Słowa kluczowe
wychowankowie
resocjalizacja
teorie kryminologiczne
testy psychologiczne
obserwacja uczestnicząca
Jak cytować
Abstrakt
Zakłady poprawcze są miejscami, w których podejmowane są działania w trosce o dobro szczególnej grupy młodzieży, którą stanowią nieletni sprawcy przestępstw. Artykuł niniejszy, wskazuje na ważność tworzenia profilu psychospołecznego wychowanków zakładów poprawczych, gdyż winien on wytyczać kierunki oddziaływania resocjalizacyjno-korekcyjnego. Prezentowana tutaj metaanaliza jest specyficzna, gdyż opiera się nie tylko na przeglądzie literatury, ale wskazuje na możliwość pozyskiwania informacji przy pomocy szczególnej i wymagającej metody badawczej, którą jest obserwacja uczestnicząca, a więc dokonywana podczas wspólnej aktywności, np. sportowo-rekreacyjnej czy turystycznej, badacza z wychowankami zakładu poprawczego. W profilu psychospołecznym tych wychowanków, należy umieścić czynniki ukazywane przez teorie kryminologiczne (biologiczne, socjologiczne, psychologiczne), cechy osobowości na które, wskazują badania psychologiczne prowadzone wśród wychowanków, czynniki ukazywane przez obserwację (zwłaszcza uczestniczącą). Podział polskich zakładów poprawczych wskazuje również na cechy psychospołeczne wychowanków w nich umieszczanych, a dla przykładu można przywołać zakłady resocjalizacyjno-rewalidacyjne.
Bibliografia
Aleksandrowicz, J. W. (1998). Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych (według ICD – 10). Psychopatologia, diagnostyka, leczenie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bogusz, M. (2018). Wymiary osobowości według Eysencka a impulsywność u młodzieży z policyjnej izby dziecka. Warszawa: Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (materiał źródłowy, niepublikowana praca magisterska).
Gierowski, J. K. (2014). Prawo i psychologia – główne obszary współpracy w teorii i praktyce, (w:) Psychologia sądowa. Wybrane zagadnienia, M. Szpitalak, K. Kasparek (red.), s. 17-45, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kiczkowiak, B. (2018). Samoocena a postawy życiowe u wychowanków młodzieżowego ośrodka adaptacji społecznej. Warszawa: Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (materiał źródłowy, niepublikowana praca magisterska).
Klempert, P. (2018). Inteligencja emocjonalna i agresja u osób pracujących w zakładach dla nieletnich resortu sprawiedliwości. Warszawa: Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (materiał źródłowy, niepublikowana praca magisterska).
Kobes, P. (2017). Demoralizacja i przestępczość nieletnich – anatomia zjawiska, (w:) Wokół destrukcji i jej zapobiegania – począwszy od holocaustu narodu asyryjskiego, W. Woźniak (red.), s. 87-109, Łódź: Wydawnictwo Uczelni Nauk Społecznych.
Krahé, B. (2006). Agresja. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Le Bon, G. (2012). Psychologia tłumu. Studium powszechnego umysłu. Gliwice: Wydawnictwo HELION.
Lorenz, K. (1963). Tak zwane zło. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Majchrzyk, Z. (2018). Psychologia sądowa dorosłych (1976-2016). Teoria i praktyka. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna ADAM.
Marzec, A., Sarzała, D., Woźniak, W. (2018). Profilaktyka społeczna i resocjalizacja w kontekście psychologicznym. Warszawa: Ośrodek Wydawniczo-Poligraficzny „SIM”.
Opora, R. (2016). Typologia polskich zakładów poprawczych, (w:) Psychologia penitencjarna M. Ciosek, B. Pastwa-Wojciechowska (red.), s. 149-152, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ostrowska, K. (2008). Psychologia resocjalizacyjna. W kierunku nowej specjalności psychologii. Dla studentów psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, prawa, pracy socjalnej. Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
Pawłowska, A. (2007). Osobowościowe i społeczne uwarunkowania zachowań przestępczych wychowanek zakładu poprawczego. Warszawa: Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (materiał źródłowy, niepublikowana praca magisterska).
Pospiszyl, K. (1998). Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”..
Ptak, K., Woźniak, W (2009). Podstawowe zagadnienia metodyki resocjalizacji, (w:) Materiały do ćwiczeń z metodyki resocjalizacji – aspekt psychologiczny i pedagogiczny, W. Woźniak (red.), s. 9-21, Olecko – Warszawa: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej – Acta Universitatis Masuriensis w Olecku & Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Pytka, L. (1981). Skala Nieprzystosowania Społecznego. Podręcznik. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego Ministerstwa Oświaty i Wychowania.
Stanik, J. M. (2013). Psychologia sądowa. Podstawy, badania, aplikacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woźniak, W. (2009). Badania psychologiczne jako wyznaczniki poszukiwania skutecznych metod resocjalizacji, (w:) Materiały do ćwiczeń z metodyki resocjalizacji – aspekt psychologiczny i pedagogiczny, W. Woźniak (red.), s. 63-67, Olecko – Warszawa: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej – Acta Universitatis Masuriensis w Olecku & Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Woźniak, W. (2015). Readaptacja sprawców zabójstw ze szczególnym okrucieństwem. W kierunku formowania paradygmatu pracy socjalnej w oddziaływaniu penitencjarnym. Ružomberok: VERBUM – vydavatel’stvo Katolíckej univerzity v Ružomberku.
Woźniak, W., Ptak, K. (2005). Resocjalizacja w zakładzie poprawczym i schronisku dla nieletnich, (w:) Przestępca i skazany nie tracą godności osoby, W. Woźniak (red.), s. 183-200, Olecko: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej – Acta Universitatis Masuriensis.
Wójcik, D. (1986). Biopsychiczne uwarunkowania nieprzystosowania społecznego i przestępczości, (w:) Teorie kryminologiczne, K. Ostrowska, D. Wójcik (red.), s. 13-130, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.