Słowa kluczowe
prężność psychiczna
satysfakcja z życia
zaangażowanie interpersonalne
Jak cytować
Abstrakt
Wstęp: Liczne badania dowodzą, że dobre relacje społeczne, w tym sformalizowane i niesformalizowane relacje intymne, mają znaczenie dla jakości życia. Aby relacje w bliskich związkach były satysfakcjonujące, potrzebne są osobiste zasoby partnerów oraz dojrzała komunikacja, która wynika z zaangażowania interpersonalnego i pozwala na zbudowanie autentycznego dialogu między partnerami. Celem prezentowanego badania było sprawdzenie czy poziom zaangażowania interpersonalnego (rozumianego jako chęć, ale i przymus pozostawania w związku), jest powiązany z prężnością osobistą (definiowaną jako potencjał do prezentowania zaradności przez użycie dostępnych zasobów wewnętrznych i zewnętrznych) oraz satysfakcją z życia.
Metoda: Badanie przeprowadzono na grupie 115 kobiet i mężczyzn drogą internetową poprzez rozesłanie do internautów linku dostępu do formularza elektronicznego. W badaniu udział wzięły osoby trwające z bliskim związku sformalizowanym lub niesformalizowanym. W badaniu zastosowano Kwestionariusz Zaangażowania Interpersonalnego (KZI), Skalę Osobistej Adaptacyjności (LIRS) oraz Skalę Satysfakcji z Życia (SWLS).
Wyniki: Wyniki analizy wskazują, że istnieje statystycznie istotny związek między poziomami odporności osobistej a zaangażowaniem jako oddaniem (r = .45; p < .001) i jako przymusem (r = .29; p = .002), a także między satysfakcją z życia a zaangażowaniem jako oddaniem (r = .50; p < .001) i przymusem (r = .33; p < .001). Dowiedziono ponadto, że różne aspekty zaangażowania interpersonalnego w związku intymnym (więź z partnerem, znaczenie związku i troska o samopoczucie partnera) pełnią funkcję mediatorów w relacji prężności i satysfakcji z życia, co tłumaczy istotną rolę zaangażowania interpersonalnego dla ogólnej jakości życia.
Wnioski: Wyniki badania wskazują, że zaangażowanie interpersonalne w związku intymnym pełni funkcję mediatora w relacji prężności i satysfakcji. Omawiana tematyka może mieć zastosowanie w pracy profilaktycznej i psychoterapeutycznej z parami i małżeństwami, szczególnie w sytuacji kryzysu.
Bibliografia
Abolghasemi, A., Varaniyab, S.T. (2010). Resilience and perceived stress: Predictors of life satisfaction in the students of success and failure. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 5, 748-752. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.178
Ahern, N.R., Ark, P., Byers, J. (2008). Resilience and coping strategies in adolescents. Paediatric Nursing, 20, 32-36.
Adler, B.R., Rosenfeld, L.B., Proctor II R.F. (2018). Relacje interpersonalne: proces porozumiewania się. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.
Bakiera L. (2013), Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Baron, R.M., Kenny, D.A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.
Bielawska-Batorowicz, E. (2006), Psychologiczne aspekty prokreacji. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Brannon, L. (2002). Psychologia rodzaju. Gdańsk: GWP.
Beck, A.T. (2020). Miłość nie wystarczy. Jak rozwiązywać nieporozumienia i konflikty małżeńskie. Poznań: Media Rodzina.
Chmitorz, A., Kunzler, A., Helmreich, I., Tüscher, O., Kalisch, R., Kubiak, T., Wessa, M., Lieb, K. (2018). Intervention studies to foster resilience – a systematic review and proposal for a resilience framework in future intervention studies. Clinical Psychology Review, 59, 78-100. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2017.11.002
Connor, K.M. (2006). Assessment of resilience in the aftermath trauma. Journal of Clinical Psychiatry, 67, 46-49.
Curtis, W.J., Cicchetti, D. (2007). Emotion and resilience: A multilevel investigation of hemispheric electroencephalogram asymmetry and emotion regulation in maltreated and no maltreated children. Development and Psychopathology, 19, 811-840.
Edwards, M., R. (2006). The role of husbands’ supportive communication practices in the lives of employed mothers. Marriage & Family Review, 40(4), 23-46. https://doi.org/10.1300/J002v40n04_03
Florek, S., Gościniewicz, P., Dębski, P., Pudlo, R. (2024). The role of ego-resiliency in patients with keratoconus. Annales Academiae Medicae Silesiensis, 78, 344-351. https://doi.org/10.18794/aams/196587
Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions to positive psychology: The broaden-and build theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218-226.
Fredrickson. B.L., Losada, M. (2005). Positive affect and the complex dynamics of human flourishing. American Psychologist, 60, 678-686.
Fredrikson, B.L., Coffey K.A., Pek, J., Cohn, M.A., Finkel, S.M. (2008). Open hearts build lives: Positive emotions, induced through loving-kindness meditation, build consequential personal resources. Journal of Personality and Social Psychology, 95(5), 145-1062. https://doi.org/10.1037/a0013262
Haddadia, P., Besharat, M.A. (2010). Resilience, vulnerability and mental health. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, 639-642. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.157
Heszen-Celińska, I. Sęk, H. (2020). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Holmes, T.H., Rahe, R.H. (1967). The Social Readjustment Rating Scale. Journal of Psychosomatic Research, 11(2), 213-218. https://doi.org/10.1016/0022-3999(67)90010-4
Hidalgo, J.L.T., Bravo, B.N., Martínez, I.P., Pretel, F.A., Postigo, J.M., Rabadán, F.E. (2010). Psychological well-being, assessment tools and related factors. Psychological Well Being, 77-113.
Hobffol, S., E. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44(3), 513-534. https://doi.org/10.1037/0003-066X.44.3.513
International Test Commission. (2005). International guidelines on computer-based and internet delivered testing. (From:) https://practest.com.pl/files/ITC_Stosowanie_testow.pdf
Janicka, I., Szymczak, W. (2017). Kwestionariusz Zaangażowania Interpersonalnego – polska adaptacja metody. Polskie Forum Psychologiczne, 20(2), 205-218.
Jarnecke, A.M., South, S.C. (2013). Attachment orientations as mediators in the intergenerational transmission of marital satisfaction. Journal of Family Psychology, 27(4), 550-559.
Johnson, M.P., Caughlin, J.P., Huston, T.L. (1999). The tripartite nature of marital commitment: Personal, moral, and structural reasons to stay married. Journal of Marriage and the Family, 61, 160-177.
Joseph, S., Linely, P., A. (2006). Growth following adversity: theoretical perspective and implications for clinical practice. Clinical Psychology Review, 26, 1041-1053.
Juczyński, Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Komorowska, K. (2022). Wybrane psychospołeczne uwarunkowania samooceny zysków i strat zasobów osobistych oraz oceny natężenia stresu u kobiet w okresie po urodzeniu dziecka. Polskie Forum Psychologiczne, 27(1) 81-100. https://doi.org/10.34767/PFP.2022.01.05
Krämer, M.D., Rohrer, J.M., Lucas, R.E., & Richter, D. (2024). Life events and life satisfaction: Estimating effects of multiple life events in combined models. European Journal of Personality, 39(1), 3-23. https://doi.org/10.1177/08902070241231017
Li, Z.-S., Hasson, F. (2020). Resilience, stress, and psychological well-being in nursing students: A systematic review. Nurse Education Today, 90, 104440. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2020.104440
Lindemann, E. (1994). Symptomatology and management of acute grief. American Journal of Psychiatry, 151(6), 155. https://doi.org/10.1176/ajp.151.6.155
Liu, Y., Wang, Z.-H., Li, Z.-G. (2012). Affective mediators of the influence of neuroticism and resilience on life satisfaction. Personality & Individual Differences, 52(7), 833– 838. https://doi.org/10.1016/j.paid.2012.01.017
Lioe, A.L. (2023). The role of marital commitment and family support for marital satisfaction in childless couples. Eduvest: Journal of Universal Studies, 3(1), 1-8. https://doi.org/10.36418/eduvest.v3i1.712
Luthar, S.S., Cicchetti, D., Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71, 543-562.
Macedo, T., Wilheim, L., Gonçalves, R., Freire Coutinho, E.S., Vilete, L., Figueira, I., Ventura, P. (2014). Building resilience for future adversity: a systematic review of interventions in non-clinical samples of adults. BMC Psychiatry, 14(1), 227-234. https://doi.org/10.1186/s12888-014-0227-6
Magnano, P., Craparo, G., Paolillo, A. (2016). Resilience and emotional intelligence: Which role in achievement motivation. International Journal of Psychological Research, 9(1), 9-20. https://doi.org/10.21500/20112084.2096
Malina, A., Pooley, J.A., Harms, C. (2016). Skala Osobistej Adaptacyjności – polska adaptacja Lifespan Individual Resilience Scale. Przegląd Psychologiczny, 59, 435-450.
Masten, A.S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56, 227-238.
Misztela, A., Barszcz, S., Słowińska, A. (2023). Realizacja zadań rozwojowych a poczucie dorosłości i satysfakcja z życia młodych dorosłych. Psychologia Rozwojowa, 28(3),89-99. https://doi.org/10.4467/20843879PR.23.012.19702
Mohd Hasim, M.J., Hashim, N.H., Mustafa, H. (2023). Married life: Measuring adult romantic attachment and satisfaction. Couple and Family Psychology: Research and Practice, 12(3), 119-131. https://doi.org/10.1037/cfp0000188
Ogińska-Bulik, N. (2014). Prężność psychiczna a zadowolenie z życia osób uzależnionych od alkoholu. Alcoholism and Drug Addiction, 27(4), 319-324.
Owen, J., Rhoades, G.K., Stanley, S.M., Markman, H.J. (2011). The Revised Commitment Inventory: Psychometrics and use with unmarried couples. Journal of Family Issues, 32, 820-841.
Parkes, C.M. (1970). “Seeking” and “finding” a lost object: evidence from recent studies of the reaction to bereavement. Social Science & Medicine, 4(2), 187-201. https://doi.org/10.1016/0037-7856(70)90115-0
Plopa M. (2005), Więzi w małżeństwie i rodzinie – metody badań. Kraków: Wydawnictwo „Impuls”.
Pooley, J., A., Cohen, L. (2010). Resilience: A Definition in Context. The Australian Community Psychologist, 22(1), 30-37.
Półtorak, M. (2013). Psychiczne mechanizmy odczuwanego stresu i zadowolenia partnerów ze związku w okresie przyjścia na świat pierwszego dziecka. Unpublished doctoral dissertation, University of Warsaw, Poland.
Predictive Solutions. (2024). Współczynnik determinacji R²: Co to jest i jak go interpretować? (From:) https://predictivesolutions.pl/wspolczynnik-determinacji-r2?utm (access: 18.03.2025)
Ritter, Ch., Hobfoll, E.S., Cameron, R.P., Lavin, J., Hulsizer, M.R. (2000). Stress, psychosocial resources, and depressive symptomatology during pregnancy in low-income, inner-city women. Health Psychology, 6, 576-585.
Robins, R.W., Caspi, A., Moffitt, T.E. (2000). Two personalities, one relationship: Both partner’s personality traits shape the quality of their relationship. Journal of Personality and Social Psychology, 79(2), 251-259.
Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rhoades, G.K., Stanley, S.M., Markman, H.J. (2009). Couple’s relations for cohabitation: Associations with individual well-being and relationship quality. Journal of Family Issues, 2, 233-258.
Schilling, T.A. (2008). An examination of resilience processes in context: The case of Tasha. Urban Review, 40, 296-316.
Schoebi, D., Karney, B.R., Bradbury, T.N. (2012). Stability and change in the first 10 years of marriage: Does commitment confer benefits beyond the effects of satisfaction. Journal of Personality and Social Psychology, 102(4), 729-742.
Semmer, N. (2006). Personality, stress and coping. (In:) M. Vollrath (ed.). Handbook of personality and health, 73-113. Chichester: Wiley.
Shafique, A. (2023). Marital Satisfaction and Quality of Life among Married Women Moderating Role of Attachment Styles. Bahria Journal of Professional Psychology, 22(2), 27. https://doi.org/10.58800/oglm4067
Sobel, M.E. (1982). Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models. (In:) S. Leinhart (ed.), Sociological Methodology, 290-312. Jossey-Bass.
Sun, Y., Cheah, C.S. L., Seo, Y.J., Aquino, A.K., Gürsoy, H., Wu, L.-W. (2024). All in the family: The complementary protective roles of spousal and other family support for Chinese immigrant mothers’ life satisfaction over time. Journal of Family Psychology, 38(5), 831-837. https://doi.org/10.1037/fam0001212
Stanley, S., Markman, H. (1992). Assessing commitment in personal relationships. Journal of Marriage and the Family, 54, 595-608.
Suwalska-Barancewicz, D. (2016), Jakość bliskich związków interpersonalnych. Znaczenie przywiązania i zależności w budowaniu trwałych relacji. Wydawnictwo UKW.
Suwalska-Barancewicz, D., Malina, A. (2018). Samoocena i styl przywiązania jako predyktory oceny zachowań komunikacyjnych własnych oraz partnera. Psychologia Rozwojowa, 23(3), 65-82.
Talik, E. (2022). Martwienie się a strategie radzenia sobie ze stresem u młodzieży. Mediacyjna rola prężności psychicznej. Przegląd Psychologiczny, 65(3), 43-58. https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.8228
Tavakol, Z., Nikbakht Nasrabadi, A., Behboodi Moghadam, Z., Salehiniya, H., Rezaei, E. (2017). Przegląd czynników związanych z satysfakcją małżeńską. Galen Medical Journal, 6(3).
Weigel, D.J. (2008). A dyadic assessment of how couples indicate their commitment to each other. Personal Relationships, 15, 17-19.