Logoprofilaktyka wobec kryzysu wieku dorastania

Abstrakt

Niniejsze opracowanie podejmuje problem kryzysu wieku dorastania z perspektywy logoprofilaktyki czyli działań profilaktycznych odwołujących się do logoterapii i analizy egzystencjalnej V. E. Frankla. Koncepcja tego wiedeńskiego badacza i lekarza, ze względu na zakotwiczenie w filozofii oraz ze względu na traumatyczne doświadczenia samego Frankla, znajduje dziś zastosowanie do rozumienia różnych zjawisk ludzkiego życia czy kryzysów współczesnej kultury. Autorzy – odwołując się do logoterapii – dowodzą, że wiek dorastania ma z reguły przebieg kryzysowy i jest to zjawisko charakterystyczne dla każdego systemu rodzinnego i środowiska wychowawczego, ale że kryzys ten ma także związek ze społecznym potencjałem wartości i ideałów wyrażającym się na przykład przez religię czy kulturę. Stanowi to wyzwanie dla wychowawców, pedagogów czy psychologów pracujących z młodzieżą, gdyż wiele problemów wychowawczych oraz zaburzeń ma związek z kryzysowym charakterem wieku dorastania, a co za tym idzie z kulturowymi sposobami transmisji wartości. Omówiono rozumienie kryzysu w ujęciu logoterapii, ze szczególnym uwzględnieniem roli frustracji egzystencjalnej. Autorzy argumentują, że kryzys wieku dorastania może być rozumiany także jako swego rodzaju kryzys egzystencjalny. A zatem kryzys odnoszący się do problemów dotyczących celów życiowych, konfliktów wartości, dokonywanych wyborów, czy przeżywania sensu życia. Uzasadniono, że logoprofilaktyka dostarcza dobrego aparatu pojęciowego do rozumienia tego typu kryzysów i może wykorzystywać jeden z głównych czynników chroniących przed niekorzystnym przebiegiem kryzysu wieku dorastania – poczucie sensu. Wykazano zastosowanie logoprofilaktyki do problemów wieku dorastania, jako okresu rozwojowego związanego z poszukiwaniem rozstrzygnięć światopoglądowych i określaniem osobistych wartości. Jako przykład strategii logoprofilaktycznych zaprezentowano strategię polegającą na dostarczaniu doświadczeń egzystencjalnie znaczących. W artykule przedstawiono też argumenty za tym, że działania logoprofilaktyczne mogą wspierać proces wychowania, gdyż kryzys w życiu nastolatka zazwyczaj jest związany z problemowym przeżywaniem sensu życia i może odzwierciedlać dezorientację w sferze wartości jaka występuje w społeczeństwie.