Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu było przedstawienie psychologicznych aspektów postaw człowieka wobec śmierci. Opisano w nim 3 podstawowe komponenty postawy: poznawczy, emocjonalny i behawiorystyczny. Komponent poznawczy obejmuje zagadnienie myślenia o śmierci, emocjonalny dotyczy lęku przed śmiercią (jego źródeł) a behawioralny uwzględnia opis mechanizmów obronnych, a także procesów umierania w ujęciu Kubler-Ross i Pattisona. W artykule opisano pięć typów postaw wobec śmierci uwzględnionych przez J. Makselona: ambiwalentny, spokojny, religijny, unikowy i przerażony.
Bibliografia
Antonelli, F., (1995), Oblicza śmierci, Kraków: Wydawnictwo „M”.
Aries, P., (1989), Człowiek i śmierć, Warszawa; PIW.
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S., (2003), Psychologia zaburzeń, Gdańsk: GWP.
Dąbrowski, K., (1981), Śmierć jako problem człowieka, Zdrowie Psychiczne, nr 1, R. 22, s. 7-10.
De Walden-Gałuszko, K., (2004), Psychospołeczne aspekty opieki paliatywnej, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Feifel, H., (1990), Psychologia a śmierć, Nowiny Psychologiczne, 5-6, s. 3-16.
Ferruccio, A., (1995), Oblicza śmierci. Jak kształtować właściwą postawę wobec śmierci?, Kraków: Wydawnictwo „M”.
Frankl, V. E., (2009), Człowiek w poszukiwaniu sensu, Warszawa: Czarna Owca.
Grzendzicki, Ł. (2009), Postawy człowieka wobec śmierci, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 14, s. 63-80.
Guzowski, A., Krajewska-Kułak, E., Sarnacka, E., Cybulski, M., (2013), Współczesne postawy wobec śmierci i umierania, Medycyna Paliatywna, 5(4), s. 163–170.
Heidegger, M., (2010), Bycie i czas, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jastrzębski, J., (2001), Emocjonalne i religijne uwarunkowania lęku przed śmiercią u młodzieży akademickiej, Studia Psychologica, 2, s. 83-102.
Kępiński, A., (1977), Lęk, Warszawa: PZWL.
Kępiński, A., (1978), Rytm życia, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kępiński, A., (1985), Melancholia, Warszawa: PZWL.
Kolbuszewski, J. (1997), Problemy współczesnej tanatologii, Wrocław: Wydawnictwo WTN.
Kolek, B., (2009), Sens życia i umierania. Antropologiczno-tanatologiczne aspekty myśli Antoniego Kępińskiego, Kraków: Impuls.
Krajewska-Kułak, E., Mickiewicz, I., Łukaszuk, C., i wsp. (2010), Samoocena postaw pielęgniarek wobec śmierci, Pielęgniarstwo XXI wieku, 1-2, s. 43-49.
Kübler-Ross, E., (1979), Rozmowy o śmierci i umieraniu, Warszawa: PAX.
Kübler-Ross, E., (2005), Życiodajna śmierć, Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha.
Levine, S., (2015), Kto umiera? Sztuka świadomego życia i świadomego umierania, Poznań: Media Rodzina
Mądrzycki, T., (1977), Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw, Warszawa: PZWS.
Makselon, J., (1979), Egzystencjalny wymiar religijności i postawy wobec śmierci. Summarium, 8, s.81-88.
Makselon, J., (1980a), Niektóre aspekty lęku wobec śmierci w świetle badań psychologicznych, Ateneum Kapłańskie, t. 95, z. 2, s.298-302.
Makselon, J., (1980b), Problem postaw wobec śmierci. Roczniki Filozoficzne KUL, t. 28, z. 4, s. 172-181.
Makselon, J., (1981), Specyfika postaw wobec śmierci, Studia Philosophiae Christianae ATK, 17/2, s.114-119.
Makselon, J., (1983a), Struktura wartości a postawa wobec śmierci, Lublin: KUL.
Makselon, J., (1983b), Poczucie sensu życia a postawa wobec śmierci, Analecta Cracoviensia, 1 (15), s. 73-91.
Makselon, J., (1984), Przedmiotowy aspekt postaw wobec śmierci, Analecta Cracoviensia, 16, s. 359-378.
Makselon, J., (1988), Lęk wobec śmierci, Kraków: PTT.
Makselon, J., (1990), Antropologiczne implikacje badań tanatopsychologicznych, Przegląd Psychologiczny, t. 33, z. l, s. 29-38.
Makselon, J., Religijność a postawa wobec śmierci, Analecta Cracoviensia, 10, s. 117-131.
Matuszewski, A., (2002), Poziom neurotyczności, a postawa wobec śmierci, Pelplin: Bernardinum.
Mika, S., (1998), Psychologia społeczna dla nauczycieli, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Ostrowska, A., (1997), Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa, Warszawa: IFiS PAN.
Prężyna, W., (1981), Funkcja postawy religijnej a osobowość człowieka, Lublin: KUL.
Szaniawski, T., (1998), Typy postaw wobec śmierci a osobowość, Kraków: PAT.
Walden-Gałuszko, K., (1992), Wybrane zagadnienia psychoonkologii i psychotanatologii, Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Widera-Wysoczyńska, A., (1992), Rola zjawiska śmierci w poszukiwaniu wartości życiowych, Acta Universitatis Vratislaviensis, t. 27, s. 9-21.
Widera-Wysoczyńska, A., (1995), Świat dziecięcych doświadczeń związanych ze śmiercią. Nowiny Psychologiczne, nr 2, s. 93-104.
Wilczek-Rużyczka, E., Zajkowska, E., Wojtas, K., (2008), Postawy lekarzy i pielęgniarek wobec cierpienia, Psychoterapia, nr 1(144), s. 79-89.
Wysoczańska, A., (1990), Spojrzenie dziecka na zagadnienia umierania i śmierci, Przegląd Psychologiczny, 33, s. 585-593.
Ziemiński, I., (1993), Człowiek w obliczu śmierci, Znak, 3, s. 148-152.
Ziemiński, I., (2007), Twoja śmierć. Próba eksplikacji doświadczenia śmierci, Diametros, 11, s. 111-141.