Znaczenie rodzinnych konwersacji fat talk i obrazu ciała dla autodestruktywności pośredniej pełnoletnich dziewcząt i chłopców u schyłku adolescencji

Abstrakt

Wstęp: W okresie dorastania, relacje i komunikacja w środowisku rodzinnym podlegają znaczącym zmianom, ale nadal są istotne, a wspierająca rodzina zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych w przyszłości. Jednakże opiekunowie – oprócz podejmowania szeregu działań na rzecz rozwoju dzieci – inicjują także fat talk, czyli konwersacje deprecjonujące kształt i masę swojego ciała i/lub ciała innych osób. Artykuł podejmuje tematykę, odnoszącą się do potencjalnych związków pomiędzy rodzinnymi konwersacjami fat talk i obrazem ciała, a także znaczenia tych zjawisk dla pośredniej autodestruktywności dziewcząt i chłopców u schyłku adolescencji. Zaprojektowano badania eksploracyjne w modelu korelacyjnym, gdyż analiza baz literaturowych wskazuje, iż związki te – szczególnie w Polsce – nie były wcześniej empirycznie weryfikowane, bowiem narzędzie do oceny rodzinnych konwersacji fat talk opublikowano dopiero w grudniu 2024 roku. Metoda: W badaniu wzięło udział 83 osoby w wieku 18 i 19 lat – późna adolescencja. Do pomiarów wykorzystano: a) Ankietę osobową – do zebrania danych, charakteryzujących próbę (np. wiek, płeć, rodzeństwo), b) Skalę Samooceny Ciała dla Adolescentów i Dorosłych (BESAA) w polskiej adaptacji Słowińskiej do pomiaru obrazu ciała, c) Family Fat Talk Questionnarie (FFTQ) w polskiej adaptacji Ziółkowskiej i wsp. do pomiaru rozmów, dotyczących ciała prowadzonych w rodzinie, d) Skalę Pośredniej Autodestruktywności (PAD-25) w polskiej adaptacji Pilarskiej i Suchańskiej do pomiaru nasilenia zachowań ryzykownych. Wyniki: Badania potwierdziły, że im większe zaangażowanie w rozmowy fat talk w rodzinie, tym bardziej negatywne postrzeganie siebie i swojego ciała. Wykazano, że większe zaangażowanie w rodzinne konwersacje fat talk może wiązać się z obniżeniem objawów pośredniej autodestruktywności. Ponadto większa częstotliwość rodzinnych rozmów fat talk wiąże się z bardziej negatywnym obrazem siebie oraz wyższym poziomem pośrednich zachowań autodestruktywnych. Wnioski: Uczestnictwo w rodzinnych konwersacjach fat talk może łagodzić napięcie emocjonalne związane z niezadowoleniem ze swojego ciała, jednocześnie chroniąc doraźnie przed bardziej drastycznymi formami autodestruktywnych zachowań. Z drugiej zaś strony, rodzinne rozmowy fat talk mogą być jedną z form pośrednich zachowań autodestrukcyjnych, ze względu na ich autodeprecjonujący charakter i negatywne konsekwencje, które ujawniają się po dłuższym czasie. Warto podkreślić, iż konieczne jest dalsze eksplorowanie tych zjawisk i ich współwystępowania dla uzyskania bardziej reprezentatywnych wyników.