Jak cytować
Abstrakt
The article describes the functioning of family systems and its relation to the psychological well-being of spouses in the context of their religious commitment. The spouses play a very important role, as their mutual relationship affects the functioning the entire family system. Positive mental functioning, or the psychological well-being of husband and wife, can have an impact on these relationships. The aim of the study was to verify the connections between the functioning of the family and the psychological well-being of the spouses and to identify the predictors of the analyzed variables. The study included 130 married couples – an equal number of men and women making up 65 marriage systems bringing up school-age children. The following measures were used in the study: Family Assessment Scales (SOR) by Andrzej Margasiński (2013), based on the Polish adaptation of FACES IV – Flexibility and Cohesion Evaluation Scales by David H. Olson; Caroll Ryff’s Psychological Well-Being Scales, as adapted into Polish by Dominika Karaś and Jan Cieciuch (2017); and the Religious Commitment Inventory-10 (RCI-10-PL) by E. Worthington and colleagues, as adapted into Polish by Jarosław Polak and Damian Grabowski (2017). The analyses of the relationship between the variables shows that the more balanced and well-functioning the system is, the higher is the well-being perceived by the husband and wife. The crucial predictors of a “healthy” family include some dimensions of well-being: high self-acceptance, personal growth, and positive relations with others. Some differences in the analyzed variables between husbands and wives were also found.
Bibliografia
Argyle, M. (2004). Psychologia szczęścia. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Argyle, M. (2008). Social encounters: Contributions to social interaction. Aldine Transaction.
Babiarz, M., Brudniak-Drąg, A. (2013). Dobrostan a dobrobyt ponowoczesnej rodziny. Zdrowie i Dobrostan, 4, 27-44.
Bajkowski, T. (2017). System rodzinny w przestrzeni międzykulturowej. Pogranicze, Studia Społeczne, 30, 167-180.
de Barbaro, M. (1999). Struktura rodziny. (In:) B. de Barbaro (ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, 45-55. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Braun-Gałkowska, M. (1984). Znaczenie religijności małżonków dla powodzenia ich związku. (In:) T. Kukołowicz (ed.), Z badań nad rodziną, 57-67, Lublin: RW KUL.
Braun-Gałkowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Braun-Gałkowska, M. (2007). Poznawanie systemu rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Braun-Gałkowska, M. (2018). Psychologia domowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Brzezińska, A.I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: GWP.
Carr, A. (2011). Positive Psychology: The Science of Happiness and Human Strengths (2nd ed.). London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203156629
Compton, W.C., Hoffman, E. (2019). Positive Psychology: The Science of Happiness and Flourishing (3rd ed.). CA: Sage Publication Ltd.
Czapiński, J. (2017). Psychologia szczęścia. Kto, kiedy, dlaczego kocha życie i co z tego wynika, czyli nowa odsłona teorii cebulowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dąbrowska-Wnuk, M. (2018). Przejście do fazy rodzicielstwa jako kryzys rozwojowy. (In:) E. Sadowska, A. Wiśniak, I. Łukasiewicz (eds.), Dokąd zmierzamy? I. Wspieranie rozwoju człowieka w rodzinie, edukacji i biznesie, 15-33.Chorzów: WSB w Poznaniu.
Dakowicz, A. (2012). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych małżeństw zaangażowanych religijnie. Studia Teologiczne. Białystok – Drohiczyn – Łomża, 30, 111-125.
Dakowicz, A. (2014). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych młodych kobiet zaangażowanych religijnie. Studia nad Rodziną, 34(1), 265-283.
Drożdżowicz, L. (2020). Ogólna teoria systemów. (In:) B. de Barbaro (ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, 9-17. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Duda, M. (2017). Dom rodzinny – między tradycją a współczesnością. Studia Socialia Cracoviensia, 9(2), 25-35. http://dx.doi.org/10.15633/ssc.2453
Franczyk, E. (2021). Osoba starsza a kryzys we współczesnej rodzinie w ujęciu systemowym. Horyzonty Wychowania, 20(53), 61-71.
Galvin, K.M., Braithwaite, D.O., Bylund, C.L. (2015). Family communication: Cohesion and change (9th ed.). London and New York: Routlegde Taylor & Francis Group.
Jarosz, M. (2003). Interpersonalne uwarunkowania religijności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamp Dush, C.M., Amato, P.R. (2005). Consequences of relationship status and quality for subjective well-being. Journal of Social and Personal Relationships, 22(5), 606-627.
Karaś, D., Cieciuch, J. (2017). Polska adaptacja Kwestionariusza Dobrostanu (Psychological Well-Being Scales) Caroll Ryff. Roczniki Psychologiczne/Annals of Psychology, 20(4), 815-835.
Klein, D.M., White, J.M. (1996). Family theories: An introduction.California: Sage Publications, Inc.
Krok, D. (2009). Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
Krok, D. (2012). Znaczenie religijności w formowaniu jakości życia małżonków. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 32, 55-72.
Krok, D. (2015). Satysfakcja ze związku małżeńskiego a poziom hedonistycznego i eudajmonistycznego dobrostanu psychicznego małżonków. Family Forum, 5, 141-160.
Lopez, S.J., Pedrotti, J.T., Snyder, C.R. (2019). Positive Psychology: The Scientific and Practical Explorations of Human Strengths (4th ed.). California: Sage Publications, Inc.
Margasińki, A. (2015). Teoria i wybrane modele systemów rodzinnych. (In:) A. Margasiński (ed.), Rodzina w ujęciu systemowym. Teoria i badania, 6-32. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Margasiński, A. (2013). Skale Oceny Rodziny. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Niśkiewicz, Z. (2016). Dobrostan psychiczny i jego rola w życiu człowieka. Studia Krytyczne, 3, 139-151.
Nurhayati, S.R., Faturochman, F., Helmi, F.A. (2019). Marital quality: A conceptual review. Buletin Psikologi, 27(2), 109-124. https://doi.org/10.22146/buletinpsikologi.37691
Olson, D.H. (2004). Family Satisfaction Scale. Minneapolis: Life Innovations.
Olson, D.H. (2013). Kwestionariusz FACES IV i Model Kołowy. Badanie walidacyjne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Ostoja-Zawadzka, K. (1999). Cykl życia rodzinnego. (In:) B. de Barbaro (ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, 18-30. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania. Kraków: Impuls.
Polak, J., Grabowski, D. (2017). Wstępna charakterystyka psychometryczna polskiej wersji kwestionariusza Religious Commitment Inventory-10 (RCI-10-PL) Everetta Worthingtona i współpracowników. Roczniki Psychologiczne/Annals of Psychology, 20(1), 191-212.
Rashid, T., Seligman, M.P. (2018). Positive psychotherapy: Clinician manual. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/med-psych/9780195325386.001.0001
Rojewska, E. (2019). Terapia systemowa jako forma pomocy rodzinie. Roczniki Pedagogiczne, 11(47), 75-91.
Rostowska, T., Żylińska, P. (2009). Stopień zaangażowania religijnego a poziom jakości małżeńskiej u partnerów. (In:) T. Rostowska (ed.), Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, 117-135. Warszawa: Difin.
Ryff, C.D. (1989). Happiness is not everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
Ryff, C.D. (2014). Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83, 10-28.
Ryff, C.D., Keyes, C.L.M. (1995). The structure of psychological well-being, revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 471-479.
Ryff, C.D., Singer, B. (2012). Paradoksy kondycji ludzkiej: dobrostan i zdrowie na drodze ku śmierci. (In:) J. Czapiński (ed.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, 147-162. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Satir, V. (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk: GWP.
Segrin, C., Flora, J. (2019). Family communication (3rd ed.). New York, NY: Routledge.
Seligman, M.E. P. (2005). Prawdziwe szczęście. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Strużyńska, A. (2020). Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze. (In:) J. Zimny (ed.), Rodzina naturalna, duchowa, społeczna, 188-198. Wrocław: Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki.
Świętochowski, W. (2014). Rodzina w ujęciu systemowym. (In:) I. Janicka, H. Liberska (eds.), Psychologia rodziny, 21-45. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwo WAIP.
Wampler, K.S., Patterson, J.E. (2020). The importance of family and the role of systemic family therapy. (In:) K.S. Wampler i L.M. McWey (eds.), The handbook of systemic therapy, vol. 1, 1-32. NJ: Wiley–Blackwell.
Weryszko, M. (2020). Miłość małżeńska – uwarunkowania powodzenia fundamentalnej relacji w rodzinie. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 129-143. https://doi.org/10.34766/fetr.v41i1.220
Wolska-Długosz, M. (2016). Samotne rodzicielstwo – blaski i cienie. Próba syntezy. Scientific Bulletin of Chełm – Section of Pedagogy, 2, 57-66.
Zalewska, S.L. (2017). Values in a modern family: Between declaration and deed. Society Register, 1(1), 183-198. https://doi.org/10.14746/sr.2017.1.1.15