Słowa kluczowe
pielęgniarki
profilaktyka
zachowania zdrowotne
Jak cytować
Abstrakt
Zamierzeniem badań było zbadanie i opisanie zachowań zdrowotnych wśród pielęgniarek pediatrycznych. Badania ankietowe przeprowadzono wśród 133 pielęgniarek (średnia wieku 41,9±11,2 lat) pracujących w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Lublinie (średni staż pracy 19,3±11,9 lat). W badaniach posłużono się autorską ankietą oraz 3 skalami standaryzowanymi: Punktową Oceną Jadłospisu Starzyńskiej, Inwentarzem Mini – COPE oraz IZZ. Wśród respondentek występowało wiele zachowań antyzdrowotnych, takich jak: nie przestrzeganie zasad zdrowego żywienia, niedostateczna aktywność fizyczna, zbyt krótki odpoczynek nocny, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem oraz stosowanie używek. Jedynie 2/3 badanych kobiet regularnie wykonywało u siebie badania profilaktyczne. Ponadto zaobserwowano, że umiejętność skutecznego radzenia sobie ze stresem przez ankietowane przyczynia się do zmniejszenia podejmowania przez nie ryzykownych dla zdrowia zachowań. Stwierdzony dość niski poziom zachowań prozdrowotnych wśród pielęgniarek pediatrycznych, mogący w przyszłości chronić ich pacjentów przed podejmowaniem niekorzystnych dla zdrowia zachowań, wskazuje na konieczność intensyfikacji działań edukacyjnych w tym zakresie.
Bibliografia
Aldiabat, K.M., Clinton, M. (2013). Understanding jordanian psychiatric nurses` smoking behaviors: a grounded theory study, Nursing Resarch and Practice, 6, 1-7.
Bator, K.B. (2017). Wiedza żywieniowa pracowników ochrony zdrowia, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 7 (3), 177-187.
Bąk, E., Kopczyńska–Sikorska, J. (1994). Postrzeganie elementów promowania zdrowia wśród lekarzy i pielęgniarek w świetle reprezentowanych zachowań zdrowotnych, Zdrowie Publiczne, 10, 341–345.
Colditz, G.A., Philpott, S.E., Hankinson, S.E. (2016). The Impact of the nurses’ health: prevention, translation, and control, American Journal of Public Health, 106 (9), 1540-1545.
Folkman, S. (1984). Personal control and stress and coping processes: a theoretical analysis, Journal of Personality and Social Psychology, 46 (4), 839-852.
Gawęcki, J., Hryniewiecki, L. (red.) (2008). Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, Tom 2. Warszawa: PWN.
Gładysz, G., Kobos, E., Czarnecka, J., Imiela, J. (2016). Zachowania żywieniowe pielęgniarek w środowisku pracy, Pielęgniarstwo Polskie, 2 (60), 149-157.
Hodgetts, G., Broers, T., Godwin, M. (2004). Smoking behaviour, knowledge and attitudes among Family Medicine physicians and nurses in Bosnia and Herzegovina, BMC Family Practice, 5, 12.
Jankowska–Polańska, B., Wijacka, K., Lomper, K., Uchmanowicz, I. (2014). Zachowania zdrowotne personelu pielęgniarskiego w profilaktyce nadciśnienia tętniczego, Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia, 3, 67–70.
Juczyński, Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Warszawa: Wyd. Pracowni Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Konieczny, G., Rasińska, R. (2017). Dokonania w perspektywie teorii dystynkcji Pierre’a Bourdieu. Analiza empiryczna zachowań podejmowanych w wolnym czasie przez pielęgniarki i położne, Pielęgniarstwo Polskie, 3 (65), 495-500.
Książek, J., Jarzynkowski, P., Piotrkowska, R. (2015). Wybrane elementy stylu życia pielęgniarek operacyjnych, Medycyna Rodzinna, 3, 103–109.
Kutlu, R. (2008). Evaluation of the frequency and factors affecting smoking among nurses, Gulhane Medical Journal, 50, 65-70.
Kucharska, A., Janiszewska, M., Sińska, B. (2016). Zachowania zdrowotne pielęgniarek w kontekście profilaktyki chorób układu krążenia, Żywienie Człowieka i Metabolizm, 43 (2), 107-116.
Letvak, S. (2013). We cannot ignore nurses’ health anymore: a sythesis of the literature on evidence-based strategies to improve nurse health, Nursing Administration Quarterly, 37 (4), 295-308.
Lewko, J., Polityńska–Lewko, B., Sierakowska, M., Krajewska–Kułak, E. (2005). Health behaviours among students of nursing, Annales Universitatis Mariae Curie–Skłodowska. Medicina, 60, 260–264.
Lisicki, T. (2005). A life style of first – year medical students, Annales Universitatis Mariae Curie–Skłodowska. Medicina, 60, 289–293.
Mendrycka, M., Nowak, K., Janiszewska, R., Saracena, A., Kotwica, Z. (2019). Umiejscowienie kontroli zdrowia a zachowania zdrowotne pielęgniarek, Hygeia Public Health, 54 (1), 30-40.
Muszalik, M., Kędziora–Kornatowska, K., Marzec, A., Klawe, J. (2007). Analiza zachowań zdrowotnych, samooceny oraz zagrożeń zdrowia pielęgniarek studiujących zaocznie, Problemy Higieny i Epidemiologii, 88, 354–359.
Popow, A., Cierzniakowska, K., Kozłowska, E., Domeracka, E. (2018). Czynniki stresogenne w grupie pielęgniarek operacyjnych, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 2, 56-63.
Przeor, M., Goluch–Koniuszy, Z. (2013). Ocena stanu odżywienia oraz sposobu żywienia pielęgniarek będących w okresie okołomenopauzalnym pracujących w systemie zmianowym, Problemy Higieny i Epidemiologii, 94 (4), 797-801.
Rasińska, R., Nowakowska, I. (2013). Zachowania zdrowotne położnych a poczucie satysfakcji z życia, Zdrowie i Dobrostan, 1, 179–191.
Rasińska, R., Nowakowska, I. (2014). Postrzeganie zdrowia przez pielęgniarki po czterdziestym roku życia, Pielęgniarstwo Polskie, 2 (52), 111-116.
Remigrońska, A., Włoszczak–Szubzda, A. (2016). Zachowania zdrowotne pielęgniarek czynnych zawodowo co najmniej jeden rok, Aspekty Zdrowia i Choroby, 1 (1), 41053.
Smith, D.R., Leggat, P.A. (2007). An international review of tobacco smoking research in the mursing profession, 1976-2006, Journal of Research in Nursing, 12 (2), 165-181.
Spring, B., King, A.C., Pagoto, S.L. et al. (2015). Fostering multiple healthy lifestyle behaviors for primary prevention of cancer. American Psychologist, 70 (2), 75-90.
Stępień, M., Szmigiel, M. (2017). Stres personelu pielęgniarskiego związany z pracą na oddziałach pediatrycznych, Pielęgniarstwo Polskie, 1 (63), 62- 68.
Tuckett, A., Henwood, T., Oliffe, J.L. et al. (2016). A comparative study of Australian and New Zealand male and female nurses’ health: a sex comparison and gender analysis, American Journal of Public Health, 10 (6), 450-458.
Walentukiewicz, A., Łysak, A., Wilk, B. (2013). Zachowania zdrowotne studentek pielęgniarstwa, Problemy Pielęgniarstwa, 21 (4), 484 – 488.
Wood, P.J. (2014). Nurses’ occupational health as a driver for curriculum change emphasising health promotion: an historical research study, Nurse Educ Today, 34 (5), 709- 713.
Woźniak, M. (2015). Związki stylu życia ze zdrowiem, Journal of Clinical Healthcare, 4, 4-9.
Zagroba, A., Kulikowska, A., Marcysiak, M., Wiśniewska, E., Ostrowska, B., Skotnicka-Klonowicz, G. (2010). Aktywność fizyczna pielęgniarek, Problemy Pielęgniarstwa, 18, 3, 329-336.