Słowa kluczowe
religijność personalna
satysfakcja małżeńska
Jak cytować
Abstrakt
Problematyka satysfakcji małżeńskiej cieszy się dużym zainteresowaniem środowisk naukowych i jest poddawana licznym analizom. Badania prowadzone w tym zakresie koncentrują się głównie na poszukiwaniach czynników warunkujących satysfakcję ze związku małżeńskiego. Wśród nich wskazuje się na znaczenie religijności, która wspiera trwałość związku romantycznego i prowadzi do większej satysfakcji z małżeństwa. Niniejsza praca ma na celu weryfikację hipotez i pytań badawczych opartych o literaturę przedmiotu, odpowiadając na pytanie: czy istnieje zależność pomiędzy religijnością personalną a satysfakcją z małżeństwa? Badaniem objęto 86 par małżeńskich, łącznie 172 osoby, których średnia wieku wyniosła 38,49 lat. Religijność badanych osób scharakteryzowano za pomocą Skali Religijności Personalnej Jaworskiego, natomiast pomiaru satysfakcji ze związku małżeńskiego dokonano Kwestionariuszem Quality Marriage Index Nortona (QMI) w adaptacji Czyżkowskiej i Cieciucha. Wyniki uzyskanych badań wskazały jednoznacznie na to, że religijność personalna małżonków ma istotny i pozytywny związek z satysfakcją małżeńską.
Bibliografia
Abdullah, Q.D. (2017). Marital Satisfaction and Religiosity in the African-American Muslim Community. PhD Dissertation. Philadelphia, PA: Temple University. http://dx.doi.org/10.34944/dspace/604
Agu, S.A., Nwankwo, B.E. (2019). Influence of religious commitment, intentionality in marriage and forgiveness on marital satisfaction among married couples. IFE PsychologIA, 27(2), 2019, 121-133.
Allport, G.W. (1988). Osobowość i religia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Aman, J., Abbas, J., Nurunnabi, M., & Bano, S. (2019). The Relationship of Religiosity and Marital Satisfaction: The Role of Religious Commitment and Practices on Marital Satisfaction Among Pakistani Respondents. Behavioral Sciences, 9(3), 30. https://doi.org/10.3390/bs9030030
Bahnaru A., Runcan R., Runcan P. (2019). Religiosity and Marital Satisfaction. Revista de Asistenţă Socială, XVIII, 3, 1‑8.
Bejda, G., Lewko, J., Kułak-Bejda, A. (2018). Wpływ poziomu religijności na satysfakcję z życia. Medycyna Paliatywna, 10(4), 199-207.
Bieńko, M. (2008-2009). Współczesne skrypty bycia razem. Zamierzony i realizowany projekt scenariuszy ról małżeńskich. Młodzież a rodzina. Roczniki Socjologii Rodziny, 19, 71-90.
Bożek A, Nowak P.F., Blukacz M. (2020). The Relationship Between Spirituality, Health-Related Behavior, and Psychological Well-Being. Front. Psychol. 11:1997. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01997
Bozhabadi, F., Beidokhti, A., Shaghaghi, F., Parimi, A., Kamali, Z., Gholami, M. (2020). The Relationship between religious orientation and promotion of sexual satisfaction and marital satisfaction in women of reproductive age. Journal of Education and Health Promotion, 9, 53. (From:) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7255582/ (access: 8.01.2024)
Braun-Gałkowska, M. (1979). Powodzenie małżeństwa a postawa religijna małżonków. Roczniki Filozoficzne, 27(4), 71-84.
Braun-Gałkowska, M. (1980). Miłość aktywna. Psychiczne uwarunkowania powodzenia małżeństwa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Braun-Gałkowska, M. (1984). Znaczenie religijności małżonków. (In:) T. Kukołowicz (ed.), Z badań nad rodziną, 57-67. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Braun-Gałkowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Braun-Gałkowska, M. (2020). Sprawy drobne. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej.
Brudek, P., Ciuła, G. (2013). Hierarchia wartości a satysfakcja ze związku małżeńskiego u osób w okresie późnej dorosłości. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 46(2), 371-386.
Brudek, P., Lachowska, B. (2014). Religijny system znaczeń a jakość relacji małżeńskiej na poziomie ogólnym oraz na poziomie pary. (In:) K. Skrzypińska, H. Grzymała-Moszczyńska, M. Jarosz (eds.), Nauka wobec religijności i duchowości człowieka, 117-134, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Brudek, P., Steuden, S. (2015). Religijne korelaty zadowolenia z małżeństwa w okresie późnej dorosłości. (In:) M. Guzewicz, S. Steuden P. Brudek (eds.), Oblicza starości we współczesnym świecie. Perspektywa społeczno-kulturowa, Vol. 2, 15-44, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Bukalski, S. (2016). Religijność jako kryterium jakości narzeczeństwa i małżeństwa. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 23, 247-262.
Chlewiński, Z. (1982). Rola religii w funkcjonowaniu osobowości. (In:): Psychologia religii, 61-76, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Chlewiński, Z. (1991). Dojrzałość, osobowość, sumienie, religijność. Kraków: Wydawnictwo „W Drodze”.
Cho, D.W. (2014). The Influence of Religiosity and Adult Attachment Style on Marital Satisfaction among Korean Christian Couples Living in South Korea. Doctoral Dissertations and Projects, 876, 71-86.
Curtis, K.T., Ellison, C. (2002). Religious heterogamy and marital conflict. Journal of Family Issues, 23(4), 551-576.
Czernik, T. (2011). Jedno czy wiele doświadczeń religijnych w poglądach Williama Jamesa, Perspectiva Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne, Rok X, 1(18), 35-45.
Czyżkowska, A., Cieciuch, J. (2022). Marital goals: Circular value-based model and measurement. Current psychology, 41, 3401–3417. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00787-0
Dakowicz, A. (2014). Powodzenie małżeństwa. Uwarunkowania psychologiczne w perspektywie transgresyjnego modelu Józefa Kozieleckiego. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Dakowicz, A. (2021). Zadowolenie z małżeństwa. Pedagogiczne implikacje dotyczące osobistego rozwoju małżonków, relacji małżeńskich i rodzicielskich. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. (From:) http://hdl.handle.net/11320/12590 (access: 04.05.2022).
Dakowicz, A. (2021). Związek małżeński jako szansa lub zagrożenie dla rozwoju moralno-duchowego małżonków. (In:) J. Zabielski (ed.), Zagrożenia moralno-duchowe jako wyzwanie współczesności, 73-84, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
David, P., Stafford, L. (2015). A relational approach to religion and spirituality in marriage: The role of couples, religious communication in marital satisfaction. Journal of Family Issues, 36(2), 232-249. https://doi.org/10.1177/0192513X13485922
DeMaris, A., Mahoney, A., Pargament, K.I. (2010). Sanctification of marriage and general religiousness as buffers of the effects of marital inequity. Journal of Family Issues, 31(10), 1255–1278. https://doi.org/10.1177/0192513X10363888
Dew, J.P., Uecker, J.E., & Willoughby, B.J. (2020). Joint religiosity and married couples’ sexual satisfaction. Psychology of Religion and Spirituality, 12(2), 201–212. https://doi.org/10.1037/rel0000243
Dew, J., Wilcox, W.B. (2013). Generosity and the Maintenance of Marital Quality. Journal of Marriage and Family, 75, 1218-1228. https://doi.org/10.1111/jomf.12066
Dollahite, D.C., Marks, L.D., & Dalton, H. (2018). Why religion helps and harms families: a conceptual model of a system of dualities at the nexus of faith and family life. Journal of Family Theor & Amp; Review, 10(1), 219-241. https://doi.org/10.1111/jftr.12242
Dudley, M.G., Kosinski, F.A. (1990). Religiosity and marital satisfaction: A research note. Review of Religious research, 32, 78-86. https://doi.org/10.2307/3511329
Dziedzic, J. (2016). Religijność a postawy moralne polskiej młodzieży. Polonia Sacra, 20(4), 67-86. https://doi.org/10.15633/ps.1927
Elżanowska, H. (2012). Skala Powodzenia Małżeństwa w badaniach prowadzonych pod kierunkiem Profesor Marii Braun-Gałkowskiej. (In:) I. Ulfik-Jaworska, A. Gała (eds.), Dalej w tę samą stronę, 61-87. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Fard, M.K., Shahabi, R., Zardkhaneh, S.A. (2013). Religiosity and marital satisfaction. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 82, 307-311.
Ghaibi, E., Soltani Manesh, M.R., Jafari Dezfouli, H., Zarif, F., Jafari, Z., & Gilani, Z. (2022). Comparison of Marital Satisfaction, Emotional Divorce and Religious Commitment among Nurses and Staff of Ahvaz Government Hospitals. Eurasian journal of Chemical, Medicinal and Petroleum Research, 1(1), 33-39. https://doi.org/10.5281/zenodo.7353470
Greszta, E., Ryś, M., Trębicka, P., Hoffer-Buczkowska, L. (2020). Poczucie więzi ze współmałżonkiem a poziom stresu i wypalenie się sił psychicznych u rodziców dzieci z autyzmem. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 340-358. https://doi.org/10.34766/fetr.v41i1.239
Homaei, R., Bozorgi, Z.D., Ghahfarokhi, M.S. M., Hosseinpour, S. (2016). Relationship between Optimism, Religiosity and Self-Esteem with Marital Satisfaction and Life Satisfaction. International Education Studies, 9(6), 53-61.
Hunt, R.A., King, M.B. (1978). Religiosity and marriage. Journal for the Scientific Study of Religion, 17(4), 399-406.
Hwang W., Yoon J., Silverstein M., Brown M.T., (2019). Husband–Wife Religious Discordance, Marital Satisfaction, and Risk of Marital Dissolution in Two Generations. Journal of Family Issues, 40(9), 1201-1223. https://doi.org/10.1177/0192513X19835871
James, W. (2001). Doświadczenia religijne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Janiszewski, L. (1986). Sukces małżeński w rodzinach marynarzy: studium socjologiczne. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jankowska, M. (2016). Komunikacja pomiędzy małżonkami a ocena jakości związku małżeńskiego. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 28(4), 119-139.
Jaworski, R. (1989). Psychologiczne korelaty religijności personalnej. Lublin: RW KUL.
Jaworski, R. (2002). Psychologiczna analiza religijności w perspektywie komunikacji interpersonalnej. Studia Psychologica: Theoria et Praxis, 3, 143-166.
Juroszek, W. (2019). Psychopedagogiczne uwarunkowania odroczenia decyzji o rozwodzie: porównanie małżonków rozwodzących się i zawieszających postępowanie rozwodowe. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kasik, M. (1998). Religijność a osobowość: typy postaw religijnych a obraz siebie, Studia Włocławskie, 1, 169-178.
Kaźmierczak, A. (2017). Postawy do wiary i stosunek do religii człowieka współczesnego. (In:) Humanitarian Corpus: collection of scientific articles on contemporary problems of philosophy, cultural studies, psychology, pedagogy and history, 45-51. https://enpuir.npu.edu.ua/bitstream/handle/123456789/18473/gumkorpus_10.pdf (access: 02.05.2022).
Kiełek-Rataj, E. (2013). Religijność personalna a satysfakcja z małżeństwa. Family forum, 3, 97-113. https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/ff/article/view/889
Kim, J.J., Muise, A., Sakaluk, J.K., Rosen, N.O., Impett, E.A. (2020). When Tonight Is Not the Night: Sexual Rejection Behaviors and Satisfaction in Romantic Relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 46(10), 1476-1490.
Komorowska-Pudło, M., (2014) System wartości Schelerowskich a postawy dorosłych wobec wybranych aspektów relacji w heteroseksualnych związkach intymnych. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 17(1), 57-91.
Krok, D. (2012). Znaczenie religijności w formowaniu jakości życia małżonków. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 32, 55-72.
Kwak A. (2009), Rodzina i młodzież: teoria i badania. Roczniki Socjologii Rodziny, XIX (2008-2009), 51-70.
Lambert, N.M., Dollahite, D.C. (2006). How religiosity helps couples prevent, resolve, and overcome marital conflict. Family Relations, 55(4), 439-449.
Leonhardt, N.D., Busby, D.M., Hanna-Walker, V.R., & Leavitt, C.E. (2021). Sanctification or inhibition? Religious dualities and sexual satisfaction. Journal of Family Psychology, 35(4), 433–444. https://doi.org/10.1037/fam0000796
Lester, A.M. (2013). Religious similarity and relationship quality, PhD Dissertation. https://doi.org/10.32469/10355/42963
Machalski, J. (2019). Korelacje między religijnością a poczuciem sensu życia młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w Poznaniu w świetle koncepcji Viktora E. Frankla i Dirka Hutsebauta. Humaniora. Czasopismo Internetowe, 27(3), 61-77. https://doi.org/10.14746/h.2019.3.5
McDonald, J.E., Olson, J.R., Lanning, A.H., Goddard, H.W., & Marshall, J.P. (2018). Effects of Religiosity, Forgiveness, and Spousal Empathy on Marital Adjustment. Marriage & Family Review, 54, 393–416.
Mishra, S.K., Togneri, E., Tripathi, B., & Trikamji, B. (2017). Spirituality and Religiosity and Its Role in Health and Diseases. Journal of Religion and Health, 56(4), 1282–1301. https://doi.org/10.1007/s10943-015-0100-z
Norton, R. (1983). Measuring marital quality: A critical look at the dependent variable. Journal of Marriage and the Family, 45(1), 141-151.
Oleś, P. (1989). Kwestionariusz do badania kryzysu w wartościowaniu. Podręcznik. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne .
Olson, J.R., Marshall, J.P., Goddard, H.W., & Schramm, D.G. (2016). Variations in Predictors of Marital Satisfaction Across More Religious and Less Religious Regions of the United States. Journal of Family Issues, 37(12), 1658-1677. https://doi.org/10.1177/0192513X14560643
Olson, J.R., Marshall, J.P., Goddard, H.W., Schramm, D.G. (2015). Shared religious beliefs, prayer, and forgiveness as predictors of marital satisfaction. Family Relations, 64(4), 519-533.
Opalach, C. (2003). Jakość relacji małżeńskiej osób zaangażowanych w Domowy Kościół Ruchu Światło-Życie. Studia Warmińskie, 40, 199-219.
Opalach, C. (2012). Religijność personalna małżonków a ich postawy małżeńskie. Studia Warmińskie, 49, 211-225.
Orłowski, G. (2018). Czynniki warunkujące powodzenie małżeństwa. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 35(3), 19-39.
Otero, M.C., Wells, J.L., Chen, K.H., Brown, C.L., Connelly, D.E., Levenson, R.W., Fredrickson, B.L. (2020). Behavioral indices of positivity resonance associated with long-term marital satisfaction. Emotion, 20(7), 1225-1233.
Plopa, M. (2011). Psychologa rodziny: teoria i badania. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Plopa, M., Rostowski, J. (2016). Kwestionariusz Dobranego Małżeństwa (KDM-2). (In:) M. Plopa (ed.), Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań, Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Popielski, K. (1996). Psychologiczno-egzystencjalna interpretacja problematyki sensu i sensowności. (In:) K. Popielski (ed.), Człowiek – wartości – sens, 50-53, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ryś, M. (1994). Jakość i trwałość małżeństwa: propozycja skali. Problemy Rodziny, 34(3), 19-24.
Ryś, M. (2004). Jakość związku małżeńskiego a poziom bliskości małżonków i sposoby rozwiązywania przez nich konfliktów. Studia Psychologica, 4, 57-68.
Ryś, M., Greszta, E., Grabarczyk, K. (2019). Intelektualna, emocjonalna i działaniowa bliskość małżonków a ich gotowość do rozwiązywania konfliktów oraz przebaczania. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 38(2), 221-254.
Ryś, M., Sztajerwald, T. (2019). Psychologiczne aspekty dojrzałości młodych do małżeństwa. Skala Dojrzałości Psychicznej do Małżeństwa SKALDOM II. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 37(1), 158-183.
Senko, T. (2018). Zadowolenie z małżeństwa jako podstawa komfortu w rodzinie. Psychologiczne Zeszyty Naukowe, 2, 11-28.
Śliwak, J., Zarzycka, B., Zarosińska, D., Piaszczak, U. (2017). Religijność a komunikacja w małżeństwie. Kultura–Media–Teologia, 30, 184-209.
Spanier, G.B. (1976). Measuring dyadic adjustment: New scales for assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family, 38(1), 15-28.
Spanier, G.B., Lewis, R.A. (1980). Marital quality: A review of the seventies. Journal of Marriage and the Family, 42, 825-839.
Suchodolska, A., Gosztyła, T. (2010). Personalność relacji religijnej narzeczonych a jakość ich wzajemnej komunikacji interpersonalnej. Studia z Psychologii w KUL, 16, 23-40.
Sullivan, K.T. (2001). Understanding the relationship between religiosity and marriage: an investigation of the immediate and longitudinal effects of religiosity on newlywed couples. Journal of Family Psychology, 15(4), 610 -626.
Surma, A. (2023). Satysfakcja seksualna i centralność religijności a satysfakcja ze związku małżeńskiego. (From:) https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/318650 (access: 06.11.2023).
Tykarski, S. (2018). Znaczenie posiadania dojrzałej osobowości u osób przygotowujących się do małżeństwa–szkic psychologiczny z uwzględnieniem wątku pastoralnego. Teologia i Człowiek, 41(1), 117-136. https://doi.org/10.12775/TiCz.2018.007
Tyszka, Z. (1990), Funkcja rodziny – funkcje rodziny. Osiągnięcia teoretyczno-metodologiczne, (In:) Z. Tyszka (ed.), Analiza wybranych funkcji rodzin wielkomiejskich, 11-19. Poznań: Centralny Program Badań Podstawowych CPBP.09.02.
Walesa, C. (1978). Rozwój zgodności religijnych przekonań i praktyk współmałżonków oraz jej związki z zadowoleniem z małżeństwa. Roczniki Filozoficzne, 4(26), 91-113.
Wańczyk-Welc, A., Marmola, M. (2017) Satysfakcja z małżeństwa u małżonków pochodzących z rodzin rozbitych i niepełnych. Wychowanie w Rodzinie, 17(2), 227-240.
Wandrasz, M. (1998). Religijność a postawa wobec choroby: badania pacjentów z chorobami nowotworowymi. Lublin: RW KUL.
Wnuk, M., Marcinkowski, J.T. (2012). Psychologiczne funkcje religii. Problemy Higieny i Epidemiologii, 1(93), 239-243.
Wojciszke, B. (2017). Psychologia miłości. Intymność, namiętność, zobowiązanie, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wojtarkowska, E. (2019). Poziom duchowości i religijności u katolików zaangażowanych i niezaangażowanych w służbę liturgiczną. Colloquia Theologica Ottoniana, 1, 201-221.
Wright, D.M., Rosato, M., & O’Reilly, D. (2017). Influence of Heterogamy by Religion on Risk of Marital Dissolution: A Cohort Study of 20,000 Couples. European Journal of Population, 33(1), 87–107. https://doi.org/10.1007/s10680-016-9398-9
Yeganeh, T. & Shaikhmahmoodi, H. (2013). Role of Religious Orientation in Predicting Marital Adjustment and Psychological Well-Being. Sociology Mind, 3, 131-136. http://dx.doi.org/10.4236/sm.2013.32020
Zaloudek, J. (2014). Evangelicals’ sanctification of marriage through the metaphor of Jesus as a husband. Religions, 5(3), 623-647. https://doi.org/10.3390/rel5030623
Zasępa, E. (2002). Personalny wymiar religijności a poczucie koherencji i poczucie bezpieczeństwa. Studia Psychologica, 3, 53-67.