Refleksja nad compositum duszy i ciała z uwzględnieniem płci w myśli Świętego Tomasza z Akwinu

Abstrakt

Przedmiotem refleksji jest człowiek rozważany jako compositum duszy i ciała. Poszukiwanow tym złożeniu roli duszy jako substancji duchowej człowieka, która inicjuje początek jego istnienia,podtrzymuje go w istnieniu i pozostaje po odłączeniu duszy od ciała. Podkreślono rolę substancjiduchowej człowieka, która wobec ciała jest ontycznym i genetycznym kodem. Punktem odniesieniaanalitycznych rozważań o człowieku jako compositum duszy i ciała jest myśl św. Tomasza z Akwinu,która formowała się na filozofii Arystotelesa. Zaprezentowano arystotelesowską naukę o kategoriachbytu. Na tej podstawie dokonano szczegółowej analizy struktury bytu i omówiono złożenia bytowez: istoty i istnienia, aktu i możności, materii i formy, ze szczególnym uwzględnieniem substancjii przypadłości. Compositu duszy i ciała rozpatrywano najpierw od strony substancji duchowej,a następnie poddano analizie jej związki z ciałem. Przedstawiono wielość znaczeń terminusubstancja, lecz analizie poddano termin substancja pod kątem bycia podstawą dla przypadłości.Omówiono współczesne interpretacje niektórych filozofów dotyczące kwalifikacji przypadłościw aspekcie ich związków z substancją i z ciałem fizycznym. Wśród przypadłości wskazano miejsceciała i płci w stosunku do substancji duchowej człowieka i jej znaczenia dla tożsamości osoby.Wskazano na mechanizm determinacji dimorfizmu płciowego kształtującego się już na poziomiemolekularnym. Przedstawiono teologiczne ujęcie duszy i ciała oraz skutki zniszczenia compositum, pooddzieleniu się duszy od ciała. Prawdy o człowieku i źródłach jego tożsamości poszukiwano metodąfides et ratio, gdzie ratio realizowane jest przez analizę metafizyczną i biologiczną (genetyczną),a fides przez teologiczne refleksje oparte na elementach antropologii biblijnej.