Abstrakt
L'article de Bogusława Filipowicz intitulé Artes liberales: Souhait de transmettre la science et les connaissances aux jeunes générations rend compte de la valeur culturelle intégrale de la transmission du savoir et en particulier met en valeur des sciences et techniques connues de nos jours et initiées dans l'Antiquité. L’histoire de la science et de la technologie est un problème de recherche que traitent, entre autres historiens, linguistes, spécialistes en sciences naturelles, physique et mathématiques, architecture et arts, géographie et musique. La réflexion sur le développement des sciences conduit à leur source. C'est la capacité d'un homme à connaître le monde dans lequel il participe et auquel il s’intègre, et à utiliser intelligemment les avantages des lois de la nature connues et systématisées. En termes humanistes, ces avantages n’entrent pas en contradiction avec l'homme, sa dignité personnelle. Au contraire, ils servent son développement et ses pratiques de transfert de connaissances aux générations futures. L'article met l'accent sur la compréhension ancienne de la science et des arts, y compris les artes liberales enseignées par Sénèque. L’auteur indique la possibilité d’utiliser les connaissances artistiques aux fins d’une approche intégrale et culturelle des processus sociaux, par exemple le pardon dans le contexte de la mémoire du génocide (Rwanda) ou l’éducation sur l’histoire de la grâce dans l’histoire des peines.
Bibliografia
Alberoni F. (1996), La morale, traduit de l’italien par Pierre Girard, Paris: Plon.
Błażewicz P. (2017), (traduction et analyse), Pogańscy mistrzowie chrześcijan: Bazyli Wielki: Do młodzieży o wykorzystaniu literatury pogańskiej, poprzedzony wymianą listów z Libaniuszem, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Borucki M. (2015), Wielcy zapomniani Polacy, którzy zmienili świat, Warszawa: Muza.
Boryś W. (2010), Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bréal M., Bailly A. (1885), Dictionnaire étymologique latin, Paris: Librairie Hachette.
Cheng F. (2006), Cinq méditations sur la beauté, Paris: Albin Michel.
Chéruel A. (1884), Dictionnaire historique des institutions. Mœurs et coutumes de la France, Paris: Librairie Hachette.
Cicéron (1924), Cicéron. Division de l’art oratoire. Topiques, texte établi et traduit par Henri Bornecque, Paris: Société d’Editions « Les Belles Lettres ».
Curie E. (2017), Maria Curie: biografia, trad. de franç. par Hanna Szyllerowa, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Didier J. (1992), Dictionnaire de la philosophie, Paris: Références Larousse.
Drabik L., Sobol E. (opracowanie) (2010), Słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Falkowski S. (2018), Gladiator prawdy. Norwid – poeta naszych czasów, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Filipowicz B. (2009), Les relations entre les Assyriens d'Aššur et ceux de Kaniš (fin du IIIème et en début du IIe millénaire avant J.-C.), dans: Saeculum Christianum 16/1, s. 5-24.
Filipowicz B. (2013), Stowarzyszenie „Koprówka, (w:) Marek Niemiałtowski (red.), DIAGMOL 2013. XIV Conference on ‘Molecular biology in diagnostic of infectious diseases and biotechnology. In memory of Professor Hilary Koprowski’, s. 15-16, Warszawa: SGGW.
Filipowicz B. (2017), Vas spirituale. Ćwiczenia chóralne we wzorze antycznej szkoły filozoficznej, (w:) "Et super hanc petram ...” Księga pamiątkowa z okazji 75-lecia urodzin Księdza Profesora Kazimierza Szymonika, M. Sławecki (red.), s. 239-250, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina Chopin University Press.
Filipowicz B. (2018), Etyka w drzewie życia w ujęciu Prof. Marii Ossowskiej, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 1(33), s. 6-20.
Gara J. (2011), Kilka uwag o dialogicznych miarach rzeczy i o rzeczach na miarę dialogiki, (w:) Pedagogika dialogu, D. Jankowska (red.), s. 17-28, Warszawa: Wydawnictwo Pedagogiki Specjalnej.
Gogacz M. (1985), Człowiek i jego relacje, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Gorringe T. (2014), Kultura, kara i pokuta, (w:) Z dziejów afektu penalnego, J. Utrat-Milecki (red.), s. 235-259, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Guastalla R., Lescale J. (1936), La vie antique. Versions et thèmes. Série latine, Paris: Librairie Hachette.
Guastalla R., Lescale J. (1937), La vie antique. Versions et thèmes. Série grecque, Paris: Librairie Hachette.
Guittard Ch. (2018), Sciences et techniques dans l’Antiquité: l’homme romain, héritier de la Grèce, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio 2(34), s. 329-343.
Jankowska D. (2011), Nauczyciele akademiccy - nauczycielami dialogu, (w:) Pedagogika dialogu,
D. Jankowska (red.), s. 242-252, Warszawa: Wydawnictwo Pedagogiki Specjalnej.
Jankowska D. (2011), Wstęp, (w:) Pedagogika dialogu, D. Jankowska (red.), s. 7-14, Warszawa: Wydawnictwo Pedagogiki Specjalnej.
Jonas H. (1984), Le Concept de Dieu après Auschwitz, Paris: Edition Payot & Rivages.
Lalande A. (1936), Lectures sur la philosophie des sciences, Paris: Librairie Hachette.
Maćkowska R. (2018), L’histoire de la recherche minéralogique, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio 2(34)2018, s. 344-351.
Musées et Galerie Pontificales (1915), Guide de la Pinacothèque du Vatican, Rome: imprimerie du Vatican (institution responsable de l’édition La Direction générale des Musées et Galeries pontificales).
Norwid C. K. (1984), Pisma wierszem i prozą, avec l’intruduction de Juliusza
W. Gomulickiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Ossendowski A. F. (2010), Polesie, Poznań: Zysk i Ska Wydawnictwo.
Ossowska M. (1983), Człowiek, którego cenimy, (w:) O człowieku, moralności i nauce,
M. Ossowska, s. 543-546, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Parrot A. (1953), Archeologie mésopotamienne. Technique et problèmes, Paris: Albin Michel.
Pascal B. (1943), Pensées, édition de Victor Giraud, Paris: Librairie Rombaldi.
Pielińska A., Pieliński A. (2018), Bigger and the largest amber products, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(34), s. 352-367.
Pline l’Ancien (1953), Pline l’Ancien. Histoire naturelle. Livre XXXIV, texte établi et traduit par H. Le Bonniec, Paris: Société d’Editions «Les Belles Lettres».
„Powrót”, 2010. Film documentaire, scénario: Bogusława Filipowicz, musique: Michał Lorenc, producteur: Agata Jastrzębska, réalisation Pologne: Celestynowskie Towarzystwo Kulturalne.
(https://www.youtube.com/watch?v=mjnYyBPxEEw, dostęp: 15.09.2018)
Sadowski M., Sobieszak-Marciniak M. (2011), Maria Skłodowska-Curie. Fotobiografia, Warszawa: Studio Emka.
Saint Basile (1952), Saint Basile. Aux jeunes gens sur la manière de tirer profit des lettres helléniques, texte établi et traduit par l’abbé Fernand Boulanger, Paris:Société d’Editions «Les Belles Lettres».
Schalansky J. (2013), Atlas wysp odległych, trad. de l’allemand par Tomasz Osociński, Warszawa: Dwie Siostry.
Sénèque (1929), Sénèque. Questions naturelles, Tome I (Livres I-III), texte établi et traduit par Paul Oltramare, Paris: Société d’Editions «Les Belles Lettres».
Sénèque (1957), Sénèque. Lettres à Lucilius, Tome III (Livres VIII-XIII), texte établi par François Préchac et traduit par Henri Nablot, Paris: Société d’Editions «Les Belles Lettres».
Stehlin K. T. (2014), Immaculata, Sapientia, Misericordia, Caritas, Warszawa: Te Deum.
Tatarkiewicz W. (2009), Historia filozofii, Tom I-III, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Utrat Milecki J., Królikowska J. (2011). Centre Européen de Recherches sur la Peine dans le Laboratoire de Recherches Socio-Juridiques Intégrales de la Culture de l'Institut de la Prévention Sociale et de la Resocialisation à l'Université de Varsovie (IPSiR UW), trad. en franç. par Boguslawa Filipowicz, dans: Europejski Ośrodek Studiów Penologicznych, Uniwersytet Warszawski,, Warszawa: IPSiR UW, s. 145-148.
Utrat-Milecki J., Królikowska J. (2010). Penologia, (w:) Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, Suplement, T. Pilch (red.), s. 391-399, Warszawa: Żak.
Voir la publication on-line sur la page du Centre Européen de Recherches sur la Peine de Prof. G. Rejman IPSiR UW:
http://ipsir.uw.edu.pl/o-instytucie/katedry-i-zaklady/zaklad-prawnych-i-spolecznych-badan-integralnokulturowych/europejski-osrodek-studiow-penologicznych/materialy/penologia (l’ accès: 15.03.2019)
(en 2011, texte trad. en franç. par Boguslawa Filipowicz à la demande de Centre Européen de Recherches sur la Peine - Université de Varsovie)