Słowa kluczowe
nastrój
emocje
stres
Jak cytować
Abstrakt
Wprowadzenie: Stres opisywany jest jako uczucie zmartwienia, zaniepokojenia i łagodnego niepokoju. Subiektywne emocje i nastrój podczas ciąży wpływają na stan psychiczny ciężarnych. Cel prac: Zbadanie jaki stan emocjonalny charakteryzuje kobiety w okresie ciąży i czym jest on warunkowany. Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiło 588 kobiet ciężarnych. Badanie przeprowadzono w okresie od listopada 2023 roku do stycznia 2024 roku w poradniach dla kobiet i szkołach rodzenia na terenie województwa lubelskiego. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety, Skali Nastroju Ogólnego (autorzy Wojciszke, Baryła) i Kwestionariusza Emocji (autorzy Wojciszke, Baryła). Wyniki badań: Najliczniejszą grupę stanowiły kobiety między 26. a 35. rokiem życia (n = 417; 71%; 70,92%). Co piąta badana (n = 118; 20,07%) była w wieku 18-25 lat, zaś ciężarne powyżej 40 lat stanowiły około 1 % badanych (n = 6). Badane były podzielone na trzy grupy, w zależności od trymestru ciąży: I trymestr ciąży stanowiło 8.33% badanych, II trymestr ciąży – 48,64% (n = 286) oraz III trymestr ciąży–43,03% (n = 253). Analiza statystyczna nie wykazała istotnie statystycznej różnicy (p>0.05) w ocenie nastroju negatywnego i pozytywnego kobiet w poszczególnych trymestrach ciąży. Wysoki poziom nasilenia emocji negatywnych stwierdzono wśród kobiet, które odczuwały brak wsparcia ze strony osób bliskich (M = 58) oraz w grupie kobiet, których wsparcie ze strony bliskich było niewystarczające (M = 51). Zaś niskie nasilanie emocji negatywnych stwierdzono u badanych, które deklarowały, że dobrze radzą sobie same (M = 39), jak i te które mają duże wsparcie od partnera/osób bliskich (M = 39). Największe nasilenie emocji o zabarwieniu pozytywnym obserwowano wśród kobiet, które utraciły jedną ciążę (M = 40), zaś u badanych, które były w pierwszej ciąży lub nie miały niepowodzeń położniczych wskaźnik nasilenia emocji pozytywnych był nieco niższy (M = 38). Wnioski: Zaawansowanie ciąży nie różnicuje w sposób istotny nastroju kobiet, jednak obserwowane jest niewielkie podwyższenie poziomu nastroju pozytywnego w III trymestrze ciąży oraz wyższe natężenie nastroju negatywnego w I trymestrze ciąży. Ponadto wyższe natężenie emocji negatywnych dotyczy kobiet o niskim statusie materialnym, mniej wykształconych, które nie ukończyły 25 roku życia oraz zamieszkałych na wsi. Wsparcie ze strony partnera/osoby bliskiej ma istotny wpływ na odczuwane i wyrażane emocje podczas ciąży. Emocje negatywne u ciężarnych generowane są głównie u kobiet, które straciły troje lub więcej dzieci, na skutek poronienia, porodu przedwczesnego, czy też porodu martwego dziecka. Zasadne wydaje się prowadzenie dalszych badań, mających na celu identyfikację czynników stresogennych u kobiet w ciąży, co pozwoli na zindywidualizowanie profesjonalnej opieki nad tą grupą kobiet.
Bibliografia
Agostini, F., Neri, E., Salvatori, P., Dellabartola, S., Bozicevic, L., Monti, F. (2015). Antenatal depressive symptoms associated with specific life events and sources of social support among. Italian women. Maternal and Child Health Journal, 19(5), 1131-1141. https://doi.org/10.1007/s10995-014-1613-x
Alderdice, F., Lynn, F., Lobel, M. (2012). A review and psychometric evaluation of pregnancy-specific stress measures. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 33(2), 62-77. https://doi.org/10.3109/0167482X.2012.673040
Al-Mutawtah, M., Campbell, E., Kubis, H.P., Erjavec, M. (2023). Women’s experiences of social support during pregnancy: a qualitative systematic review. BMC Pregnancy and Childbirth, 23(1):782. https://doi.org/10.1186/s12884-023-06089-0
Alves, A.C., Cecatti, J.G., Souza, R.T. (2021). Resilience and stress during pregnancy: a comprehensive multidimensional approach in maternal and perinatal health. The Scientific World Journal, 1-7. https://doi.org/10.1155/2021/9512854
Andhavarapu, M., Orwa, J., Temmerman, M., Musana, J.W. (2021). Maternal sociodemographic factors and antenatal stress. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(13), 6812. https://doi.org/10.3390/ijerph18136812
Arnal-Remón, B., Moreno-Rosset, C., Ramírez-Uclés, I., Antequera-Jurado, R. (2015). Assessing depression, anxiety and couple psychological well-being in pregnancy: A preliminary study. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 33(2), 128-139. https://doi.org/10.1080/02646838.2014.986648
Battulga, B., Benjamin, M.R., Chen, H., Bat-Enkh, E. (2021). The Impact of Social Support and Pregnancy on Subjective Well-Being: A Systematic Review. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.710858
Bhattacharya, S., Townend, J., Shetty, A., Campbell D. (2008). Does miscarriage in an initial pregnancy lead to adverse obstetric and perinatal outcomes in the next continuing pregnancy? An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 115(13), 1623-9. https://doi.org/10.1111/j.1471-0528.2008.01943.x
Cai, C., Busch, S., Wang, R., Sivak, A., Devenport, M.H. (2022). Physical activity before and during pregnancy and maternal mental health: A systematic review and meta-analysis of observational studies. Journal of Affective Disorders, 15(309), 393-403. https://doi.org/10.1016/j.jad.2022.04.143
Carpinelli, L., Savarese, G. (2022). Negative/Positive Emotions, Perceived Self-Efficacy and Transition to Motherhood during Pregnancy: A Monitoring Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(23), 15818. https://doi.org/10.3390/ijerph192315818
Dembińska, A., Wichary, E. (2016). Wybrane psychospołeczne korelaty lęku przedporodowego – znaczenie dla praktyki położniczej. Sztuka Leczenia, 1, 43-54.
Fernandez-Basanta, S., Dahl-Cortizo, C., Coronado, C., Movilla-Fernández, M.J. (2023). Pregnancy after perinatal loss: A meta-ethnography from a women’s perspective. Midwifery, 124, 103762. https://doi.org/10.1016/j.midw.2023.103762
Fisher, J., Tran, T., Duc Tran, T., Dwyer, T., Nguyen, T., Casey, G.J., Simpson, J.A., Hanieh, S., Biggs, B.A. (2013). Prevalence and risk factors for symptoms of common mental disorders in early and late pregnancy in Vietnamese women: A prospective population-based study. Journal of Affective Disorders, 146(2), 213-219. https://doi.org/10.1016/j.jad.2012.09.007
Goecke, T.W., Voigt, F., Faschingbauer, F., Spangler, G., Beckmann, M.W., Beetz, A. (2012). The association of prenatal attachment and perinatal factors with pre-and postpartum depression in first-time mothers. Archives of Genecology and Obstetrics, 286(2), 309-316. https://doi.org/10.1007/s00404-012-2286-6
Grigoriadis, S., Graves, L., Peer, M., Mamisashvili, L., Tomlinson, G., Vigod, S.N., Dennis, C.L., Steiner, M., Brown, C., Cheung, A., Dawson, H., Rector, N.A., Guenette, M., Richter, M. (2018). Maternal Anxiety During Pregnancy and the Association With Adverse Perinatal Outcomes: Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of Clinical Psychiatry, 79(5), 17r12011. https://doi.org/10.4088/JCP.17r12011
Ibrahim, S.M., Lobel, M. (2020). Conceptualization, measurement, and effects of pregnancy-specific stress: Review of research using the original and revised prenatal distress questionnaire. Journal of Behavioral Medicine, 43(1), 16-33. https://doi.org/10.1007/s10865-019-00068-7
Kaczmarska, A., Curyło-Sikora, P. (2016). Problematyka stresu – przegląd koncepcji. Hygeia Public Health, 51(4), 317-321.
Kanadys, K., Tyrańska, I., Lewicka, M., Sulima, M., Bucholc, M., Wiktor, H. (2018). Analiza poziomu stresu ciężarnych z zagrażającym porodem przedwczesnym zależnie od czynników socjodemograficznych. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 24(2), 133-137. https://doi.org/10.26444/monz/92144
Lahdepuro, A., Lahti-Pulkinen, M., Tuovinen, S., Tuovinen, S., Girchenko, P., Lahti, J., Heinonen ,K., Sammallahti, S., Wolford, E., Laivuori, H., Kajantie, E., Kumpulainen, S., Rantalainen, V., Pyhala, R., Robinson, R., Raikkonen K. (2020). The association between maternal positive emotions and social support during pregnancy and mental disorders and their subclinical symptoms in children. Psychoneuroendocrinology, 119. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2020.104972
Lamgretse van den Berg, M.P., Lucassen, N., Kuipers-Nap, M. (2013). Assessing expressed emotion during pregnancy. Psychiatry Research, 205(3), 285-288. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2012.08.037
Matthies, L.M., Müller, M., Doster, A., Sohn, C., Wallwiener, M., Reck, C., Wallwiener, S. (2020). Maternal–fetal attachment protects against postpartum anxiety: The mediating role of postpartum bonding and partnership satisfaction. Archives of Gynecology and Obstetrics, 301(1), 107-117. https://doi.org/10.1007/s00404-019-05402-7
McLeod, C., Ebeling, M., Baatz, J., Shary, J.R., Mulligan, J.R., Wagner, C.L. (2021). Sociodemographic factors affecting perceived stress during pregnancy and the association with immune-mediator concentrations. Journal of Perinatal Medicine, 50(2), 192-199. https://doi.org/10.1515/jpm-2021-0227
McNamara, J., Townsend, M.L., Herbert, J.S., Hill, B. (2019). A systemic review of maternal wellbeing and its relationship with maternal fetal attachment and early postpartum bonding. PLos One, 14(7), e0220032. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0220032
Navon–Eyal, M., Taubman–Ben-Ari, O. (2023). Psychological Well-being during Pregnancy: The Contribution of Stress Factors and Maternal-Fetal Bonding. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 9, 1-15. https://doi.org/10.1080/02646838.2023.2222143
Paz, J.E., Otaño, L., Gadow, E.C., Castilla, E.E. (1992). Previous miscarriage and stillbirth as risk factors for other unfavourable outcomes in the next pregnancy. Journal of Obstetrics and Gynaecology Research, 99(10), 808-12. https://doi.org/10.1111/j.1471-0528.1992.tb14411.x
Penner, F., Rutherford, H.J. V. (2022). Emotion regulation during pregnancy: a call to action for increased research, screening, and intervention. Archives of Women’s Mental Health, 25(2), 527-531. https://doi.org/10.1007/s00737-022-01204-0
Petri, E., Palagini, L., Bacci, O., Borri, C., Teristi, V., Corezzi, C., Faraoni, S., Antonelli, P., Cargioli, C., Banti, S., Perugi, G., Mauri, M. (2017). Maternal–foetal attachment independently predicts the quality of maternal–infant bonding and post-partum psychopathology. The Journal of Maternal Fetal Neonatal Medicine, 31(23), 3153-3159. https://doi.org/10.1080/14767058.2017.1365130
Postępska, W., Kanadys, K.M., Kęsik J.J., Ślizień-Kuczapska, E., Pilewska-Kozak, A.B. (2023). The level of stress in pregnant women during hospitalization in the Pregnancy Pathology department. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 55(3), 1-9. https://doi.org/10.34766/fetr.v55i3.1206
Savory, N.A., Hannigan, B., Sanders, J. (2022). Women’s experience of mild to moderate mental health problems during pregnancy, and barriers to receiving support. Midwifery, 108, 103276. https://doi.org/10.1016/j.midw.2022.103276
Shen, Q., Zhong, W., Wang, X., Fu, Q., Mao, C. (2024). Associations between pregnancy loss and common mental disorders in women: a large prospective cohort study. Frontiers in Psychiatry, Perinatal Psychiatry, 8(15). https://doi.org/10.3389/fpsyt.2024.1326894
Szczygieł, D. (2014) Regulacja emocji a dobrostan. Konsekwencje wyprzedzającej i korygującej regulacji emocji. (In:) R. Derbis, Ł. Baka (eds.), Oblicza jakości życia, 191-205, Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza.
Verreault, N., Da Costa, D., Marchand, A., Ireland, K., Dritsa, M., & Khalife, S. (2014). Rates and risk factors associated with depressive symptoms during pregnancy and with postpartum onset. Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynaecology, 35(3), 84-91. https://doi.org/10.3109/0167482X.2014.947953
Wojciszke, B., Baryła, W. (2004). Skale do pomiarów nastrojów i emocji. Czasopismo Psychologiczne, 11(1), 31-47.
Yildiz, P.D., Ayers, S., Phillips, L. (2017). The prevalence of posttraumatic stress disorder in pregnancy and after birth: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 208, 634-645. https://doi.org/10.1016/j.jad.2016.10.009
Zheng, L., Naurin, E., Markstedt, E., Olander, P., Linden, K., Sengpiel, V, Stolle D., Elden H. (2022). Affiliations expand expectant parents’ emotions evoked by pregnancy: A longitudinal dyadic analysis of couples in the Swedish Pregnancy Panel. Social Science & Medicine, 312. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2022.115362