dame-cathedral-in-art-1460-1921/ (dostęp: 09.06.2019)