Słowa kluczowe
czas wolny
reaktywność emocjonaln
stres
temperament
Jak cytować
Abstrakt
Celem podjętych badań była weryfikacja relacji pomiędzy odczuwaniem stresu w trakcie przebywania w miejscu zatrudnienia i sposobami spędzania czasu wolnego oraz sprawdzenie, czy wybrane cechy temperamentalne zgodne z Regulacyjną Teorią Temperamentu Strelaua – reaktywność emocjonalna oraz aktywność – w istotnym stopniu oddziałują na związek między tymi zmiennymi. W badaniu udział wzięły 124 osoby aktywne zawodowo z minimum rocznym stażem pracy w przedziale wiekowym od 18 do 65 roku życia. Zostało ono przeprowadzone metodą papier-ołówek w trybie stacjonarnym z wykorzystaniem trzech narzędzi: Formalnej Charakterystyki Zachowania – Kwestionariusza Temperamentu w wersji zrewidowanej, Kwestionariusza Subiektywnej Oceny Pracy oraz Kwestionariusza Spędzania Czasu Wolnego. Otrzymane wyniki wykazały, że wraz ze wzrostem poziomu stresu odczuwanego w miejscu pracy, maleje aktywność relaksacyjna oraz fizyczna, a także aktywność, natomiast reaktywność emocjonalna rośnie. Jednocześnie im wyższa aktywność relaksacyjna i fizyczna, tym wyższy poziom aktywności i niższy reaktywności emocjonalnej. Co więcej, te dwie cechy temperamentu mogą modyfikować relację między sposobami spędzania czasu wolnego a odczuwaniem stresu w miejscu zatrudnienia.
Bibliografia
Aryanto, T, Tukinah, U., Hartarini, Y.M., Lubis, F.M. (2020). Connection of stress and job satisfaction to successful organizational stress management: a literature review. International Journal of Advanced Engineering Research and Science, 7(11), 217-225. https://doi.org/10.22161/ijaers.711.26
Bell, A.S., Rajendran, D., Theiler, S. (2012). Job Stress, wellbeing, work-life balance and work-life conflict among Australian Academics. E-Journal of Applied Psychology, 8(1), 25-37. https://doi.org/10.7790/ejap.v8i1.320
Brudek, P., Steuden, S., Ciuła, G. (2019). Mediacyjna rola stylów radzenia sobie ze stresem w związkach temperamentu i wypalenia zawodowego. Badania pielęgniarek psychiatrycznych. Psychiatria Polska, 53(5), 1151-1168. https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/99849
Brudek, P., Steuden, S., Furmanek, M., Ciuła, G. (2018). Cechy temperamentu i style radzenia sobie ze stresem jako predyktory wypalenia zawodowego u pielęgniarek psychiatrycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, 31(2), 285-299. https://doi.org/10.17951/j.2018.31.2.285-299
Brunner, B., Igic, I., Keller, A.C., Wieser, S. (2019). Who gains most from improving working conditions? Health-related absenteeism and presenteeism due to stress at work. The European Journal of Health Economics, 20(8), 1165-1180. https://doi.org/10.1007/s10198-019-01084-9
Bull, F.C., Al-Ansari, S.S., Biddle, S., Borodulin, K., Buman, M.P., Cardon, G., Carty, C., Chaput, J.P., Chastin, S., Chou, R., Dempsey, P.C., DiPietro, L., Ekelund, U., Firth, J., Friedenreich, C.M., Garcia, L., Gichu, M., Jago, R., Katzmarzyk, P.T., Lambert, E., […] Willumsen, J.F. (2020). World Health Organization 2020 guidelines on physical activity and sedentary behaviour. British Journal of Sports Medicine, 54(24), 1451–1462. https://doi.org/10.1136/bjsports-2020-102955
Cyniak-Cieciura, M. (2021). Psychological flexibility, temperament, and perceived stress. Current Issues in Personality Psychology, 9(4), 306-315. https://doi.org/10.5114/cipp.2021.108685
Cyniak-Cieciura, M., Zawadzki, B. (2019). The relationship between temperament traits and post-traumatic stress disorder symptoms and its moderators: meta-analysis and meta-regression. Trauma, Violence & Abuse, 22(4), 702-716. https://doi.org/10.1177/1524838019876702
Cyniak-Cieciura, M., Zawadzki, B., Strelau, J. (2016). Formalna Charakterystyka Zachowania: Kwestionariusz Temperamentu: wersja zrewidowana. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Czarnecki, D., Skalski D.W., Kreft, P, Kaszowska, M., Nikolenko, O. (2023). Aktywność fizyczna kobiet i mężczyzn w czasie wolnym od pracy. Rehabilitation and Recreation, 14, 151-157. https://doi.org/10.32782/2522-1795.2023.14.17
Dudek, B., Waszkowska, M., Hanke, W. (1999). Ochrona zdrowia pracowników przed skutkami stresu zawodowego. Łódź: Instytut Medycyny Pracy.
Engert, V., Liznz, R., Grant, J.A. (2019). Emodies stress: The physiological resonance of physiological stress. Psychoneuroendocrinology, 105, 138-146. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2018.12.221
Hartono, M. (2022). Drawing hobby as a medium to manage stress and self-development. Journal of Visual Communication Design, 7(1), 43-52.
Heszen, I. (2020) Psychologia stresu. Korzystne i niekorzystne skutki stresu życiowego. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lagunes-Córdoba E, Yoldi-Negrete M, Hewson T, Guízar-Sánchez D, Robles-García R, Tovilla-Zárate CA, Tracy D, Saracco-Alvarez RA and Fresán A (2022) A better way of life: The role of leisure activities on self-perceived health, perceived stress, confidence in stress management, and satisfaction with social support in psychiatrists and psychiatry trainees in Mexico. Frontiers in Psychiatry, 13:1052275. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.1052275
Łukaszewski, B. (2020). Czas wolny Polaków w kontekście potencjału turystycznego. Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja, 1(25), 139-157.
Miłaszewicz, D., Węgrzyn, G. (2018). Czas wolny i jego wykorzystanie a źródła dochodów – wybrane wyniki badań zasobu czasu wolnego studentów. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 529, 205-214. https://doi.org/10.15611/pn.2018.529.18
Rosak-Szyrocka, J. (2021). Aktywność fizyczna jako sposób radzenia sobie ze stresem zawodowym. Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka, 6(597), 4-8. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.9357
Różański, T. (2018). Czas wolny jako obszar pracy socjalnej. Praca Socjalna, 33(4), 109-125. https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.9699
Šagát, P., Bartik, P., Lazić, A., Tohănean, D.I., Koronas, V., Turcu, I., Knjaz, D., Alexe, C.I., Curițianu, I.M. (2021). Self-Esteem, Individual versus Team Sports. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(24), 12915. https://doi.org/10.3390/ijerph182412915
Skalski, D., Nesterchuk, N., Skalska, E., Kindzer, B. (2021). Rekreacja ruchowa dla społeczeństwa – wybrane współczesne aspekty. https://doi.org/10.5281/zenodo.5510485
Slendak, J., Cewińśka, J. (2015). Rola aktywności sportowej w przeciwdziałaniu stresowi w służbie funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 5, 69-78.
Stasiak, A. (2022). Turystyka a jakość życia. (W:) P. Różycki (red.), Turystyka społeczna a jakość życia, 15-42. Kraków: Oficyna Wydawnicza “Wierchy”.
Waszkowska, M. (2009). Temperament a poczucie stresu w ruchu drogowym. Medycyna Pracy, 60(2), 137-144.
Yoo, J. (2022). Attitude toward leisure, satisfaction with leisure policy, and happiness are mediated by satisfaction with leisure activities, Scientific Reports, 12(1), 11723. https://doi.org/10.1038/s41598-022-16012-w