Słowa kluczowe
obawy związane z ciążą
relacje z matką
wsparcie społeczne
Jak cytować
Abstrakt
Celem przeprowadzonych badań było określenie obaw związanych z ciążą, porodem
i połogiem oraz ich wybranych uwarunkowań u kobiet nieposiadających dzieci. W badaniu wzięły udział 122 kobiety w wieku 18-48 lat, które nigdy nie były w ciąży. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą ankiety internetowej z wykorzystaniem autorskiego Kwestionariusza obaw związanych z doświadczeniami prokreacyjnymi, kwestionariusza Źródła Wsparcia Społecznego M. Nieland, kwestionariusza do pomiaru więzi z własnymi rodzicami (Parental Bonding Instrument) wg. G. Parker, H. Tupling i L. Brown oraz ankiety socjodemograficznej. W badanej grupie kobiet obawy związane z porodem i zdrowiem dziecka są istotnie wyższe (M=18,30; SD=3,63) niż obawy dotyczące wyglądu i sfery seksualnej (M=14,26; SD=4,57) oraz niż obawy związane z wizją zmian (M=17,33; SD=5,42). Obawy w każdej z wymienionych sfer są tym większe im młodszy był wiek badanych i im wyższy był poziom kontroli doświadczany ze strony matki. Nie dostrzeżono natomiast zależności pomiędzy nasileniem analizowanych obaw a poziomem oczekiwanego wsparcia. Uzyskane wyniki wskazują, że kobiety bardziej obawiają się samego przebiegu porodu i jego konsekwencji niż zmian w wyglądzie ciała towarzyszących ciąży, a im młodsze kobiety tym wyższe obawy, co może wynikać z braku wiedzy o doświadczeniach innych kobiet, które już rodziły. Kontrola i nadmierny wpływ ze strony matki mają negatywne znaczenie, ponieważ wiążą się z większym natężeniem obaw u kobiet.
Bibliografia
Areskog, B., Uddenberg, N., Kjessler, B. (1981). Fear of childbirth in late pregnancy, Gynecologic and Obstetric Investigation, 12 (5), 262-266.
https://doi.org/10.1159/000299611.
American Psychiatric Association, (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington: American Psychiatric Association.
Augustyniuk, K., Rudnicki, J., Grochans, E., Jurczak, A., Wieder‑Huszla, S., Szkup-Jabłońska, M. (2013). Uczestnictwo w zajęciach Szkoły Matek i Ojców a częstość występowania zaburzeń emocjonalnych w okresie poporodowym, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 19 (2), 138–141.
Bałanda-Bałdyga, A., Pilewska-Kozak, A.B., Łepecka-Klusek, C., Stadnicka, G., Dobrowolska, B. (2020). Attitudes of Teenage Mothers towards Pregnancy and Childbirth, International Journal of Environmental Research and Public Health, 17 (4), 1411. https://doi.org/10.3390/ijerph17041411.
Betran, A.P., Torloni, M.R., Zhang, J.J., Gülmezoglu, A.M. (2015). WHO Statement on Caesarean Section Rates, An International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 123(5), 667–670, https://doi.org/10.1111/1471-0528.13526.
Bień, A., Iwanowicz-Palus, G., Włoszczak-Szubzda, A., Witkowska, M. (2015). Ciężarne niepełnoletnie – współczesny problem bio-psycho-społeczny, Medycyna Ogólna i Nauk o Zdrowiu, 21(2), 125–131.
Bielawska-Batorowicz, E. (1995). Determinanty spostrzegania dziecka przez rodziców w okresie poporodowym, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
British Psychological Society. (2017). Ethics Guidelines for Internet mediated Research. NF206/04.2017. Leicester, p. 9. https://www.bps.org.uk/sites/bps.org.uk/files/Policy/Policy%20%20Files/Ethics%20Guidelies%20for%20Internet-mediated%20Research%20%282017%29.pdf [dostęp: 08.06.2020].
Brockert, S. (2003). Pokonać stres, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Dembińska, A., Wichary, E. (2016). Wybrane psychospołeczne korelaty lęku przedporodowego – znaczenie dla praktyki położniczej, Sztuka Leczenia, 1, 43-54.
Enns, M.W., Cox, B.J., Clara, I. (2002). Parental bonding and adult psychopathology: results from the US national comorbidity survey, Psychological Medicine, 32, 997–1008.
Euro-Peristat Project. (2018). European Perinatal Health Report. Core indicators of the health and care of pregnant women and babies in Europe in 2015. www.europeristat.com [dostęp: 08.06.2020].
Garncarek, E. (2010). Kobiece ciało jako przedmiot kontroli społecznej, Przegląd Socjologiczny, 59 (3), 55-69.
Gracka-Tomaszewska, M. (2014). Drogi do macierzyństwa. Reprezentacja siebie i reprezentacja dziecka w umyśle kobiety jako podstawa macierzyństwa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Greszta, E., Ryś, M., Trębicka, P. (2020). Typy par rodzicielskich – współzależność postaw rodzicielskich w diadzie, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 41 (1), 186-205. https://doi.org/10.34766/fetr.v41i1.225.
GUS. (2016). Małżeństwa oraz dzietność w Polsce. Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy.
GUS. (2018). Urodzenia i dzietność. Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy.
Guszkowska, M. (2012). Lęk przed porodem i determinujące go czynniki – przegląd literatury, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, 5 (3), 154-161.
Hofberg, K., Brockington, I. F. (2000). Tokophobia: an unreasoning fear of childbirth, British Journal of Psychiatry, 176, 83–85.
Holka-Pokorska, J., Jarema M., Stefanowicz A., Piróg-Balcerzak A., Wichniak, A. (2016). Elektywne cięcie cesarskie ze wskazań psychiatrycznych - analiza zjawiska, opis dwóch przypadków oraz rekomendacje kliniczne, Psychiatria Polska, 50 (2), 357–373.
Jaguś, I. (2005). Od wielodzietności do bezdzietności? Przemiany w poglądach na posiadanie dzieci i ich uwarunkowania. Dylematy współczesnych rodzin, Roczniki Socjologii Rodziny, XVI, 127-139.
Kocik, L. (2002). Wzory małżeństwa i rodziny. Od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności, Kraków: Krakowska Szkoła Wyższa im. A. Frycza Modrzewskiego.
Kornas-Biela, D. (1992). Kształtowanie się przywiązania matki i dziecka w prenatalnym okresie jego rozwoju, (w): A. Biela, Cz. Walesa (red.), Problemy współczesnej psychologii, Lublin: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Kornas-Biela, D. (2002). Wokół początku życia ludzkiego, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Kossakowska, K. (2018). Polki wobec płodności i posiadania dzieci – doniesienie wstępne, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 21, 19-29. https://doi.org/10.18778/1427-969X.21.02.
Kościelska, M. (1988). Trudne Macierzyństwo, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne
i Pedagogiczne.
Macfarlane, A.J., Blondel, B., Mohangoo, A.D., Cuttini, M., Nijhius, J., Novak, Z., Zejtlin,
J., the Euro-Peristat Scien-tific Committee, (2016). Wide differences in mode of delivery within Europe: risk-stratified analyses of aggregated routine data from the Euro-Peristat study, An International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 123 (4), 559–568, https://doi.org/10.1111/1471-0528.13284.
Melender, R. (2002). Experiences of Fears Associated with Pregnancy and Childbirth:
A Study of 329 Pregnant Women, Birth, 29, 101-111, https://doi.org/10.1046/j.1523-536X.2002.00170.
Michałowska, S., Zalewski, M., Heimrath, J., Zalewski, J. (2012). Analiza sposobów ukończenia ciąży na podstawie preferencji ciężarnych oraz danych statystycznych
z lat 2006-2010, Nowa Medycyna, 4, 67-75.
Milska-Wrzosińska Z. (2005). Para z dzieckiem czyli niezupełnie poprawne politycznie uwagi
o rodzicielstwie, Warszawa: Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza.
National Institute of Health and Care Excellence. NICE Quality Standard [QS 32]. http://www.nice.org.uk/guidance/qs32/chapter/introduction-and-overview [dostęp: 08.06.2020].
Nieland, M.N.S. (1992). Social Support Questionnaire, Niepublikowany manuskrypt, Wielka Brytania: Uniwersytet w York.
Nieminen, K., Stephansson, O., Ryding, E.L. (2009). Women’s fear of childbirth and preference for cesarean section--a cross-sectional study at various stages of pregnancy in Sweden, Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 88 (7), 807–81.
Parker, G., Tupling, H., Brown, L. (1979). Parental bonding instrument, British Journal of Medical Psychology, 52, 1–10, https://doi.org/10.1111/j.2044-8341.1979.tb02487.
Podolska, M., Majewska, A. (2007). Lęk jako stan i jako cecha, w grupie kobiet, u których zakończono ciążę za pomocą cięcia cesarskiego, Kliniczna Perinatologia i Ginekologia, 43 (4), 60-63.
Popiel, A., Pragłowska, E. (2006). Terapia poznawczo-behawioralna schizofrenii,
(w): J. Meder (red.), Oddziaływania psychologiczne w schizofrenii. Biblioteka Psychiatrii Polskiej. Kraków: Komitet Redakcyjno-Wydawniczy PTP.
Rouhe, H., Salmela-Aro, K., Gissler M., Halmesmaki, E., Saisto, T. (2011). Mental health problems common in women with fear of childbirth, An International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 118 (9), 1104–1111.
Ryding, E.L., Wirfelt, E., Wangborg, I.B., Sjogren, B., Edman, G. (2007). Personality and fear of childbirth, Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 86 (7), 814–820.
Ryś, M., Trzęsowska-Greszta, E. (2018). Kształtowanie się i rozwój odporności psychicznej. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2 (34), 164–196.
Saisto, T., Halmesmaki, E. (2003). Fear of childbirth: a neglected dilemma, Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 82, 201–208.
Santorek, N., Biłas, K., Tokarska, A., Zarzycka, K., Kasprzak, P., Kwiatkowski, S., Torbe,
A. (2019). Cięcie cesarskie. Rosnący odsetek i zmiana trendów we wskazaniach, Varia Medica, 3 (4), 279–288.
Smalej, O. (2016). Kult ciała - niepodejmowanie roli rodzicielskiej z przyczyn fizyczno-estetycznych, (w): M. Gorzel (red.), Psychospołeczne aspekty postrzegania zdrowia i urody, 39-50, Lublin: Wydawnictwo Akademickie WSSP.
Stoll, K., Fairbrother, N., Carty, E., Jordan, N., Miceli, C., Vostrcil, Y., Willihnganz, L. (2009). It’s all the rage these days: university students’ attitudes toward vaginal and caesarean birth. Birth. 36(2), 133–40. https://doi.org/10.1111/j.1523-536X.2009.00310.
Stoll, K., Hauck, Y., Downe, S., Edmonds, J., Gross, M. M., Malott, A., McNiven, P., Swift,
E., Thomson, G., Hall, W.A. (2016). Cross-cultural development and psychometric evaluation of a measure to assess fear of childbirth prior to pregnancy, Sexual
& reproductive healthcare : official journal of the Swedish Association of Midwives, 8, 49–54. https://doi.org/10.1016/j.srhc.2016.02.004.
Sydsjo, G., Möller, L., Lilliecreutz, C., Bladh, M., Andolf, E., Josefsson, A. (2014). Psychiatric illness in women requesting caesarean section, An International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 122 (3), 351–357.
Szymański, S., Brączyk, W., Konstanty-Kurkiewicz, V. (2017). Wpływ zajęć w szkole rodzenia na zmniejszenie lęku porodowego, Pielęgniarstwo Polskie, 2 (64), 232–235. http://dx.doi.org/10.20883/pielpol.2017.29.
Światowa organizacja zdrowia, (2008). Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób
i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (rewizja X, T. 1).
Tataj-Puzyna, U., Bączek, G., Baranowska, B., Doroszewska, A. (2017). Doświadczenie macierzyństwa – badania sondażowe matek w Warszawie, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2 (30), 124–144.
Titkow, A. (1982). Miejsce dziecka w świecie wartości, Warszawa: Instytut Filozofii
i Socjologii PAN, Instytut Socjologii UW.
Topór-Pamuła, M., Schier, K. (2017). Związek między obrazem ciała u kobiet w pierwszej ciąży a reprezentacją relacji z rodzicem, partnerem i dzieckiem, Psychologia Rozwojowa, 22 (1), 59-75.
Włodarczyk, E. (2012). O „rodzeniu się” macierzyństwa, (w): J. Deręgowska, M. Majorczyk (red.), Konteksty współczesnego macierzyństwa. Perspektywa młodych naukowców, 101–127. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Zasada, J. (2013). Ciąża, poród i połóg, Ateneum Przegląd Familiologiczny, 1 (1), 13-37.
Zdolska-Wawrzkiewicz, A., Bidzan, M., Chrzan-Dętkoś, M. (2018). Więź z własną matką
a stawanie się matką – zagadnienia teoretyczne, Polskie Forum Psychologiczne, XXIII, 3.