Jak cytować
Filipowicz, B. (2018). Etyka w drzewie życia w ujęciu prof. Marii Ossowskiej. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 33(1), 6-21. https://doi.org/10.34766/fetr.v33i1.575
Język / Language
Słowa kluczowe
Abstrakt
Prof. Maria Ossowska (1896-1974) consecrated her professional life to study and teach the science of morality described by Descartes (1596-1650) in the metaphor of a philosophical tree: physics is the trunk, metaphysics the roots, ethics one of the branches. This scientist received a classical education. She analyzed the ancient philosophical texts. In Antiquity the development of Socratic and Hellenistic idea systems go together with Judaic and Christian schools thought about the tree of
knowledge of good and evil and the tree of life. In relation to the old-Hebrew ethics concept, the author emphasized the significance of the transgression of the law: (Hbr.) ‘awôn. Death, in Torah, is one of concequences of ‘awôn. ‘awôn translated as “sin” was the important subject in the patristic comments. This was the important subject in the patristic interpretations. In this context Church Fathers evoked the Gospell’s passage about the resurrection. The allegory of the tree as the way of transmission of knowledge and life was presented by Mary Cassatt (1844-1926). In the article Gela Seksztajn (1907-1943) is remembered also. Like M. Cassatt, G. Seksztajn consecrated a large part of her pictures to children. During the occupation of Poland by Germany and the Soviet Union (1939-1945), Maria Ossowska, a teacher of philosophical science, participated in the system of underground education as part of the Department of Education and Culture in the Polish Secret State. She and her husband Stanisław Ossowski dedicated their time to save the life of many Jews in Poland. They were one of the vital connections to the Council to Aid Jews Żegota.
Bibliografia
Arystoteles (2007). Etyka Nikomachejska. Przełożyła, wstępem i komentarzem opatrzyła D. Gromska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartoszewski, W. (2013a). O Żegocie relacja poufna sprzed pół wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartoszewski, W. (2013b). Władysław Bartoszewski. Mimo wszystko, w rozmowie z Michałem Komarem. Warszawa: Dom Wydawniczy PWN.
Bartoszewski, W., Lewinówna, Z. (2007). Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939-1945. Warszawa: Świat Książki.
Baslez, M. –F. (2016). Les premiers bâtisseurs de l’Eglise. Paris: Fayard Histoire.
BDB = Brown, F. (1997). The Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon. Peabody: Hendrickson Publishers, Inc.
Burczak, K., Dębiński, A., Jońca, M. (2013). Łacińskie sentencje i powiedzenia prawnicze. Warszawa : Wydawnictwo C. H. Beck.
Cazelles, H. (2000). Dieu sauveur et créateur de l’univers. Communio, 25 (151), s. 81-95.
Crepaldi, G. (2004), Impresjoniści: Gustave Caillebotte, Mary Cassatt, Paul Cézanne…. Przełożyli: K. Dyjas, Z. Okulus, D. Ściborowska-Wytrykus., Warszawa: Arkady.
Deutsch, M. (2005). Sprawiedliwość i konflikt. W: Deutsch, M., Coleman, P.T. Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. Przekład M. Cierpisz, M. Kodura, G. Karnas, A. Kurtyka, (s. 41-64), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Domański, J. (2005). „Scholastyczne” i „humanistyczne” pojęcie filozofii. Kęty: Wydawnictwo Antyk, Marek Derewiecki.
Dudek, J., Konstańczak, S., Zegzuła-Nowak, J. (2011). Maria Ossowska (1896-1974) w świetle nieznanych źródeł archiwalnych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Encyklopedia Britannica, (2002). Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
Epsztein, T. (2011). Wstęp. W: Inwentarz Archiwum Ringelbluma. Opracowanie T. Epsztein, (s. 17-79), Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Wydawnictwo Dig.
Esrail, R. (2017). L’espérance d’un baiser. Paris : Robert Laffont.
Filipowicz, B. (2004). Expression de l’acquiescement dans la Torâh. Saeculum Christianum, 11, 2, s. 5-32.
Filipowicz, B. (2014). Prawo karne w Syrii-Palestynie w starohebrajskich tekstach biblijnych. W: J. Utrat-Milecki (red.). Z dziejów afektu penalnego, (s. 131-163), Warszawa: Oficyna Naukowa.
Filipowicz, B. (2017a). O Prof. Ludwiku Hirszfeldzie o mocy słowa, które uzdrawia u progu Grossaktion Warschau, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 4(32), s. 468-478.
Filipowicz, B. (2017b). Vas spirituale. Ćwiczenia chóralne we wzorze antycznej szkoły filozoficznej. W: "Et super hanc petram...” Księga pamiątkowa z okazji 75-lecia urodzin Księdza Profesora Kazimierza Szymonika, red. M. Sławecki, (s. 239-250), Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina Chopin University Press.
Gutman, I. (red. ). (2009). Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska. Redaktorzy współpracujący : S. Bender, S. Krakowski, Kraków: Fundacja Studiów Strategicznych.
Grynberg, M. (1993). Księga Sprawiedliwych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Guyau, J.-M. (1927). La morale d’Epicure et ses rapports avec les doctrines contemporaines. Paris: Librairie Félix Alcan.
Hadot, P. (2000). Czym jest filozofia starożytna? Przekład P. Domański, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Hadot, P. (2003). Filozofia jako ćwiczenie duchowe. Przekład P. Domański, posłowie J. Domański, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Królikowska, J. (2009). Anatomia zdarzenia konfliktowego. W: J. Królikowska (red.) Integralnokulturowe badanie konfliktu kulturowego, (s. 84-119), Warszawa: Wydawnictwa UW.
Konarski, S. (1967). Szkolnictwo wyższe. W: Walka o oświatę, naukę i kulturę w latach okupacji 1939-1944. Materiał z terenu m. st. Warszawy i woj. warszawskiego, zebrali i opracowali: S. Dobraniecki, W. Pokora, (s. 265-323), Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lambert, W. G. (2013). Creation in the Bible and the Ancient Near East. W: Scurlock, J., Beal, R. H. (red.) Creation and chaos, (s. 44-47), Winona Lake.
Marcus Tullius Cicero. (1960), O państwie; O prawach; O powinnościach; O cnotach. Przekład W. Kornatowski, komentarz K. Leśniak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Marsick, V. J., Sauquet, A. (2005). Uczenie się przez refleksję. W: M. Deutsch, P.T., Coleman (red.). Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. Przekład M. Cierpisz, M. Kodura, G. Karnas, A. Kurtyka, (s. 378-396), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Neyman, E. (2002). Intymny portret uczonych: korespondencja Marii i Stanisława Ossowskich. Wybór, opracowanie i wprowadzenie E. Neyman, konsultacja M. Ofierska, Warszawa:, Wydawnictwo Sic!
Ossowska, M. (1983a). Egoizm. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 249-253), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983b). Etyka. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 254-258), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983c). Egoizm i altruizm a typy stosunków społecznych. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 387-394), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983d). Recenzja z: W. Tatarkiewicz, O bezwzględności dobra. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 11-13), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983e). Siły moralne wspólne wszystkim ludziom, ich źródła i rozwój przez wychowanie. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 298-299), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983f). Trzy nurty w moralności. W: M. Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 300-309), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983g). Z etyki stosunków merkantylnych. W: M. Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 351-354), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (2000). Normy moralne: próba systematyzacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (2004). Podstawy nauki o moralności. Część I i II. Wstęp, wybór i opracowanie P.J. Smoczyński, Warszawa: De Agostini.
Simon, M., Benoit, A. (1968). Le judaïsme et le christianisme antique. D’Antiochus Epiphane à Constantin. Paris : Presses Universitaires de France, Nouvelle Clio.
Smoła, M. (1983), Bibliografia prac Marii Ossowskiej. W: Maria Ossowska. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. (s. 588-603), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stawiszyński, W. (2017). Bibliografia patrystyczna 1901-2016: polskie tłumaczenia tekstów starochrześcijańskich pierwszego tysiąclecia. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec.
Tarnowska, M. (opracowanie), (2011). Życie i twórczość Geli Seksztajn. W: Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, Tom 4; przekłady: S. Arm, I. Brzeska, M. Polit, R. Sakowska, M. Tarnowska, O. Zienkiewicz Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Wydawnictwo Dig, s. XI-LIV.
Tatarkiewicz, W. (2009). Historia filozofii. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tiller, B. (2018), Ambassadrice de l’art. Moderne. W : Le journal de l’expo: Mary Cassatt. Une impressioniste américaine à Paris. Musée Jcquemart-André, 9 mars – 23 juillet 2018. Issy-les-Mulineaux, Beaux-Arts&Cie.
Vermeulen, K. (2017), Verbal creation : from linguistic feature to literary motif in Genesis 1-11. SJOT – Old Testament Studies, 2(32), s. 294-313.
Wielka Encyklopedia PWN, (2004). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, (1961a). Wspomnienie K. Dąbrowskiej, s. 37-56, Warszawa: Iskry.
Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, (1961b). Wspomnienie K. Dunin-Wąsowicza, s. 237-282, Warszawa: Iskry.
Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, (1961c). Wspomnienie H. Hiża, s. 25-36, Warszawa: Iskry.
Żabińska, A. (2017). Ludzie i zwierzęta. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bartoszewski, W. (2013a). O Żegocie relacja poufna sprzed pół wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartoszewski, W. (2013b). Władysław Bartoszewski. Mimo wszystko, w rozmowie z Michałem Komarem. Warszawa: Dom Wydawniczy PWN.
Bartoszewski, W., Lewinówna, Z. (2007). Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939-1945. Warszawa: Świat Książki.
Baslez, M. –F. (2016). Les premiers bâtisseurs de l’Eglise. Paris: Fayard Histoire.
BDB = Brown, F. (1997). The Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon. Peabody: Hendrickson Publishers, Inc.
Burczak, K., Dębiński, A., Jońca, M. (2013). Łacińskie sentencje i powiedzenia prawnicze. Warszawa : Wydawnictwo C. H. Beck.
Cazelles, H. (2000). Dieu sauveur et créateur de l’univers. Communio, 25 (151), s. 81-95.
Crepaldi, G. (2004), Impresjoniści: Gustave Caillebotte, Mary Cassatt, Paul Cézanne…. Przełożyli: K. Dyjas, Z. Okulus, D. Ściborowska-Wytrykus., Warszawa: Arkady.
Deutsch, M. (2005). Sprawiedliwość i konflikt. W: Deutsch, M., Coleman, P.T. Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. Przekład M. Cierpisz, M. Kodura, G. Karnas, A. Kurtyka, (s. 41-64), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Domański, J. (2005). „Scholastyczne” i „humanistyczne” pojęcie filozofii. Kęty: Wydawnictwo Antyk, Marek Derewiecki.
Dudek, J., Konstańczak, S., Zegzuła-Nowak, J. (2011). Maria Ossowska (1896-1974) w świetle nieznanych źródeł archiwalnych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Encyklopedia Britannica, (2002). Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
Epsztein, T. (2011). Wstęp. W: Inwentarz Archiwum Ringelbluma. Opracowanie T. Epsztein, (s. 17-79), Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Wydawnictwo Dig.
Esrail, R. (2017). L’espérance d’un baiser. Paris : Robert Laffont.
Filipowicz, B. (2004). Expression de l’acquiescement dans la Torâh. Saeculum Christianum, 11, 2, s. 5-32.
Filipowicz, B. (2014). Prawo karne w Syrii-Palestynie w starohebrajskich tekstach biblijnych. W: J. Utrat-Milecki (red.). Z dziejów afektu penalnego, (s. 131-163), Warszawa: Oficyna Naukowa.
Filipowicz, B. (2017a). O Prof. Ludwiku Hirszfeldzie o mocy słowa, które uzdrawia u progu Grossaktion Warschau, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 4(32), s. 468-478.
Filipowicz, B. (2017b). Vas spirituale. Ćwiczenia chóralne we wzorze antycznej szkoły filozoficznej. W: "Et super hanc petram...” Księga pamiątkowa z okazji 75-lecia urodzin Księdza Profesora Kazimierza Szymonika, red. M. Sławecki, (s. 239-250), Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina Chopin University Press.
Gutman, I. (red. ). (2009). Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska. Redaktorzy współpracujący : S. Bender, S. Krakowski, Kraków: Fundacja Studiów Strategicznych.
Grynberg, M. (1993). Księga Sprawiedliwych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Guyau, J.-M. (1927). La morale d’Epicure et ses rapports avec les doctrines contemporaines. Paris: Librairie Félix Alcan.
Hadot, P. (2000). Czym jest filozofia starożytna? Przekład P. Domański, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Hadot, P. (2003). Filozofia jako ćwiczenie duchowe. Przekład P. Domański, posłowie J. Domański, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Królikowska, J. (2009). Anatomia zdarzenia konfliktowego. W: J. Królikowska (red.) Integralnokulturowe badanie konfliktu kulturowego, (s. 84-119), Warszawa: Wydawnictwa UW.
Konarski, S. (1967). Szkolnictwo wyższe. W: Walka o oświatę, naukę i kulturę w latach okupacji 1939-1944. Materiał z terenu m. st. Warszawy i woj. warszawskiego, zebrali i opracowali: S. Dobraniecki, W. Pokora, (s. 265-323), Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lambert, W. G. (2013). Creation in the Bible and the Ancient Near East. W: Scurlock, J., Beal, R. H. (red.) Creation and chaos, (s. 44-47), Winona Lake.
Marcus Tullius Cicero. (1960), O państwie; O prawach; O powinnościach; O cnotach. Przekład W. Kornatowski, komentarz K. Leśniak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Marsick, V. J., Sauquet, A. (2005). Uczenie się przez refleksję. W: M. Deutsch, P.T., Coleman (red.). Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. Przekład M. Cierpisz, M. Kodura, G. Karnas, A. Kurtyka, (s. 378-396), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Neyman, E. (2002). Intymny portret uczonych: korespondencja Marii i Stanisława Ossowskich. Wybór, opracowanie i wprowadzenie E. Neyman, konsultacja M. Ofierska, Warszawa:, Wydawnictwo Sic!
Ossowska, M. (1983a). Egoizm. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 249-253), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983b). Etyka. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 254-258), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983c). Egoizm i altruizm a typy stosunków społecznych. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 387-394), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983d). Recenzja z: W. Tatarkiewicz, O bezwzględności dobra. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 11-13), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983e). Siły moralne wspólne wszystkim ludziom, ich źródła i rozwój przez wychowanie. W: Ossowska, M. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 298-299), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983f). Trzy nurty w moralności. W: M. Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 300-309), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (1983g). Z etyki stosunków merkantylnych. W: M. Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Zebrały i opracowały: M. Ofierska, M. Smoła, (s. 351-354), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (2000). Normy moralne: próba systematyzacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ossowska, M. (2004). Podstawy nauki o moralności. Część I i II. Wstęp, wybór i opracowanie P.J. Smoczyński, Warszawa: De Agostini.
Simon, M., Benoit, A. (1968). Le judaïsme et le christianisme antique. D’Antiochus Epiphane à Constantin. Paris : Presses Universitaires de France, Nouvelle Clio.
Smoła, M. (1983), Bibliografia prac Marii Ossowskiej. W: Maria Ossowska. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. (s. 588-603), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stawiszyński, W. (2017). Bibliografia patrystyczna 1901-2016: polskie tłumaczenia tekstów starochrześcijańskich pierwszego tysiąclecia. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec.
Tarnowska, M. (opracowanie), (2011). Życie i twórczość Geli Seksztajn. W: Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, Tom 4; przekłady: S. Arm, I. Brzeska, M. Polit, R. Sakowska, M. Tarnowska, O. Zienkiewicz Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Wydawnictwo Dig, s. XI-LIV.
Tatarkiewicz, W. (2009). Historia filozofii. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tiller, B. (2018), Ambassadrice de l’art. Moderne. W : Le journal de l’expo: Mary Cassatt. Une impressioniste américaine à Paris. Musée Jcquemart-André, 9 mars – 23 juillet 2018. Issy-les-Mulineaux, Beaux-Arts&Cie.
Vermeulen, K. (2017), Verbal creation : from linguistic feature to literary motif in Genesis 1-11. SJOT – Old Testament Studies, 2(32), s. 294-313.
Wielka Encyklopedia PWN, (2004). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, (1961a). Wspomnienie K. Dąbrowskiej, s. 37-56, Warszawa: Iskry.
Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, (1961b). Wspomnienie K. Dunin-Wąsowicza, s. 237-282, Warszawa: Iskry.
Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, (1961c). Wspomnienie H. Hiża, s. 25-36, Warszawa: Iskry.
Żabińska, A. (2017). Ludzie i zwierzęta. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##