Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest przybliżenie zagadnienia pieczy naprzemiennej jako jednej z dopuszczalnych form sprawowania opieki przez rodziców nad dzieckiem w czasie trwania postępowania rozwodowego oraz po jego zakończeniu. Przybliżona zostanie podstawa prawna do orzeczenia takiej opieki, uwarunkowania decydujące o możliwości jej zastosowania oraz walory jakie ze sobą niesie dla rozwoju dziecka, pod warunkiem prawidłowego jej wykonywania przez rodziców. W artykule omówione zostały badania i okoliczności potwierdzające, iż piecza naprzemienna stanowi formę opieki najbardziej zgodną z dobrem dziecka, co z kolei stanowi elementarną zasadę polskiego porządku prawnego. Pozwala bowiem wykluczyć wystąpienie głównego problemu, jakim jest alienacja dziecka od jednego z opiekunów, gdyż piecza nad dzieckiem sprawowana jest przez oboje rodziców w porównywalnych, odpowiednio długich okresach czasu. Zapewnia to małoletniemu stały kontakt zarówno z matką jak i z ojcem, a rodzicom pozwala na aktywny udział w wychowaniu dziecka.
Bibliografia
Bastaits K., Ponnet K., Mortelmans D. (2012). Parenting of divorced fathers and the association with children’s self-esteem. Journal of Youth and Adolescence, 41, 1643-1656.
Bauserman, R. (2002). Child adjustment in joint-custody versus sole-custody arrangements: A meta-analytic review. Journal of Family Psychology, 16(1), 91-102. DOI: 10.1037/0893-3200.16.1.91.
Bauserman, R. (2012) A Meta-analysis of Parental Satisfaction, Adjustment, and Conflict in Joint Custody and Sole Custody Following Divorce, Journal of Divorce & Remarriage, 53:6, 464-488, DOI: 10.1080/10502556.2012.682901.
Bernet, W., von Boch-Galhau W., Baker A. J. L., Morrison S. L. (2010). Parental Alienation, DSM-V, and ICD-11, The American Journal of Family Therapy, 38:2, 76-187, DOI: 10.1080/01926180903586583
Bodnar, A. (2017). Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie sprawowania przez rodziców pieczy naprzemiennej nad małoletnim dzieckiem z 22 maja 2017 r. Sygn. IV.7021.91.2017.MK. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Bodnar, A., Gójska, A., Kuziak, L., Śledzińska-Simon, A., Zegadło, R. (2015). Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem. Warszawa: C.H. Beck Wydawnictwo Polska.
Czerederecka, A. (2008). Rozwód a rywalizacja o opiekę nad dziećmi. Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis.
Domański, M. (2015). Orzekanie o pieczy naprzemiennej w wyrokach rozwodowych, Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
Domitrovich, J. S. (2015). Two Opposing Views. Judges' Journal. 54(3), 21-22.
Fabricius, W.V., Luecken, L.J. (2007). Post-divorce living arrangements, parent conflict, and long-term physical health correlates for children of divorce. Journal of Family Psychology, 21, 195-205.
Gajda, J., Ignatowicz, J., Pietrzykowski, J., Pietrzykowski, K., Winiarz, J. (2012) Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck Wydawnictwo Polska.
Gardner, R. (1999). Guidelines for assessing parental preference in child-custody disputes. Journal of Divorce & Remarriage, 30 (1-2); 1-9. DOI: 10.1300/J087v30n01_01.
Justyński, T. (2011). Prawo do kontaktów z dzieckiem w prawie polskim i obcym, Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Kaczmarek, J., Kotara, H., Pocent, T. (2004). Syndrom odosobnienia od jednego z rodziców. Mechanizmy psychologiczne występujące w konflikcie okołorozwodowym według koncepcji Richarda Gardnera. Warszawa: Komitet Ochrony Praw Dziecka.
Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, ze zm.).
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682, ze zm.).
Mamątow, R. (2018). Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Kodeks karny z dnia 27 marca 2018, druk nr 776, Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Senat Rzeczypospolitej Polskiej IX Kadencji.
McInnes, E., Orkin, G., Flood M., Swinbourne, K. (2003). What's wrong with a presumption of joint custody? Family Matters, 65, 62-65.
Namysłowska, I., Heitzman, J., Siewierska A. (2009). Zespół Gardnera – zespół oddzielenia od drugoplanowego opiekuna (PAS). Rozpoznanie czy rzeczywistość rodzinna? Psychiatria Polska, 43 (1), 5-17.
O’Donohue, W., Benuto L. T., Bennett N. (2016). Examining the validity of parental alienation syndrome, Journal of Child Custody, 13(2-3), 113-125, DOI: 10.1080/15379418.2016.1217758
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1997 r w sprawie II CKN 90/96.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2000 r., V CKN 1751/00.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2018 r. w sprawie IV CSK 442/17.
Sikora, R., Trzęsowska–Greszta, E. (2016). Opieka naprzemienna - w kontekście rozwodu rodziców i kosztów psychicznych ponoszonych przez dzieci, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 1 (25), 288-298.
Siracusano, A., Barone, Y., Lisi, G., Niolu C. (2015). Parental alienation syndrome or alienating parental relational behaviour disorder: a critical overview. Journal of Psychopathology, 21; 231-238.
Stojanowska, W., (1979). Rozwód a dobro dziecka, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2018 r. poz. 2134, ze zm.).
Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2018 r. poz. 2179, ze zm.).
Vilalta, R., & Nodal, M. W. (2017). On the myth of Parental Alienation Syndrome (PAS) and the DSM-5. Papeles del Psicólogo, 38(3), 224-231, DOI: 10.23923/pap.psicol2017.2843.
Wallerstein, J.S., Blakeslee, S., (2006). Druga szansa - mężczyźni, kobiety i dzieci dziesięć lat po rozwodzie. Kielce: Charaktery.
Włodarczyk, J., Makaruk, K. (2013). Ogólnopolska diagnoza problemu przemocy wobec dzieci. Wyniki badania. Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje.
Zegadło, R. (2011). Miejsce zamieszkania, miejsce pobytu, miejsce zwykłego (stałego) pobytu dziecka oraz piecza naprzemienna. Rodzina i Prawo, 17-18/2011, 5-18.