Metacechy osobowości a wczesne nieadaptacyjne schematy Younga

Abstrakt

Wstęp: Wczesne nieadaptacyjne schematy w ujęciu Younga oznaczają dysfunkcjonalne wzorce, składające się ze wspomnień, emocji, myśli oraz doznań cielesnych, stanowiące rezultaty interakcji wrodzonej podatności oraz intensywnej i permanentnej deprywacji podstawowych potrzeb psychicznych w dzieciństwie. Celem prezentowanych badań była próba określenia, reprezentowanych w metacechach, osobowościowych uwarunkowań wczesnych nieadaptacyjnych schematów. Za podstawowe założenie przyjęto, że metacechy rozumiane jako uwarunkowane biologicznie, podstawowe siły kształtujące styl funkcjonowania człowieka w sferze myśli, uczuć i zachowań, wyjaśniają w znaczącym stopniu natężenie nieadaptacyjnych schematów poznawczo-emocjonalnych. Metoda: Przebadano grupę 404 osób (221 kobiet i 183 mężczyzn) w wieku od 18 do 78 roku życia (M = 37; SD = 10,78). Respondenci wypełnili: Kwestionariusz Osobowości CPM-Q-SF oraz Kwestionariusz Schematów Younga YSQ-S3. Wyniki: Rezultaty uzyskane w toku zaawansowanych analiz statystycznych potwierdziły przyjęte założenie, że metacechy osobowości odgrywają ważną rolę w zakresie predykcji wczesnych nieadaptacyjnych schematów. Okazało się, że metacechy alfa-minus rozhamowanie i gamma-minus dysharmonia leżą u podstaw wszystkich pięciu obszarów schematów w ujęciu Younga. Wnioski: Weryfikacja omawianych zależności pozwala stwierdzić, że metacechy oznaczające chwiejność emocjonalną, niską tolerancję na frustrację, agresywność oraz depresyjność, nieufność i ogólnie słabą kondycję psychofizyczną mogą stanowić biologicznie uwarunkowaną osobowościową bazę organizacji i rozwoju dysfunkcyjnych kodów mentalnych, pełniących funkcję mechanizmów przetwarzania informacji oraz motywów nieadaptacyjnych reakcji behawioralnych. Z punktu widzenia praktyki oznacza to, że w przypadku niektórych zaburzeń osobowościowych praca na schematach, odwołująca się do doświadczeń z okresu dzieciństwa, może stanowić główny cel ze względu na brak możliwości zmiany biologicznie uwarunkowanej osobowości.