Słowa kluczowe
familizm
materializm
rodzina
światopogląd
transmisja międzypokoleniowa
materializm
rodzina
światopogląd
transmisja międzypokoleniowa
Jak cytować
Walęcka-Matyja, K. K. (2022). Family, material and worldview values and the process of intergenerational transmission . Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 49(1), 53-66. https://doi.org/10.34766/fetr.v49i1.1046
Język / Language
Słowa kluczowe
Abstrakt
The aim of the research was to analyze the relationships between family and material values and the worldview of parents and their adult children. 68 parents (34 women and 34 men) and their 51 adult children (33 women and 18 men) participated in the study. Parents were in middle and late adulthood (41-67 years), while their children were in early adulthood (18-30 years). The following psychological questionnaires were used: the Material Values Scale (MVS_PL) in the Polish adaptation of Górnik-Durose (2016), the Scale of World Assumptions Scale in the Polish adaptation of Załuski and Gajdosz (2012), the Familism Scale in the Polish study by Walęcka-Matyja (2020) and a questionnaire. The obtained research results indicate a significant stabilization in the parental transmission of family values and beliefs about the world. Intergenerational differentiation was observed in terms of materialistic values.
Bibliografia
Bowen, M. (1978). Family Therapy in clinical Practice. New York: Jason Aronson.
Campos, B., Ullman, J.B., Aguilera, A., Schetter, C.D. (2014). Familism and psychological health: The Intervening Role of Closeness and Social Support. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 20(2), 191–201 https://doi.org/10.1037/a0034094
Campos, B., Schetter, C. D., Abdou, C. M., Hobel, C. J., Glynn, L. M., & Sandman, C. A. (2008). Familialism, social support, and stress: Positive implications for pregnant Latinas. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 14(2), 155–162 https://doi.org/10.1037/1099-9809.14.2.155
Carlson, L., Grossbart, S. (1988). Parental style and consumer socialization of children. Journal of Consumer Research, 15, 77-94 https://doi.org/10.1086/209147
Dybowska, E. (2019). Socjalizacja w rodzinie i kultura konsumpcyjna. Studia Paedagogica Ignatianum, 22, 67–82 doi: 10.12775/SPI.2019.2.003
Dykalska-Bieck, D., Lipowska, M., Zawadzka, A.M. (2017). Wychowanie w kulturze konsumpcji. Postawy wychowawcze rodziców a tendencje materialistyczne dzieci 5-6 letnich. Polskie Forum Psychologiczne, 4, 636–654 doi: 10.14656/PFP20170407
Elżanowska, H. (2012). Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie. Studia z Psychologii, 18, 97–114.
Farnicka, M. (2016). W poszukiwaniu uwarunkowań transmisji międzypokoleniowej – znaczenie pełnionej roli rodzinnej w kontynuowaniu wzorców rodzicielstwa. W: T. Rongińska (red.), Człowiek w całokształcie życia: rodzina – edukacja – praca (s.11–33). Zielona Góra: Wyd. Uniwersytet Zielonogórski.
Farnicka, M., Liberska, H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s.185–201). Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Flook, L. (2011). Gender differences in adolescents’ daily interpersonal events and well-being. Child Development, 82, 454 – 461. doi:10.1111/j.1467–8624.2010.01521.x
Flouri, E. (2004). Exploring the relationship between mothers’ and fathers’ parenting practices and children’s materialist values. Journal of Economic Psychology, 25, 6, 743–752 https://doi.org/10.1016/j.joep.2003.06.005
Gajdosz, M., Załuski, M. (2012). Skala Założeń Wobec Świata - Polska adaptacja i analiza walidacyjna World Assumptions Scale. Psychoterapia, 3(162), 17–31.
Godawa, G. (2020). Wartości w rodzinie zaczerpnięte od dzieci. Lubelski Rocznik Pedagogiczny t. XXXiX, 2(39), 63–72. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2020.39.2.63-72
Górnik-Durose, M. (2016). Polska adaptacja skali wartości materialnych (MVS) - właściwości psychometryczne wersji pełnej i wersji skróconych. Psychologia Ekonomiczna, 9, 5–21 doi:10.15678/PJOEP.2016.09.01
Górnik-Durose, M. (2007). Nowe oblicze materializmu, czyli z deszczu pod rynnę. Psychologia. Edukacja i Społeczeństwo, 4(3), 211–226.
Górnik-Durose, M., Dziedzic, K. (2013). Specyfika środowiska rodzinnego a orientacja na cele materialistyczne osób o różnych doświadczeniach generacyjnych. Psychologia Wychowawcza, 3, 22–37.
Hardway, C., Fuligni, Andrew J. (2006). Dimensions of family connectedness among adolescents with mexican, chinese, and european backgrounds. Developmental Psychology, 42(6), 1246–1258 https://doi.org/10.1037/0012-1649.42.6.1246
Kasser, T. (2002). The High Price of Materialism. Cambridge: MIT Press.
Kasser, T., Ryan, R.M. (1996). Further examining the American dream: Differential correlates of intrinsic and extrinsic goals. Personality and Social Psychology Bulletin, 22, 280–287. https://doi.org/10.1177/0146167296223006
Knight, G.P., Gonzales, N.A., Saenz, D.S., Bonds, D.D., German, M., Deardorff, J. (2010). The Mexican American Cultural Values Scales for adolescents and adults. Journal of Early Adolescence, 30(3), 444–481, doi:10.1177/ 0272431609338178.
Komorowska, B., Śniadkowski, M. (2016). Międzypokoleniowa transmisja wartości. Scientific Bulletin of Chełm - Section of Pedagogy, 2, 67–82.
Majewska, A. (2017). Rodzinna transmisja międzypokoleniowa w świetle teorii transgresji. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(30), 145-153.
Mudyń, K. (2013). Jawne i niejawne wartości rodziców a wartości ich dorosłych dzieci. W: K. Mudyń (red.), W poszukiwaniu międzypokoleniowej transmisji wzorców zachowań, postaw i wartości (85-124). Kraków: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Plopa, M. (2008). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Wyd. Impuls.
Pokrzywnicka, O. (2011). Wpływ środowiska rodzinnego na rozwój psychiczny i społeczny dziecka. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(6), 40–53.
Poraj-Weder, M. (2018). Oddziaływania wychowawcze rodziców a materializm ich dzieci. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 569, 3–12 doi 10.5604/01.3001.0012.0589
Rozenbajgier, M. (2016). Międzypokoleniowa transmisja wartości w percepcji studentów. doi 10.24917/24500232.142.6 [dostęp: 09.12.2021]
Rostowska, T. (1995). Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie wybranych wymiarów osobowości. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Sabogal, F., Marin, G., Otero-Sabogal, R., Vanoss Marin, B., & Perez-Stable, E. J. (1987). Hispanic familism and acculturation: what changes and what doesn’t? Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 9, 397–412, https://doi.org/10.1177/07399863870094003
Sadowski, R. Raport Newspoint: Pokolenia w Polsce i potrzeba monitorowania ich rosnącej aktywności [dostęp: 07.12.2021]
Schaffer, R. H. (2021). Psychologia dziecka. Warszawa: Wyd. PWN.
Szlendak, T. (2015). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wyd. PWN.
Updegraff, K. A., McHale, S. M., Whiteman, S. D., Thayer, S. M., & Delgado, M. Y. (2005). Adolescent sibling relationships in Mexican American families: Exploring the role of familism. Journal of Family Psychology, 19(4), 512–522. https://doi.org/10.1037/0893-3200.19.4.512
XX, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Analiza psychologiczna wartości rodzinnych. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
XX (2020). Familism – the concept, measure and importance for mental health. Psychiatria Polska, 54(4), 791-806. doi: https://doi.org/10.12740/PP/108993
XX, K. (2013). Jakość klimatu emocjonalnego rodzin pochodzenia adolescentów jako predykator ich kompetencji emocjonalnych. Studia Dydaktyczne, 24–25, 283–287.
Wojciszke, B. (2014). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Schoolar.
Zawadzka, A.M. (2013). Aspiracje materialistyczne młodzieży w kontekście preferowanych wartości i dobrostanu. Czasopismo Psychologiczne, 19 (1), 7-16.
Campos, B., Ullman, J.B., Aguilera, A., Schetter, C.D. (2014). Familism and psychological health: The Intervening Role of Closeness and Social Support. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 20(2), 191–201 https://doi.org/10.1037/a0034094
Campos, B., Schetter, C. D., Abdou, C. M., Hobel, C. J., Glynn, L. M., & Sandman, C. A. (2008). Familialism, social support, and stress: Positive implications for pregnant Latinas. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 14(2), 155–162 https://doi.org/10.1037/1099-9809.14.2.155
Carlson, L., Grossbart, S. (1988). Parental style and consumer socialization of children. Journal of Consumer Research, 15, 77-94 https://doi.org/10.1086/209147
Dybowska, E. (2019). Socjalizacja w rodzinie i kultura konsumpcyjna. Studia Paedagogica Ignatianum, 22, 67–82 doi: 10.12775/SPI.2019.2.003
Dykalska-Bieck, D., Lipowska, M., Zawadzka, A.M. (2017). Wychowanie w kulturze konsumpcji. Postawy wychowawcze rodziców a tendencje materialistyczne dzieci 5-6 letnich. Polskie Forum Psychologiczne, 4, 636–654 doi: 10.14656/PFP20170407
Elżanowska, H. (2012). Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie. Studia z Psychologii, 18, 97–114.
Farnicka, M. (2016). W poszukiwaniu uwarunkowań transmisji międzypokoleniowej – znaczenie pełnionej roli rodzinnej w kontynuowaniu wzorców rodzicielstwa. W: T. Rongińska (red.), Człowiek w całokształcie życia: rodzina – edukacja – praca (s.11–33). Zielona Góra: Wyd. Uniwersytet Zielonogórski.
Farnicka, M., Liberska, H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s.185–201). Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Flook, L. (2011). Gender differences in adolescents’ daily interpersonal events and well-being. Child Development, 82, 454 – 461. doi:10.1111/j.1467–8624.2010.01521.x
Flouri, E. (2004). Exploring the relationship between mothers’ and fathers’ parenting practices and children’s materialist values. Journal of Economic Psychology, 25, 6, 743–752 https://doi.org/10.1016/j.joep.2003.06.005
Gajdosz, M., Załuski, M. (2012). Skala Założeń Wobec Świata - Polska adaptacja i analiza walidacyjna World Assumptions Scale. Psychoterapia, 3(162), 17–31.
Godawa, G. (2020). Wartości w rodzinie zaczerpnięte od dzieci. Lubelski Rocznik Pedagogiczny t. XXXiX, 2(39), 63–72. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2020.39.2.63-72
Górnik-Durose, M. (2016). Polska adaptacja skali wartości materialnych (MVS) - właściwości psychometryczne wersji pełnej i wersji skróconych. Psychologia Ekonomiczna, 9, 5–21 doi:10.15678/PJOEP.2016.09.01
Górnik-Durose, M. (2007). Nowe oblicze materializmu, czyli z deszczu pod rynnę. Psychologia. Edukacja i Społeczeństwo, 4(3), 211–226.
Górnik-Durose, M., Dziedzic, K. (2013). Specyfika środowiska rodzinnego a orientacja na cele materialistyczne osób o różnych doświadczeniach generacyjnych. Psychologia Wychowawcza, 3, 22–37.
Hardway, C., Fuligni, Andrew J. (2006). Dimensions of family connectedness among adolescents with mexican, chinese, and european backgrounds. Developmental Psychology, 42(6), 1246–1258 https://doi.org/10.1037/0012-1649.42.6.1246
Kasser, T. (2002). The High Price of Materialism. Cambridge: MIT Press.
Kasser, T., Ryan, R.M. (1996). Further examining the American dream: Differential correlates of intrinsic and extrinsic goals. Personality and Social Psychology Bulletin, 22, 280–287. https://doi.org/10.1177/0146167296223006
Knight, G.P., Gonzales, N.A., Saenz, D.S., Bonds, D.D., German, M., Deardorff, J. (2010). The Mexican American Cultural Values Scales for adolescents and adults. Journal of Early Adolescence, 30(3), 444–481, doi:10.1177/ 0272431609338178.
Komorowska, B., Śniadkowski, M. (2016). Międzypokoleniowa transmisja wartości. Scientific Bulletin of Chełm - Section of Pedagogy, 2, 67–82.
Majewska, A. (2017). Rodzinna transmisja międzypokoleniowa w świetle teorii transgresji. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(30), 145-153.
Mudyń, K. (2013). Jawne i niejawne wartości rodziców a wartości ich dorosłych dzieci. W: K. Mudyń (red.), W poszukiwaniu międzypokoleniowej transmisji wzorców zachowań, postaw i wartości (85-124). Kraków: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Plopa, M. (2008). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Wyd. Impuls.
Pokrzywnicka, O. (2011). Wpływ środowiska rodzinnego na rozwój psychiczny i społeczny dziecka. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(6), 40–53.
Poraj-Weder, M. (2018). Oddziaływania wychowawcze rodziców a materializm ich dzieci. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 569, 3–12 doi 10.5604/01.3001.0012.0589
Rozenbajgier, M. (2016). Międzypokoleniowa transmisja wartości w percepcji studentów. doi 10.24917/24500232.142.6 [dostęp: 09.12.2021]
Rostowska, T. (1995). Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie wybranych wymiarów osobowości. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Sabogal, F., Marin, G., Otero-Sabogal, R., Vanoss Marin, B., & Perez-Stable, E. J. (1987). Hispanic familism and acculturation: what changes and what doesn’t? Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 9, 397–412, https://doi.org/10.1177/07399863870094003
Sadowski, R. Raport Newspoint: Pokolenia w Polsce i potrzeba monitorowania ich rosnącej aktywności [dostęp: 07.12.2021]
Schaffer, R. H. (2021). Psychologia dziecka. Warszawa: Wyd. PWN.
Szlendak, T. (2015). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wyd. PWN.
Updegraff, K. A., McHale, S. M., Whiteman, S. D., Thayer, S. M., & Delgado, M. Y. (2005). Adolescent sibling relationships in Mexican American families: Exploring the role of familism. Journal of Family Psychology, 19(4), 512–522. https://doi.org/10.1037/0893-3200.19.4.512
XX, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Analiza psychologiczna wartości rodzinnych. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
XX (2020). Familism – the concept, measure and importance for mental health. Psychiatria Polska, 54(4), 791-806. doi: https://doi.org/10.12740/PP/108993
XX, K. (2013). Jakość klimatu emocjonalnego rodzin pochodzenia adolescentów jako predykator ich kompetencji emocjonalnych. Studia Dydaktyczne, 24–25, 283–287.
Wojciszke, B. (2014). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Schoolar.
Zawadzka, A.M. (2013). Aspiracje materialistyczne młodzieży w kontekście preferowanych wartości i dobrostanu. Czasopismo Psychologiczne, 19 (1), 7-16.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##