Twórczość jako środek kształtowania podmiotowości człowieka w ujęciu Wiesława Karolaka

Abstrakt

Celem tego artykułu jest ukazanie twórczości jako środka kształtowania ludzkiej podmiotowości na podstawie praktyki arteterapeutycznej Wiesława Karolaka. Autor utożsamia arteterapię z terapią przez twórczość (resp. ekspresję artystyczną). U jej podstaw tkwi przekonanie o twórczej naturze człowieka. Twórczość jest cechą powszechną, konstytuującą każdy byt ludzki, tym samym nie jest zarezerwowana wyłącznie dla artystów. Jednak współczesna cywilizacja naukowo - techniczna, jak również konsumpcjonizm, nie sprzyjają podejmowaniu postaw twórczych w codziennym życiu. Człowiek ma do wyboru dwa sposoby funkcjonowania - automatyczną realizację narzuconych schematów egzystencji albo świadome przeżywanie życia wiążące się z samodzielnym wyznaczaniem celów. Aby stać się podmiotem, czyli źródłem swoich działań, konieczne jest zaktualizowanie twórczej natury, w tym dyspozycji odpowiedzialnych za kreację. Niewątpliwie pomocny w tym procesie jest program pod tytułem: „Twórczość wspomagająca rozwój”, którego współautorem jest W. Karolak. Autor realizuje jego założenia w czasie warsztatów arteterapeutycznych, których celem jest formowanie ludzkiej podmiotowości. Szczególną rolę przypisuje ekspresji z zakresu sztuk wizualnych ze względu na własne wykształcenie artystyczne. Często wykorzystuje rysunek, który utożsamia z myśleniem. Uczestnicy warsztatów podejmując aktywność twórczą - rysując, uświadamiają sobie to, co dotychczas było dla nich niezrozumiałe, także zyskują wgląd we własne emocje, co ostatecznie prowadzi do samopoznania. Odkrywając własną kreatywność w obszarze sztuki, pragną z niej korzystać w codziennym doświadczeniu. W ten sposób przekształcają się w świadomy podmiot, który odpowiedzialnie kieruje własnym życiem według wiedzy zdobytej na drodze kreatywnych poszukiwań. Ekspresja artystyczna aktywizuje postawy twórcze, których cechą wyrózniającą jest „nowość”. Stąd podmiotowość człowieka wyraża się w myśleniu produktywnym w rozumieniu Otto Selza, które w określonym kontekście społecznym uzyskuje twórczy charakter. Publikacja powstała w oparciu o metodę analizy treści.