Przywiązanie a zdrowie psychiczne
pdf (English)

Słowa kluczowe

przywiązanie
C-PTSD,
depresja
zaburzenia osobowości

Jak cytować

Ginalska, K., & Cichopek, A. (2024). Przywiązanie a zdrowie psychiczne. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 59(3), 73-83. https://doi.org/10.34766/fer.v59i3.1299
Język / Language
Słowa kluczowe

Abstrakt

Teoria przywiązania dostarcza licznych implikacji dla zdrowia psychicznego oraz funkcjonowania jednostki na przestrzeni całego życia. Style przywiązania powstałe na bazie wczesnych interakcji z opiekunem odgrywają kluczową rolę w regulacji emocjonalnej, satysfakcji relacyjnej i dobrostanie psychicznym. Dziecięce doświadczenia stają się podstawą dla rozwoju wewnętrznego modelu siebie, świata i innych oraz wpływają na wzorce przywiązania w wieku dorosłym – mają istotne znaczenie na późniejszych relacji, zwłaszcza romantycznych, zdrowia psychicznego oraz rozwoju psychopatologii. Jeśli główny opiekun reaguje, konsekwentnie wspiera i pociesza dziecko, będzie ono chętnie z nim współpracować, szukać jego bliskości, aby być kochanym i bezpiecznym. Dziecko będzie charakteryzować bezpieczne przywiązane, a opiekun będzie postrzegany jako bezpieczna bazę oraz schronienie przed nieprzewidywalnym światem Osoby, które ukształtowały w dzieciństwie bezpieczny styl przywiązania tworzą stabilne i dojrzałe związki, są bardziej odporne psychicznie i rzadziej zmagają się z problemami psychicznymi. Jeśli jednak opiekun nie reaguje, wykazuje brak wrażliwości, może rozwinąć w dziecku niepewny rodzaj przywiązania, który polega na większym poziomie lęku lub unikania. Lęk związany z przywiązaniem wiąże się z utrzymującym się stanem wzmożonej czujności, ponieważ osoby pozostają w pogotowiu, przewidując potencjalną separację od rodziców. Unikanie przywiązania wiąże się z tendencją do zachowywania dystansu emocjonalnego, niechęcią do polegania na innych, szukania pocieszenia i wsparcia u opiekunów. Pozabezpieczny styl przywiązania negatywnie wpływa na związek romantyczny. Ponad to osoby charakteryzujące się lękiem lub unikaniem w przywiązaniu są bardziej narażone na zaburzenia natury psychicznej. Teoria przywiązania zapewnia kluczowe ramy dla zrozumienia skomplikowanych powiązań między wczesnymi doświadczeniami relacyjnymi a zdrowiem psychicznym. Słaba jakoś związku, C-PTSD, depresja, zaburzenia osobowości – zwłaszcza antyspołeczne i borderline mają swoje źródła we wczesnych nieadaptacyjnych relacjach między dzieckiem a opiekunem oraz mogą być związane z traumą interpersonalną. Bezpieczne przywiązanie działa jako czynnik ochronny przed psychopatologiami, promując stabilność emocjonalną i zdrowe funkcjonowanie społeczne.

https://doi.org/10.34766/fer.v59i3.1299
pdf (English)

Bibliografia

Ainsworth, M.D.S., Blehar, M.C., Waters, E., Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Hillsdale, N.J.: Lawrence Erlbaum.

Akman, H., Serdengeçti, N., Yavuz, M., Kadak, M.T., Ercan, O., Doğangün, B. (2024). Attachment and comorbid anxiety in ADHD. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 29(1), 368-380. https://doi.org/10.1177/13591045231204052

Alabrudzińska, A., Bakiera, L. (2021). Dostępność rodziców w dzieciństwie a przywiązanie do partnera w związku intymnym. Człowiek i Społeczeństwo, 51, 61-78. https://doi.org/10.14746/cis.2021.51.3

American Psychiatry Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Washington DC: DSM Library. https://dsm.psychiatryonline.org/doi/book/10.1176/appi.books.9780890425596

Anders, S.L., Tucker, J.S. (2000). Adult attachment style, interpersonal communication competence, and social support. Personal Relationships, 7(4), 379-389. https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2000.tb00023.x

Barnow, S., Stopsack, M., Grabe, H.J., Meinke, C., Spitzer, C., Kronmüller, K., Sieswerda, S. (2009). Interpersonal evaluation bias in borderline personality disorder. Behaviour Research and Therapy, 47(5), 359-365. https://doi.org/10.1016/j.brat.2009.02.003

Beeney, J.E., Wright, A.G.C., Stepp, S.D., Hallquist, M.N., Lazarus, S.A., Beeney, J.R.S., Scott, L.N., Pilkonis, P.A. (2017). Disorganized attachment and personality functioning in adults: A latent class analysis. Personality Disorders, 8(3), 206-216. https://doi.org/10.1037/per0000184

Blatt, Levy, K. (2003). Attachment Theory, Psychoanalysis, Personality Development, and Psychopathology. Psychoanalytic Inquiry, 23, 102-150. https://doi.org/10.1080/07351692309349028

Bond, S.B., Bond, M. (2004). Attachment Styles and Violence Within Couples. Journal of Nervous and Mental Disease, 192(12), 857-863. https://doi.org/10.1097/01.nmd.0000146879.33957.ec

Bowlby, E.J.M. (1997). Attachment. London: Vintage Publishing.

Bowlby, J. (1973). Attachment and loss. Volume II: Separation, anxiety and anger. New York: Basic Books.

Bradley, R., Westen, D. (2005). The psychodynamics of borderline personality disorder: A view from developmental psychopathology. Development and Psychopathology, 17(4), 927-957. https://doi.org/10.1017/s0954579405050443

Bretherton, I. (2000). The Origins of Attachment Theory: John Bowlby and Mary Ainsworth. (In:) S. Goldberg, R. Muir, J. Kerr (eds.), Attachment theory, New York: Routledge.

Brumbaugh, C.C., Fraley, R.C. (2006). Transference and attachment: How do attachment patterns get carried forward from one relationship to the next? Personality and Social Psychology Bulletin, 32(4), 552-560. https://doi.org/10.1177/0146167205282740

Bukalski, S. (2020). Jakość narzeczeństwa w kontekście stylów przywiązaniowych. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 23-38. https://doi.org/10.34766/fetr.v41i1.133

Campbell, L., Stanton, S.C. (2019). Adult attachment and trust in romantic relationships. Current Opinion in Psychology, 25, 148-151. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2018.08.004

Castellini, G., Tarchi, L., Cassioli, E., Rossi, E., Sanfilippo, G., Innocenti, M., Gironi, V., Scami, I., Ricca, V. (2023). Attachment style and childhood traumatic experiences moderate the impact of initial and prolonged COVID-19 pandemic: Mental health longitudinal trajectories in a sample of Italian women. International Journal of Mental Health and Addiction, 21, 3393-3412. https://doi.org/10.1007/s11469-022-00798-x

Choenni, V., Broeks, C.W., Tharner, A., Luijk, M.P.C.M., Verhulst, F.C., Lambregtse-van den Berg, M.P., Kok, R. (2024). Attachment security and disorganization in infants of mothers with severe psychiatric disorder: Exploring the role of comorbid personality disorder. Infant Behavior and Development, 76, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.infbeh.2024.101974

Cloitre, M., Stolbach, B.C., Herman, J.L., van der Kolk, B., Pynoos, R., Wang, J., Petkova, E. (2009). A developmental approach to complex PTSD: Childhood and adult cumulative trauma as predictors of symptom complexity. Journal of Traumatic Stress, 22(5), 399-408. https://doi.org/10.1002/jts.20444

Colonnesi, C., Draijer, E.M., Jan J.M. Stams, G., Van der Bruggen, C.O., Bögels, S.M., & Noom, M.J. (2011). The Relation Between Insecure Attachment and Child Anxiety: A Meta-Analytic Review. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 40(4), 630–645. https://doi.org/10.1080/15374416.2011.581623

Costa-Cordella, S., Vivanco-Carlevari, A., Rossi, A., Arévalo-Romero, C., Silva, J.R. (2022). Social support and depressive symptoms in the context of COVID-19 Lockdown: The moderating role of attachment styles. International Journal of Public Health, 67, 1-10. https://doi.org/10.3389/ijph.2022.1604401

Craba, A., Marano, G., Kotzalidis, G.D., Avallone, C., Lisci, F.M., Crosta, M.L., Callea, A., Monti, L., De Berardis, D., Lai, C., Balocchi, M., Sessa, I., Harnic, D., Sani, G., Mazza, M. (2023). Resilience and attachment in patients with major depressive disorder and bipolar disorder. Journal of Personalized Medicine, 13(6), 1-15. https://doi.org/10.3390/jpm13060969

Çağlayan, Z., Körük, S. (2022). The predictive role of self-esteem, attachment styles, and family of origin functions in explaining conflict resolution in romantic relationships. International Journal of Contemporary Educational Research, 9, 557-568. https://doi.org/10.33200/ijcer.1061932

Dagnino, P., Pérez, C., Gómez, A., Gloger, S., & Krause, M. (2017). Depression and attachment: How do personality styles and social support influence this relation? Research in Psychotherapy: Psychopathology, Process, and Outcome, 20(1), 53-62. https://doi.org/10.4081/ripppo.2017.237

DeKlyen, M., Greenberg, M.T. (2008). Attachment and psychopathology in childhood. (In:) J. Cassidy, P.R. Shaver (eds.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications, 2nd ed, 637-665, New York: The Guilford Press.

Demirci, O.O., Ateş, B., Sağaltıcı, E., Ocak, Z.G., Kıvanç Altunay, İ. (2020). Association of the attachment styles with depression, anxiety, and quality of life in patients with psoriasis. Dermatologica Sinica 38(2), 81-87. https://doi.org/10.4103/ds.ds_35_19

Dineen, J., Dinc, L. (2024). Love addiction: Trait impulsivity, emotional dysregulation and attachment style. The European Journal of Psychiatry, 38(3), 1-36. https://doi.org/10.1016/j.ejpsy.2024.100255

Duschinsky, R. (2020). Cornerstones of attachment research. New York: Oxford University Press.

Erkoreka, L., Zamalloa, I., Rodriguez, S., Muñoz, P., Mendizabal, I., Zamalloa, M.I., Arrue, A., Zumarraga, M., Gonzalez-Torres, M.A. (2022). Attachment anxiety as mediator of the relationship between childhood trauma and personality dysfunction in borderline personality disorder. Clinical Psychology & Psychotherapy, 29(2), 501-511. https://doi.org/10.1002/cpp.2640

Evraire, L.E., Dozois, D.J.A., Wilde, J.L. (2022). The Contribution of Attachment Styles and Reassurance Seeking to Trust in Romantic Couples. Europe’s Journal of Psychology, 18(1), 19-39. https://doi.org/10.5964/ejop.3059

Farina, B., Liotti, M., Imperatori, C. (2019). The role of attachment trauma and disintegrative pathogenic processes in the traumatic-dissociative dimension. Frontiers in Psychology, 10, 1-18. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00933

Fertuck, E.A., Grinband, J., Mann, J.J., Hirsch, J., Ochsner, K., Pilkonis, P., Erbe, J., Stanley, B. (2019). Trustworthiness appraisal deficits in borderline personality disorder are associated with prefrontal cortex, not amygdala, impairment. NeuroImage. Clinical, 21, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.nicl.2018.101616

Fonagy, P., Luyten, P. (2016). A multilevel perspective on the development of borderline personality disorder. (In:) D. Cicchetti (ed.), Developmental psychopathology: Maladaptation and psychopathology, Vol. 3, 3rd ed, 726-792, Hoboken, N.J.: John Wiley & Sons, Inc. https://doi.org/10.1002/9781119125556.devpsy317

Fonagy, P., Target, M. (2002). Early Intervention and the Development of Self-Regulation. Psychoanalytic Inquiry, 22, 307-335. https://doi.org/10.1080/07351692209348990

Frost, A., Hagaman, A., Bibi, A., Bhalotra, S., Chung, E.O., Haight, S.C., Sikander, S., Maselko, J. (2024). Childhood parental bonding and depression in adulthood: A study of mothers in rural Pakistan. Journal of Affective Disorders, 356, 715-721. https://doi.org/10.1016/j.jad.2024.04.090

Fung, H.W., Chien, W.T., Lam, S.K. K., Ross, C.A. (2023). The relationship between dissociation and complex post-traumatic stress disorder: A scoping review. Trauma, Violence & Abuse, 24(5), 2966-2982. https://doi.org/10.1177/15248380221120835

GBD 2019 Mental Disorders Collaborators. (2022). Global, regional, and national burden of 12 mental disorders in 204 countries and territories, 1990-2019: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. The Lancet. Psychiatry, 9(2), 137-150. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(21)00395-3

Gu, S., Jing, L., Li, Y., Huang, J.H., Wang, F. (2018). Stress induced hormone and neuromodulator changes in menopausal depressive rats. Frontiers in Psychiatry, 9, 1-8. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2018.00253

Gulczyńska, A., Jankowiak, B. (2016). Style przywiązania a funkcjonowanie w związkach partnerskich młodych kobiet. Analiza wyników badań własnych. (In:) M. Piorunek, J. Kozielska, A. Skowrońska-Pućka (eds.), Rodzina – młodzież – dziecko. Szkice z teorii i praktyki pomocy psychopedagogicznej i socjalnej, 115-130, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Gunderson, J.G. (2007). Disturbed relationships as a phenotype for borderline personality disorder. The American Journal of Psychiatry, 164(11), 1637-1640. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2007.07071125

Gunderson, J.G., Lyons-Ruth, K. (2008). BPD’s interpersonal hypersensitivity phenotype: A gene-environment-developmental model. Journal of Personality Disorders, 22(1), 22-41. https://doi.org/10.1521/pedi.2008.22.1.22

Han, S.C., Schacter, H.L., Timmons, A.C., Kim, Y., Sichko, S., Pettit, C., Chaspari, T., Narayanan, S., Margolin, G. (2021). Romantic partner presence and physiological responses in daily life: Attachment style as a moderator. Biological Psychology, 161, 1-21. https://doi.org/10.1016/j.biopsycho.2021.108082

Harrison, J.E., Weber, S., Jakob, R., Chute, C.G. (2021). ICD-11: An international classification of diseases for the twenty-first century. BMC Medical Informatics and Decision Making, 21(6), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12911-021-01534-6

Hayre, R.S., Sierra Hernandez, C., Goulter, N., Moretti, M.M. (2024). Attachment & school connectedness: Associations with substance use, depression, & suicidality among at-risk adolescents. Child & Youth Care Forum, 53(1), 1-24. https://doi.org/10.1007/s10566-023-09743-y

Hodny, F., Prasko, J., Ociskova, M., Vanek, J., Holubova, M. (2021). Attachment in patients with an obsessive compulsive disorder. Neuro Endocrinology Letters, 42(5), 283-291.

Hoeve, M., Stams, G.J. J.M., van der Put, C.E., Dubas, J.S., van der Laan, P.H., Gerris, J.R. M. (2012). A meta-analysis of attachment to parents and delinquency. Journal of Abnormal Child Psychology, 40(5), 771-785. https://doi.org/10.1007/s10802-011-9608-1

Juroszek, W., Haberla, O., Kubeczko, W. (2012). Zależność między stylami przywiązania a intymnością, namiętnością i zaangażowaniem u narzeczonych. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(10), 89-101.

Kardasz, Z., Dudka, D. (2019). Doświadczenie rozwodu rodziców w dzieciństwie a style przywiązania w związkach intymnych młodych dorosłych. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 12, 259-273. https://doi.org/10.24917/20845596.12.13

Kessler, R.C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., Merikangas, K.R., Walters, E.E. (2005). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Archives of General Psychiatry, 62(6), 593-602. https://doi.org/10.1001/archpsyc.62.6.593

Körner, R., Schütz, A., Fincham, F.D. (2022). How secure and preoccupied attachment relate to offence-specific forgiveness in couples. Journal of Research in Personality, 101, 1-28. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2022.104308

Lam, S.K. K., Ng, A.S. Y., Zhou, C.R., Hung, S.L., Fung, H.W. (2024). Persistence and psychological predictors of ICD-11 Complex PTSD: A six-month longitudinal study in Hong Kong. Journal of Loss and Trauma, 29(5), 544-564. https://doi.org/10.1080/15325024.2023.2267433

Levy, K.N., Johnson, B.N., Clouthier, T.L., Scala, J.W., Temes, C.M. (2015). An attachment theoretical framework for personality disorders. Canadian Psychology / Psychologie canadienne, 56(2), 197-207. https://doi.org/10.1037/cap0000025

Liberska, H., Suwalska, D. (2011). Styl przywiązania a relacje partnerskie we wczesnej dorosłości. Psychologia Rozwojowa, 16(1), 25-39.

Ludwikowska-Świeboda, K. (2022). Adult attachment styles and psychosocial health. Journal of Education, Health and Sport, 12(8), 36-51. https://doi.org/10.12775/JEHS.2022.12.08.004

Luntz, B.K., Widom, C.S. (1994). Antisocial personality disorder in abused and neglected children grown up. The American Journal of Psychiatry, 151(5), 670-674. https://doi.org/10.1176/ajp.151.5.670

Luyten, P., Campbell, C., Fonagy, P. (2021). Rethinking the relationship between attachment and personality disorder. Current Opinion in Psychology, 37, 109-113. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2020.11.003

Machowicz, M., Cieciuch, J. (2023). Wymiary temperamentu i przywiązania jako predyktory nieprawidłowości funkcjonowania osobowości wg DSM-5. Psychiatria Polska, 1-10. https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/168747

Madigan, S., Atkinson, L., Laurin, K., Benoit, D. (2013). Attachment and internalizing behavior in early childhood: A meta-analysis. Developmental Psychology, 49(4), 672-689. https://doi.org/10.1037/a0028793

Madigan, S., Brumariu, L.E., Villani, V., Atkinson, L., Lyons-Ruth, K. (2016). Representational and questionnaire measures of attachment: A meta-analysis of relations to child internalizing and externalizing problems. Psychological Bulletin, 142(4), 367-399. https://doi.org/10.1037/bul0000029

Malina, A. (2011). Styl przywiązania młodych kobiet a ich satysfakcja z życia w różnych fazach rozwoju rodziny. Psychologia Rozwojowa, 16(1), 41-55. https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.003.0176

Mancinelli, F., Nolte, T., Griem, J., Lohrenz, T., Feigenbaum, J., King-Casas, B., Montague, P.R., Fonagy, P., Mathys, C. (2024). Attachment and borderline personality disorder as the dance unfolds: A quantitative analysis of a novel paradigm. Journal of Psychiatric Research, 175, 470-478. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2024.03.046

Mcgauley, G., Adshead, G., Sarkar, S. (2008). Psychotherapy of Psychopathic Disorders. (In:) A. Felthous, H. Saß (eds.), The International Handbook of Psychopathic Disorders and the Law: Laws and Policies, 449-466, England: John Wiley & Sons, Ltd. https://doi.org/10.1002/9780470516157.ch26

McGauley, G., Yakeley, J., Williams, A., Bateman, A. (2011). Attachment, mentalization and antisocial personality disorder: The possible contribution of mentalization-based treatment. European Journal of Psychotherapy and Counselling, 13(4), 371-393. https://doi.org/10.1080/13642537.2011.629118

Mekonen, T., Chan, G.C.K., Connor, J.P., Hides, L., Leung, J. (2021). Estimating the global treatment rates for depression: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 295, 1234-1242. https://doi.org/10.1016/j.jad.2021.09.038

Meredith, P., Ownsworth, T., Strong, J. (2008). A review of the evidence linking adult attachment theory and chronic pain: Presenting a conceptual model. Clinical Psychology Review, 28(3), 407-429. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2007.07.009

Moffitt, T.E., Caspi, A., Harrington, H., Milne, B.J. (2002). Males on the life-course-persistent and adolescence-limited antisocial pathways: Follow-up at age 26 years. Development and Psychopathology, 14(1), 179-207. https://doi.org/10.1017/s0954579402001104

Monteoliva, A., García-Martínez, J.M., Calvo-Salguero, A. (2016). Perceived benefits and costs of romantic relationships for young people: Differences by adult attachment style. The Journal of Psychology, 150(8), 931-948. https://doi.org/10.1080/00223980.2016.1217190

Moors, A.C., Ryan, W., Chopik, W.J. (2019). Multiple loves: The effects of attachment with multiple concurrent romantic partners on relational functioning. Personality and Individual Differences, 147, 102-110. https://doi.org/10.1016/j.paid.2019.04.023

Murray, C.V., Jacobs, J.I.-L., Rock, A.J., Clark, G.I. (2021). Attachment style, thought suppression, self-compassion and depression: Testing a serial mediation model. PloS One, 16(1), 1-22. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0245056

Nicol, K., Pope, M., Sprengelmeyer, R., Young, A.W., Hall, J. (2013). Social judgement in borderline personality disorder. PloS One, 8(11), 1-6. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0073440

Norris, J.I., Lambert, N.M., Nathan DeWall, C., Fincham, F.D. (2012). Can’t buy me love? Anxious attachment and materialistic values. Personality and Individual Differences, 53(5), 666-669. https://doi.org/10.1016/j.paid.2012.05.009

Pastuszak-Draxler, A., Bętkowska-Korpała, B., Gierowski, J. (2019). Temperamentalne predyktory strategii regulacji emocji negatywnych i pozytywnych u osób z zaburzeniami depresyjno-lękowymi. Polskie Forum Psychologiczne 24(1), 79-92. https://doi.org/10.14656/PFP20190105

Pert, L., Ferriter, M., Saul, C. (2004). Parental loss before the age of 16 years: A comparative study of patients with personality disorder and patients with schizophrenia in a high secure hospital’s population. Psychology and Psychotherapy, 77(3), 403-407. https://doi.org/10.1348/1476083041839402

Picardi, A., Pallagrosi, M., Fonzi, L., Martinotti, G., Caroppo, E., Meldolesi, G.N., Di Gennaro, G., De Risi, M., Biondi, M. (2019). Attachment in patients with bipolar and unipolar depression: A comparison with clinical and non-clinical controls. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health: CP & EMH, 15, 143-152. https://doi.org/10.2174/1745017901915010143

Po, B.S. K., Lam, S.K. K., Chen, Y.J., Chien, W.T., Wong, E.N. M., Wang, E.K.S., Fung, H.W. (2023). Persistence and outcomes of ICD-11 complex PTSD in the community: A nine-month longitudinal investigation in Hong Kong. Asian Journal of Psychiatry, 87, 103696. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2023.103696

Richter, M., Schlegel, K., Thomas, P., Troche, S.J. (2022). Adult attachment and personality as predictors of jealousy in romantic relationships. Frontiers in Psychology, 13, 1-14. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.861481

Şenkal, İ., Işıklı, S. (2015). Childhood Traumas and Attachment Style-Associated Depression Symptoms: The Mediator Role of Alexithymia. Turkish Journal of Psychiatry, 26(4), 261-267.

Shorey, H.S., Snyder, C.R. (2006). The role of adult attachment styles in psychopathology and psychotherapy outcomes. Review of General Psychology, 10(1), 1-20. https://doi.org/10.1037/1089-2680.10.1.1

Siczek, A., Cieciuch, J. (2023). Patologiczne cechy osobowości z ICD-11 a przywiązanie – porównanie 10 modeli wymiarów przywiązania. Psychiatria Polska, 1-13. https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/165975

Strawbridge, R., McCrone, P., Ulrichsen, A., Zahn, R., Eberhard, J., Wasserman, D., Brambilla, P., Schiena, G., Hegerl, U., Balazs, J., Caldas de Almeida, J., Antunes, A., Baltzis, S., Carli, V., Quoidbach, V., Boyer, P., Young, A.H. (2022). Care pathways for people with major depressive disorder: A European Brain Council Value of Treatment study. European Psychiatry: The Journal of the Association of European Psychiatrists, 65(1), 1-21. https://doi.org/10.1192/j.eurpsy.2022.28

Takano, T., Mogi, K. (2019). Adult attachment style and lateral preferences in physical proximity. BioSystems, 181, 88-94. https://doi.org/10.1016/j.biosystems.2019.05.002

Tan, D., Xie, R., Song, S., Ding, W., Wu, W., & Li, W. (2023). How does parent-child attachment influence left-behind children’s loneliness and depression: The mediating roles of peer attachment and teacher-student relationship. Child: Care, Health and Development, 49(6), 1076-1086. https://doi.org/10.1111/cch.13118

Tosun, C., Yıldırım, M., Altun, F., Yazıcı, H. (2022). Personality Traits and Attachments Styles in Romantic Relationships Deciding. Journal of Family Issues, 43(5), 1219-1234. https://doi.org/10.1177/0192513X211022383

Trucharte, A., Valiente, C., Espinosa, R., & Chaves, C. (2022). The role of insecure attachment and psychological mechanisms in paranoid and depressive symptoms: An exploratory model. Schizophrenia Research, 243, 9-16. https://doi.org/10.1016/j.schres.2022.02.021

Tyrer, P., Mitchard, S., Methuen, C., & Ranger, M. (2003). Treatment rejecting and treatment seeking personality disorders: Type R and Type S. Journal of Personality Disorders, 17(3), 263-268. https://doi.org/10.1521/pedi.17.3.263.22152

Valikhani, A., Abbasi, Z., Radman, E., Goodarzi, M.A., Moustafa, A.A. (2018). Insecure attachment and subclinical depression, anxiety, and stress: A three-dimensional model of personality self-regulation as a mediator. The Journal of Psychology, 152(8), 548-572. https://doi.org/10.1080/00223980.2018.1468727

van der Kolk, B.A., Roth, S., Pelcovitz, D., Sunday, S., & Spinazzola, J. (2005). Disorders of extreme stress: The empirical foundation of a complex adaptation to trauma. Journal of Traumatic Stress, 18(5), 389-399. https://doi.org/10.1002/jts.20047

van Ijzendoorn, M.H., Schuengel, C., & Bakermans-Kranenburg, M.J. (1999). Disorganized attachment in early childhood: Meta-analysis of precursors, concomitants, and sequelae. Development and Psychopathology, 11(2), 225-249. https://doi.org/10.1017/s0954579499002035

van Leeuwen, W.A., van Wingen, G.A., Luyten, P., Denys, D., & van Marle, H.J. F. (2020). Attachment in OCD: A meta-analysis. Journal of Anxiety Disorders, 70, 1-31. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102187

Weger, H., Polcar, L. (2002). Attachment style and person-centered comforting. Western Journal of Communication, 66, 84-103. https://doi.org/10.1080/10570310209374726

Westen, D., Shedler, J., Bradley, B., DeFife, J.A. (2012). An Empirically Derived Taxonomy for Personality Diagnosis: Bridging Science and Practice in Conceptualizing Personality. The American journal of psychiatry, 169(3), 273-284. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2011.11020274

Widiger, T.A., Frances, A. (1985). The DSM-III personality disorders: Perspectives from psychology. Archives of General Psychiatry, 42(6), 615-623. https://doi.org/10.1001/archpsyc.1985.01790290097011

Wylock, J.-F., Borghini, A., Slama, H., Delvenne, V. (2023). Child attachment and ADHD: A systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry, 32(1), 5-16. https://doi.org/10.1007/s00787-021-01773-y

Yazici-Celebi, G., Yilmaz, M., Karacoskun, M.E., Sahin, A.I. (2024). Examination of the mediating role of attachment dimensions in the link between suicide probability and cognitive distortions about relationships in university students. Journal of Education in Science, Environment and Health, 10(1), 60-68. https://doi.org/10.55549/jeseh.1419349

Zagaria, A., Baggio, T., Rodella, L., Leto, K. (2024). Toward a definition of Attachment Trauma: Integrating attachment and trauma studies. European Journal of Trauma & Dissociation, 8(3), 1-16. https://doi.org/10.1016/j.ejtd.2024.100416

Żuchowicz, P., Bliźniewska, K., Talarowska, M., Gałecki, P. (2018). Zaburzenia osobowości w depresji. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 13(1), 25-30. https://doi.org/10.5114/nan.2018.77451

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##