Abstrakt
Tematyka pracy koncentruje się wokół postaci Żołnierzy Niezłomnych jako wzorów osobowych w wychowaniu do wartości. W literaturze historycznej istnieje wiele opracowań poświęconych Żołnierzom Niezłomnym, natomiast w literaturze psychopedagogicznej jest ich na razie zaledwie kilka. Zamierzeniem autora artykułu jest ożywienie naukowych rozważań w kwestii wychowawczych implikacji biografii Niezłomnych. Powszechnie wiadomym jest, że Witold Pilecki, najbardziej znany Żołnierz Niezłomny, był wybitnym patriotą. Celem tego artykułu jest wykazanie, że był również wzorem troskliwego rodzica, inspirującym do naśladownictwa. W artykule odwołano się do teorii rozwoju psychospołecznego autorstwa Erika Eriksona, ze szczególnym uwzględnieniem cnoty troski, która umożliwia rozwiązanie kryzysu generatywność-stagnacja charakterystycznego dla średniej dorosłości i pomaga w prawidłowej realizacji zadania, jakim jest wychowywanie potomstwa. Według Eriksona prawdziwie troskliwy rodzic ustawicznie wypracowuje w sobie skłonność do troszczenia się o ludzi (przede wszystkim o własne potomstwo, ale również o ludzi w ogóle), przedmioty oraz idee. Cnota troski przejawia się wyjściem poza potrzeby samego siebie, działaniem dla dobra przyszłych pokoleń, autentycznością. Troska pomaga poradzić sobie ze stagnacją przejawiającą się nadmierną koncentracją na sobie i niechęcią do drugiego człowieka. Wykazano, że Witold Pilecki doskonale spełnił wyszczególnione przez Eriksona kryteria prawdziwej troski i jest tym samym wzorem osobowym w wychowaniu do troskliwego rodzicielstwa. W artykule posłużono się metodą biograficzną. Wykorzystano wybrane opracowania i teksty źródłowe opisujące życie i działalność Pileckiego, ze szczególnym uwzględnieniem wspomnień jego córki, Zofii Pileckiej-Optułowicz. Przedstawiła ona Witolda Pileckiego jako rodzica troszczącego się o swoje potomstwo i innych ludzi, zaradnego gospodarza prężnie zajmującego się produkcją rolniczą oraz człowieka oddanego idei pomocy bliźniemu, dążącego bezinteresownie do jej urzeczywistnienia.
Bibliografia
Bakiera, L., Harwas-Napierała, B. (2016). Wzory osobowe w rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Denek, K. (2010). Wartości jako źródło edukacji. (W:) K. Denek, U. Morszczyńska, W. Morszczyński, S. Michałowski (red.), Dziecko w świecie wartości. Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, 19-40. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Erikson, E. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Erikson, E. (2012). Dopełniony cykl życia. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
Gajderowicz, M. (2018). Przekaz prawdy historycznej o obozach koncentracyjnych jako element wychowania patriotycznego. Biografistyka Pedagogiczna, 1, 101-112. https://doi.org/10.36578/BP.2018.03.07
Jankowska, M. (2010). Miłość ojcowska w wychowaniu dziecka.Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 4(4), 45-55.
Jankowska, M. (2017). Sposoby rozwiązania kryzysów w teorii psychospołecznego rozwoju E. H. Eriksona w aspekcie rozwoju człowieka i zdrowia psychicznego oraz zaburzeń w rozwoju. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 32(4), 45-64.
Juroszek, W. (2022). General Fieldorf „Nil” as a personal model in upbringing towards maturity. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 4(52), 43-53.
Kostkiewicz, J. (2020). Child and family as proletarians of the educational ideology of bolshevik marxism in the critical reflection of polish humanists from the period 1917-1939. Polska Myśl Pedagogiczna, 6, 17-38. https://doi.org/10.4467/24504564PMP.20.002.12236
Maj, A. (2006). Jan Paweł II wzorem osobowym wychowania ku wartościom. (W:) K. Chałas (red.), Wychowanie ku wartościom w świetle nauczania Jana Pawła II. Elementy teorii i praktyki, 65-84. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Nowak, A. (2022). Polska i Rosja. Sąsiedztwo wolności i despotyzmu X-XXI wieku. Kraków: Biały Kruk.
Okoń, W. (2007). Słownik Pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Olbrycht, K. (2014). O roli przykładu, wzoru, autorytetu i mistrza w wychowaniu osobowym. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Ostrowska, W., Stachurska, E. (2017). Od Wydawcy. (W:) W. Ostrowska, E. Stachurska (red.), Mój ojciec. Wspomnienia, 11-13. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Pawłowicz, J. (2017). Żołnierz niezłomny, patriota, człowiek …Szkic o bohaterze. (W:) W. Ostrowska, E. Stachurska (red.), Mój ojciec. Wspomnienia, 15-60. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Pilecka–Optułowicz, Z. (2017). Zastanawiam się, czy wiedział, że ma tak mało czasu. (W:) W. Ostrowska, E. Stachurska (red.), Mój ojciec. Wspomnienia, 61-160. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Pilecki, W. (2016). Raporty z Auschwitz. Kraków: Wydawnictwo AMDG.
Płużański, T. (2015). Rotmistrz Pilecki i jego oprawcy. Warszawa: Wydawnictwo Fronda.
Rynio, A. (2018). Patriotic education in the teaching of God’s Servant – Cardinal Stefan Wyszyński, Studia Theologica Versaviensia, 2, 145-160.
Sabat, K. (2016). Prośba o ułaskawienie źródłem do biografii Żołnierzy Wyklętych. Biografistyka Pedagogiczna, 1, 275-289. https://doi.org/10.36578/BP.2016.01.17
Sabat, K. (2018). Nauczyciel wobec upowszechniania wiedzy o Żołnierzach Wyklętych. Biografistyka Pedagogiczna, 1, 113-131. https://doi.org/10.36578/BP.2018.03.08
Sękowski, M. (2022). Attitude toward death from the perspective of Erik Erikson’s of psychosocial ego development. Journal of Death and Dying, 84(3), 935-957. https://doi.org/10.1177/0030222820921604
Strembska-Kozieł, M. (2022). Pedagogia świętości w ujęciu Edyty Stein. Biografistyka Pedagogiczna, 7(1), 17-33. https://orcid.org/0000-0002-6999-3632
Szulakiewicz, W. (2015a). Badania biograficzne w pedagogice. Studia źródłowe i bibliograficzne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szulakiewicz, W. (2015b). Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Witkowski, L. (2015). O dwoistości strukturalnej faz rozwoju w ekologii życia psychodynamicznego modelu Erika H. Eriksona. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Wójtowicz, M. (2020). Idea cybernieśmiertelności a struktura bytu ludzkiego. Logos i Ethos, 52, 135-149. https://doi.org/10.14746/TIM.2022.31.1.1
Wróblewska, H. (2021). Myślenie według świata wartości. Przestrzenie dialogu pedagogów serca. Biografistyka Pedagogiczna, 1, 230-246. https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.23
Wysocki, W. (2013). Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948. Warszawa: Wydawnictwo RYTM.
Żaryn, J. (2020). Własna i niepodległa, czyli o Polakach walczących o swoją ojczyznę. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Żaryn, J. (2022). Kościół i naród. Lata trwogi, lata nadziei.Kraków: Biały Kruk.
Żywczok, A. (2021). Odwaga, dzielność, męstwo oraz ich przeciwieństwa. O odkrywaniu dziedzictwa mistrza Wincentego Kadłubka. Biografistyka Pedagogiczna, 2, 53-80. https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.49