Jak cytować
Ryś, M. (2017). Rodzina z problemem alkoholowym a rozwój wzrastających w tego typu rodzinie dzieci. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 31(3), 142-182. https://doi.org/10.34766/fetr.v31i3.582
Język / Language
Słowa kluczowe
Abstrakt
This article discusses the issue of the consequences of a lack of close ties and not meeting needs in childhood. The most serious problem of family dysfunctionality is disrupted emotional ties. Of special significance are the neglecting of duties, neglecting of painful interpersonal conflicts within the family, lack of respect for personal boundaries, inability to express feelings, and susceptibility to emotional abuse, or physical abuse, sexual harassment. Dysfunctionality of the family system affects the development of children causing the distortions. Living in a home with alcohol problems raises anxiety, guilt and shame. In these situations, children often try to do everything to be safe, as far as it is possible. Children in families with alcohol problems often experience mixed feelings - although they are unhappy, they feel responsible for the family. One of the key issues, to which therapists dealing with persons brought up in families with alcohol problems, draw attention, is low self-esteem; it is, therefore, worthwhile to examine factors shaping low self-esteem to try to grasp the essence of this process. Children in alcoholic families develop an identity which is the source of dysfunction in their later life. This is so for two reasons. First of all, there is the lack of basis for forming self-esteem and so tendencies to create negative self-esteem. Secondly, it is because of inconsistency and distortion of self-image and blocking the development of identity by preventing experiences important to the identity from one’s consciousness - supplanting fear, anger, and jealousy. People who were raised in dysfunctional families require very often a long and painful therapy that enables them to regain contact with themselves, accept themselves and gain self-esteem. These traits constitute the basis for the ability to establish correct relations with others, to create relationships that lead to deep and authentic integration with others, maintaining and respecting at the same time one’s individuality.
Bibliografia
Ackerman, R. J. (1983). Alcoholic parents: reducing the impact. In: Changing legacies: growing up in an alcoholic home. 89-92. Pompano Beach, FL.
Ackerman, R. J. (1987). Same house, different homes: why adult children of alcoholics are not all the same. Deerfield Park, FL.
Ackerman, R. J. (1989). Perfect daughters: adult daughters of alcoholics. Deerfield Beach, FL.
Ackerman, R. J. (1995). Dysfunctional families: myth, fact or somewhere in between. Counselor, 13, no 6, 8-11.
Ackerman, R. J. (2000). Alcoholism and the family. In: Abbott, S., (ed.). Children of alcoholics: selected readings. 265-287. Rockville, MD.
Ackerman, R. J., Gondolf, E. W. (1991). Adult children of alcoholics: the effects of background and treatment on ACOA symptoms. International Journal of the Addictions, 26, 1159-1172.
Ackerman, R. J., Pickering, S. E. (1989). Abused no more: recovery for women from abusive or co-dependent relationships. Blue Ridge Summit, PA.
Ackerman, R. J., Pickering, S. E. (2001). Zanim będzie za późno. Przemoc i kontrola w rodzinie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Adams, W.L. (1996). Alcohol use in retirement communities. Journal of the American Geriatric Society, 44, 1082-1085.
Agryle, M. (1991). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN.
Agryle, M. (2004). Przyczyny i korelaty szczęścia, w: J. Czapiński, (red.). Psychologia pozytywna. 165-203. Warszawa: PWN.
Agryle, M., Henderson, M., Furnham A. (1985). The rules of social relationship. British Journal of Social Psychology, 24, 125-139.
Beattie, M. (1987). Codependent No More: How to Stop Controlling Others and Start Caring for Yourself. San Francisco: Harper.
Beattie, M. (1994). Koniec współuzależnienia. Jak przestać kontrolować życie innych i zacząć troszczyć się o siebie. Poznań: Wyd. Media Rodzina of Poznań.
Beattie, M. (1996). Beyond Codependency: And Getting Better All the Time. New York: Hazelden Information Education.
Black, C. (1998). Być odpowiedzialnym, dopasowywać się, łagodzić sytuację albo odgrywać się, w: B. E. Robinson (red.). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. 34–35. Warszawa: PARPA.
Bradshaw, J. (1988). The Family: A revolutionary Way of Self-Discovery. New York: Health Communications, Inc.
Bradshaw, J. (1990). Homecoming: Reclaiming and Championing Your Inner Child. New York: Bantam Book.
Bradshaw, J. (1994). Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.
Bradshaw, J. (1996). Family Secrets: The Path to Self-Acceptance and Reunion. New York: Bantam Book.
Bradshaw, J. (1997). Toksyczny wstyd. Warszawa: Wydawnictwo Akuracik.
Bradshaw, J. (1998). Healing the Shame That Binds You. New York: Health Communication.
Braun-Gałkowska, M. (1996). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Cermak, T. (1986). Diagnosing and treating co-dependence. Minneapolis: Johnston Institute Book.
Cermak T.L. (1988). A Time to Heal. Los Angeles: Jeremey P. Tarcher.
Cermak, T.L., Rutzky, J. (1998). Czas uzdrowić swoje życie. Warszawa: PARPA.
Collins, B.C. (2001). Emocjonalna niedostępność. Jak rozpoznać chłód emocjonalny, zrozumieć go i unikać w związku. Gdańsk: GWP.
Conway, J. (1997). Dorosłe dzieci rozwiedzionych rodziców. Warszawa: Logos.
Deutsch, C. (1992). Rozbite szkło, rozbite marzenia. O świecie przeżyć dzieci alkoholików, w: Dzieci alkoholików. Jak je rozumieć, jak im pomagać. A. Pacewicz (red.). 31-96. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Dodzik, A. Kamecki, W. (1994). Wyjść z matni. Proste rozmowy o zgubnym nałogu. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Field D. (1986), Marriage Personalities, Harvest House Publishers, Oregon.
Field, D. (1996). Osobowości rodzinne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Logos”.
Field, D. (1997). Osobowości małżeńskie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Logos”.
Forward, S. (1992). Toksyczni rodzice. Warszawa: Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.
Franken, R.E. (2005). Psychologia motywacji. Gdańsk: GWP.
Gaś, Z.B. (1987). Agresja a osobowość w uzależnieniach. Rzeszów: WSP.
Gaś, Z.B. (1993). Rodzina a uzależnienia. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Gaś, Z.K. (1994). Uzależnienia: skuteczność programów profilaktyki. Warszawa: WSiP.
Goliński, K. (2000). Zespół zaburzeń stresu pourazowego u ofiar przemocy domowej, w: A. Margasiński, B. Zajęcka (red.). Psychopatologia i psychoprofilaktyka, materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Pedagogiki Społecznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie 19-21.10.1999. 401-410. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Gondolf, E. W., Ackerman, R. J., (1993). Validity and reliability of an “Adult Children of Alcoholics". International Journal of the Addictions, 28, 257-269.
Jacob, T.; Krahn, G.; and Leonard, K. (1991). Parent-Child Interactions in Families with Alcoholic Fathers. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 59, 176–181.
Jacob, T., and Windle, M. (2000). Young Adult Children of Alcoholic, Depressed and Nondistressed Parents. Journal of Studies on Alcohol, 61, 836–844.
Jacob, T.; Windle, M.; Seilhamer, R. A.; and Bost, J. (1999). Adult Children of Alcoholics: Drinking, Psychiatric, and Psychosocial Status. Psychology of Addictive Behaviors, 13, 3–21.
Jakubik, A. Kraszewska, E. (2002). Zespół alienacyjny u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1, 95-106.
Jakubik, A. Zegarowicz, E. (1998). Samoocena, poczucie kontroli i kontrola emocjonalna u dorastających córek mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1 (30), 73-83
Jakubik, A. (1999). Zaburzenia osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Jakubik, A. Memches, F. (1999). Obraz ojca i matki u mężczyzn uzależnionych od alkoholu, w: Siek, A. Jakubik, A. Grochowska (red.). Studia z Psychologii. Tom IX. 73-83. Warszawa: Wyd. ATK.
Jakubik, A., Brodniak, W.A., Pałyska, M., Raduj, J., Świt, T., Welbel, (1992). Ocena funkcjonowania osobowości u osób uzależnionych od alkoholu (badania empiryczne). Alkoholizm i Narkomania, 11/12, 129-148.
Jakubik, A., Kowaluk, B. (1997). Wsparcie społeczne a utrzymywanie abstynencji u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1 (26), 89-103.
Jona, I. (1997). Zespół stresu pourazowego u DDA, w: D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska-Teutsch (red.). Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Kraków. PARPA.
Kłodecki, A. (1990). Funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym i sugestie działań terapeutycznych, w: M. Orwid, C. Czabała (red.). Terapia rodzin i małżeństw. 83–92. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Kłodecki, A. (2000). Funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym, w: E. Milewska, A. Szymanowska (red.). Rodzice i dzieci. Psychologiczny obraz sytuacji problemowych. 170-184. Warszawa: Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Kmiecik-Baran, K. (1998). Konsekwencje przemocy doświadczanej w dzieciństwie. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 4, 26-29.
Kmiecik-Baran, K. (2000). Młodzież i przemoc. Mechanizmy socjologiczno-psychologiczne. Warszawa: PWN.
Kobiałka, A. Strzemieczny, J. (1988). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Nowiny Psychologiczne, 5–6, 64–86.
Kofta, M., Doliński, D. (2001). Poznawcze podejście do osobowości, w: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. 561-600. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kon, I. (1987). Odkrycie „ja”, Warszawa: PIW.
Kozielecki, J. (1986). Psychologiczna teoria samowiedzy. Warszawa: PWN.
Krawczyk-Bocian, A. (2005). Trzy oblicza dorosłych dzieci alkoholików. Świat Problemów, 4, 31-33.
Kucińska, M. (1997). Podwójny obraz. Świat Problemów, 10, 17-20.
Kucińska, M. (2002a). Dorosłe Dzieci Alkoholików-kim są?, Charaktery, 8, 42-43.
Kucińska, M. (2002b). Dom bez ścian dzieci bez rodziców. Charaktery, 9, 41-43.
Kucińska, M. (2002c). Zamrożeni ludzie. Charaktery, 12, 46-45.
Kucińska, M. (2003). DDA, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików, w: P. Żak (red.). Gdzie się podziało moje dzieciństwo. O dorosłych Dzieciach Alkoholików, 23-77. Kielce: Wydawnictwo „Charaktery”.
Kucińska, M., (1999). Alkoholowy dom i życie z alkoholikiem. Świat Problemów, 10 (81). 32-34.
Kucińska, M., Mellibruda, J., Włodawiec, B. (1997). Doświadczenia przemocy w rodzinie występujĄce u pacjentek wspóluzależnionych a poczucie koherencji. Alkoholizm i Narkomania, 3 (28), 453-463.
Kucińska, M., Mellibruda, J., Włodawiec, B. (1997a). Założenia koncepcyjne i badania pilotażowe programu badawczego Analiza przebiegu i Efektów Terapii Osób Współuzależnionych. Alkoholizm i Narkomania, 3 (28), 431-440.
Kucińska, M., Mellibruda, J., Włodawiec, B. (1997b). Wyniki badań pilotażowych programu APETOW- charakterystyka pacjentek współuzależnionych. Alkoholizm i Narkomania, 3(28). 341-454.
Kulas, H. (1986). Samoocena młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Łukaszewicz, M. (2002). Wpływ postaw rodzicielskich na poziom agresywności młodzieży. Wychowanie na co Dzień, 7-8, 14-16.
Łukaszewski, W., Doliński, D. (2001). Mechanizmy leżące u podstaw motywacji, w: J. Strelau (red.). Psychologia, podręcznik akademicki. 441-468. Gdańsk: GWP.
Mazur, J. (2002). Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
McConnel P. (1996). Po deszczu jest słońce. Poradnik terapeutyczny dla dorosłych dzieci alkoholików. Gdańsk. GWP.
Mellibruda, J. (1995). Pułapka nie przebaczonej krzywdy. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Mellibruda, J. (1996). Ludzie z problemami alkoholowymi. Warszawa: CRS
Mellibruda, J. (1997a). DDA - kim właściwie są?, Świat Problemów, 10, 5-10.
Mellibruda, J. (1997b). Psycho-bio-spoleczny model uzależnienia od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 3 (28), 277-306.
Mellibruda, J. (1998). Patrząc na przemoc. Świat Problemów, 5, 4-10.
Mellibruda, J. (1999). Psychologiczna analiza funkcjonowania alkoholików i członków ich rodzin. Warszawa: Wyd. IPZ.
Mellibruda, J. (2003). Tajemnice ETOH, Fundacja Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Proble-mów Alkoholowych. Warszawa.
Mellibruda, J., Kucińska, M. (1999). Psychopathology Of Co-Dependent Patient-Codependency As A Health Problem, doniesienie z programu badawczego APETOW na 13 Konferencję European Health Psychology Society "Psychology and the Renaissance of Health" we Florencji, http://www.psychologia.edu.pl/druk.php?id=2597.
Mellibruda, J., Sobolewska, Z. (1997). Koncepcja i terapia współuzależnienia. Alkoholizm i Narkomania, 3, 421–430.
Mellibruda, J., Szczepańska, H. (1989a). Psychologiczne problemy żon alkoholików, sprawozdanie z II fazy badań. Warszawa: Wyd. IPZiT PTP.
Mellibruda, J., Szczepańska, H. (1989b). Współuzależnienie i inne problemy psychologiczne żon pacjentów uzależnionych. Warszawa: Wyd. IPZiT PTP.
Mellody, P. (1993). Toksyczne związki. Anatomia i terapia współuzależnienia. Warszawa: Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza.
Mellody, P. (2005). Toksyczna miłość. Warszawa: Wyd. J. Santorski & CO.
Mellody, P., Wells M. ,Miller, J. K. (1989). Facing Codependence: What It Is, Where It Comes From, How It Sabotages Our Live New York: Harper & Row.
Mellody, P., Wells, M-Miller A. (1989). Breaking Free: A Recovery Workbook for Facing Codependence. New York: HarperCollins Publisher .
Mellody, P., Wells-Miller, A., Miller, K.J. (1989). Facing Codependence: What it is, Where it Comes From, How it Sabotages our Live. New York: HarperCollin.
Miller, I., Tuchfeld, B. (1990). Dorosłe Dzieci Alkoholików, Nowiny Psychologiczne, 5-6, 142-145.
Miller, P.M., et al. (1990). Emergence of alcohol expectancies in childhood: A possible critical period. Journal of Studies on Alcohol, 51(4), 343-349.
Niebrzydowski, L. (1976). O poznawaniu i ocenie samego siebie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Niebrzydowski, L. (1989). Psychologia wychowawcza. Samoświadomość, aktywność, stosunki interpersonalne. Warszawa: PWN.
Niebrzydowski, L. (1999). Postawy rodzicielskie w percepcji młodzieży z rodzin obciążonych alkoholizmem a poziom jej lęku i agresji, w: H. Machela, K. Wszeborowski (red.). Psychospołeczne uwarunkowania zjawisk dewiacyjnych wśród młodzieży w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Obuchowski, K. (1983). Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN.
Ochmański, M. (1985). Cechy osobowości młodzieży pochodzącej z rodzin alkoholików. Szkoła Specjalna, 2, 101-107.
Ochmański, M. (1985). Rozwój intelektualny młodzieży z rodzin alkoholicznych i niealkoholicznych. Zagadnienia Wychowania a Zdrowie Psychiczne, 1, 37-47.
Ochmański, M. (2001). Alkoholizm ojców a sytuacja rodzinna i szkolna dzieci. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pacewicz, A. (1994). Dzieci alkoholików. Jak je rozumieć, jak im pomagać? Warszawa: PARPA.
Płeczkan, K. (1998). Sytuacja dziecka w rodzinie z problemem alkoholowym, w: H. Cudak (red.). Problemy współczesnej rodziny w Polsce. Materiały z II Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii Kieleckiej WSP w Piotrkowie Trybunalskim.
Porębiak, M.I. (2005). Samoocena jawna i utajona: model dwuskładnikowy. Nowiny Psychologiczne, 2, 93-104.
Przetacznik-Gierowska, M. (1995). Zdarzenia życiowe a kryzysy w rozwoju człowieka, Chowanna, 4, 5-25.
Przetacznik-Gierowska, M., Włodarski, Z. (1994). Psychologia wychowawcza. Tom II, Warszawa: PWN.
Pstrąg, D. (2000). Wybrane zagadnienia z problematyki uzależnień. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Reilly, D.M. (1978). Family factors in etiology and treatment of youthful drug abuse. Family Therapy, 2, 149-171.
Rembowski, J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa: PWN.
Rembowski, J. (1978). Rodzina w świetle psychologii. Warszawa: WSiP.
Reykowski, J. (1970). „Obraz własnej osoby” jako mechanizm regulujący postępowanie. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 45-58.
Reykowski, J. (1975). Osobowość jako centralny system regulacji i integracji czynności, w: T. Tomaszewski (red.). Psychologia. 783–834. Warszawa: PWN.
Reykowski, J. (1982). Osobowość jako centralny system regulacji i integracji czynności człowieka, w: T. Tomaszewski (red.). Psychologia. 762-825. Warszawa: PWN.
Reykowski, J. (1987). Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN.
Robinson, B.E. (1998). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Warszawa: PARPA.
Robinson, B.E. Rhoden, J.L. (2003). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Warszawa: PARPA.
Robinson, B.E., Woodside, M. (1998). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Warszawa: PARPA.
Rogala-Obłękowska, J. (1999). Młodzież i narkotyki. Rodzinne czynniki ryzyka nałogu. Warszawa: UW, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych.
Ryś, M. (1992). Wpływ dzieciństwa na późniejsze życie w małżeństwie i rodzinie. cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Ryś, M. (1998a). Konflikty w rodzinie. Niszczą czy budują? Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Ryś, M. (1998b). Rodzina z problemem alkoholowym jako rodzina dysfunkcyjna. Studia nad Rodziną, 2, 65-74.
Ryś, M. (2001). Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Ryś, M. (2002). Rodzinne uwarunkowania uzależnień, w: W. Bołoz, M. Ryś (red.). Między życiem a śmiercią. Uzależnienia, eutanazja, sytuacje graniczne. 41-65. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Ryś, M. (2003). Integracja rodziny a uzależnienia, w: W. Nowak, M. Tunkiewicz (red.). Rodzina w jednoczącej się Europie. 17-34. Olsztyn: Wyd. Hosianum.
Ryś, M. (2007). Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania Dorosłych Dzieci Alkoholików. Warszawa: PWN.
Ryś, M., Wódz E. (2003). Role podejmowane w rodzinie alkoholowej a struktura potrzeb u dorosłych dzieci alkoholików. Studia Psychologica, 4, 107-122.
Sagadyn, L. (1996). Nerwica czy życie z alkoholikiem?, Świat Problemów, 1-2, 17-21.
Satir, V. (1983). Conjoint family therapy. Palo Alto, CA: Science and Behavior Books.
Satir, V. (2000). Terapia rodziny. Gdańsk: GWP.
Schaef, A.W. (1986). Codependence: Misunderstood. Mistreated. San Francisco: Harper.
Siek, S. (1986). Formowanie się osobowości. Warszawa: ATK.
Sobolewska, Z. (1992). Odebrane dzieciństwo. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.
Sobolewska, Z. (1996). W poszukiwaniu koncepcji współuzależnienia. Świat Problemów, 1–2, 4–10.
Sobolewska, Z. (1997). Czy potrzebują terapii i jakiej? Świat Problemów, 10, 13–16.
Sobolewska, Z. (2002). Współuzależnienie. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, 4 (25), 36-38.
Szmajke, A. (2001). Autoprezentacja – niewinny spektakl dla innych i dla siebie, w: M. Kofta, T. Szustrowa (red.). Złudzenia, które pozwalają żyć. 146-175. Warszawa: PWN.
Sztajner, A. (1994). Dziecko w rodzinie z problemem alkoholowym. Problemy Alkoholizmu, 6, 3–7.
Sztander, W. (1993). Rodzina z problemem alkoholowym. Warszawa: PARPA.
Sztander, W. (1995). Co to jest rodzina alkoholowa? Świat Problemów, 12, 4–7.
Sztander, W. (1997). Poza kontrolą. Warszawa: PARPA.
Sztander, W. (2003). Dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym. Warszawa: PARPA. .
Szumski, J. (1998). Społeczne uwarunkowania przemocy, w: J. Papież, A. Płukis (red.). Przemoc dzieci i młodzieży w perspektywie polskiej transformacji ustrojowej. 32-40. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Whitfield, Ch.L. (1987). Healing the Child Within: Discovery and Recovery for Adult Children of Dysfunctional Families. New York: Health Communications, Inc.
Widera-Wysoczańska, A. (2003). Pijany dom, czyli co się dzieje z dzieckiem alkoholika, w: P. Żak (red.). Gdzie się podziało moje dzieciństwo. O Dorosłych Dzieciach Alkoholików. 7-23. Kielce: Wydawnictwo „Charaktery”.
Windle M., Searles J.S. (1990), Summary, integration, and future directions: Toward a lifespan perspective, w: M. Windle, J.S., Searles, Children of Alcoholics: Critical Perspectives. 217-238. New York: Guilford Press.
Wobiz, A. (2001). Współuzależnienie w rodzinie alkoholowej. Warszawa: Wyd. „Akuracik”.
Woititz, J.G. (1983). Adult children of alcoholics. Pompano Beach, FL: Fla: Health Communications.
Woititz, J.G. (1986). Struggle for Intimacy. New York: Health Communication.
Woititz, J.G. (1989). Self-Sabotage Syndrome: Adult Children in the Workplace. New York: Health Communication.
Woititz, J.G. (1992). Wymarzone dzieciństwo. Gdańsk: GWP.
Woititz, J.G. (1994). Dorosłe dzieci alkoholików. Warszawa: Instytut Psychologii, Zdrowia i Trzeźwości PTP.
Woititz, J.G. (1994a). Małżeństwo na lodzie. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Woititz, J.G. (2003). Lęk przed bliskością, Gdańsk: GWP.
Wojciszke, B. (2003). Pogranicze psychologii osobowości i społecznej: samoocena jako cecha i motyw, w: B. Wojciszke, M. Plopa (red.). Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie. 15-47. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Woronowicz, B.T. (1993). Alkoholizm jako choroba. Warszawa: PARPA.
Woronowicz, B.T. (1994). O czym powinien wiedzieć terapeuta uzależnień. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Woronowicz, B.T. (1998). Alkoholizm jest chorobą. Warszawa: PARPA.
Woronowicz, B.T. (2001). Bez tajemnic. O uzależnieniach i ich leczeniu. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Woronowicz, B.T. (2009). Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia. Poznań-Warszawa: Media Rodzina& Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA.
Zaborowski, Z. (1980). Rodzina jako grupa społeczno–wychowawcza, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Zając, A. (1998). Problem przemocy wobec dziecka w rodzinie a jej psychospołeczne skutki, w: M. Ochmański (red.). Uniwersyteckie Kształcenie Nauczycieli a psychopedagogiczne czynniki rozwoju ucznia. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Zielińska, R. (1998). Rodzina w alkoholowej matni. Wychowanie na co Dzień, 10/11, 36-37.
Ziemska, M. (1975). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Ziemska, M. (1986). Postawy rodzicielskie i ich wpływ na osobowość dziecka, w: M. Ziemska (red.). Rodzina i dziecko. 155-197.Warszawa: PWN.
Żak, P. (2006). Gdzie się podziało moje dzieciństwo. Warszawa: Wyd. “Charaktery”.
Ackerman, R. J. (1987). Same house, different homes: why adult children of alcoholics are not all the same. Deerfield Park, FL.
Ackerman, R. J. (1989). Perfect daughters: adult daughters of alcoholics. Deerfield Beach, FL.
Ackerman, R. J. (1995). Dysfunctional families: myth, fact or somewhere in between. Counselor, 13, no 6, 8-11.
Ackerman, R. J. (2000). Alcoholism and the family. In: Abbott, S., (ed.). Children of alcoholics: selected readings. 265-287. Rockville, MD.
Ackerman, R. J., Gondolf, E. W. (1991). Adult children of alcoholics: the effects of background and treatment on ACOA symptoms. International Journal of the Addictions, 26, 1159-1172.
Ackerman, R. J., Pickering, S. E. (1989). Abused no more: recovery for women from abusive or co-dependent relationships. Blue Ridge Summit, PA.
Ackerman, R. J., Pickering, S. E. (2001). Zanim będzie za późno. Przemoc i kontrola w rodzinie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Adams, W.L. (1996). Alcohol use in retirement communities. Journal of the American Geriatric Society, 44, 1082-1085.
Agryle, M. (1991). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN.
Agryle, M. (2004). Przyczyny i korelaty szczęścia, w: J. Czapiński, (red.). Psychologia pozytywna. 165-203. Warszawa: PWN.
Agryle, M., Henderson, M., Furnham A. (1985). The rules of social relationship. British Journal of Social Psychology, 24, 125-139.
Beattie, M. (1987). Codependent No More: How to Stop Controlling Others and Start Caring for Yourself. San Francisco: Harper.
Beattie, M. (1994). Koniec współuzależnienia. Jak przestać kontrolować życie innych i zacząć troszczyć się o siebie. Poznań: Wyd. Media Rodzina of Poznań.
Beattie, M. (1996). Beyond Codependency: And Getting Better All the Time. New York: Hazelden Information Education.
Black, C. (1998). Być odpowiedzialnym, dopasowywać się, łagodzić sytuację albo odgrywać się, w: B. E. Robinson (red.). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. 34–35. Warszawa: PARPA.
Bradshaw, J. (1988). The Family: A revolutionary Way of Self-Discovery. New York: Health Communications, Inc.
Bradshaw, J. (1990). Homecoming: Reclaiming and Championing Your Inner Child. New York: Bantam Book.
Bradshaw, J. (1994). Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.
Bradshaw, J. (1996). Family Secrets: The Path to Self-Acceptance and Reunion. New York: Bantam Book.
Bradshaw, J. (1997). Toksyczny wstyd. Warszawa: Wydawnictwo Akuracik.
Bradshaw, J. (1998). Healing the Shame That Binds You. New York: Health Communication.
Braun-Gałkowska, M. (1996). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Cermak, T. (1986). Diagnosing and treating co-dependence. Minneapolis: Johnston Institute Book.
Cermak T.L. (1988). A Time to Heal. Los Angeles: Jeremey P. Tarcher.
Cermak, T.L., Rutzky, J. (1998). Czas uzdrowić swoje życie. Warszawa: PARPA.
Collins, B.C. (2001). Emocjonalna niedostępność. Jak rozpoznać chłód emocjonalny, zrozumieć go i unikać w związku. Gdańsk: GWP.
Conway, J. (1997). Dorosłe dzieci rozwiedzionych rodziców. Warszawa: Logos.
Deutsch, C. (1992). Rozbite szkło, rozbite marzenia. O świecie przeżyć dzieci alkoholików, w: Dzieci alkoholików. Jak je rozumieć, jak im pomagać. A. Pacewicz (red.). 31-96. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Dodzik, A. Kamecki, W. (1994). Wyjść z matni. Proste rozmowy o zgubnym nałogu. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Field D. (1986), Marriage Personalities, Harvest House Publishers, Oregon.
Field, D. (1996). Osobowości rodzinne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Logos”.
Field, D. (1997). Osobowości małżeńskie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Logos”.
Forward, S. (1992). Toksyczni rodzice. Warszawa: Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.
Franken, R.E. (2005). Psychologia motywacji. Gdańsk: GWP.
Gaś, Z.B. (1987). Agresja a osobowość w uzależnieniach. Rzeszów: WSP.
Gaś, Z.B. (1993). Rodzina a uzależnienia. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Gaś, Z.K. (1994). Uzależnienia: skuteczność programów profilaktyki. Warszawa: WSiP.
Goliński, K. (2000). Zespół zaburzeń stresu pourazowego u ofiar przemocy domowej, w: A. Margasiński, B. Zajęcka (red.). Psychopatologia i psychoprofilaktyka, materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Pedagogiki Społecznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie 19-21.10.1999. 401-410. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Gondolf, E. W., Ackerman, R. J., (1993). Validity and reliability of an “Adult Children of Alcoholics". International Journal of the Addictions, 28, 257-269.
Jacob, T.; Krahn, G.; and Leonard, K. (1991). Parent-Child Interactions in Families with Alcoholic Fathers. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 59, 176–181.
Jacob, T., and Windle, M. (2000). Young Adult Children of Alcoholic, Depressed and Nondistressed Parents. Journal of Studies on Alcohol, 61, 836–844.
Jacob, T.; Windle, M.; Seilhamer, R. A.; and Bost, J. (1999). Adult Children of Alcoholics: Drinking, Psychiatric, and Psychosocial Status. Psychology of Addictive Behaviors, 13, 3–21.
Jakubik, A. Kraszewska, E. (2002). Zespół alienacyjny u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1, 95-106.
Jakubik, A. Zegarowicz, E. (1998). Samoocena, poczucie kontroli i kontrola emocjonalna u dorastających córek mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1 (30), 73-83
Jakubik, A. (1999). Zaburzenia osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Jakubik, A. Memches, F. (1999). Obraz ojca i matki u mężczyzn uzależnionych od alkoholu, w: Siek, A. Jakubik, A. Grochowska (red.). Studia z Psychologii. Tom IX. 73-83. Warszawa: Wyd. ATK.
Jakubik, A., Brodniak, W.A., Pałyska, M., Raduj, J., Świt, T., Welbel, (1992). Ocena funkcjonowania osobowości u osób uzależnionych od alkoholu (badania empiryczne). Alkoholizm i Narkomania, 11/12, 129-148.
Jakubik, A., Kowaluk, B. (1997). Wsparcie społeczne a utrzymywanie abstynencji u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1 (26), 89-103.
Jona, I. (1997). Zespół stresu pourazowego u DDA, w: D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska-Teutsch (red.). Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Kraków. PARPA.
Kłodecki, A. (1990). Funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym i sugestie działań terapeutycznych, w: M. Orwid, C. Czabała (red.). Terapia rodzin i małżeństw. 83–92. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Kłodecki, A. (2000). Funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym, w: E. Milewska, A. Szymanowska (red.). Rodzice i dzieci. Psychologiczny obraz sytuacji problemowych. 170-184. Warszawa: Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Kmiecik-Baran, K. (1998). Konsekwencje przemocy doświadczanej w dzieciństwie. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 4, 26-29.
Kmiecik-Baran, K. (2000). Młodzież i przemoc. Mechanizmy socjologiczno-psychologiczne. Warszawa: PWN.
Kobiałka, A. Strzemieczny, J. (1988). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Nowiny Psychologiczne, 5–6, 64–86.
Kofta, M., Doliński, D. (2001). Poznawcze podejście do osobowości, w: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. 561-600. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kon, I. (1987). Odkrycie „ja”, Warszawa: PIW.
Kozielecki, J. (1986). Psychologiczna teoria samowiedzy. Warszawa: PWN.
Krawczyk-Bocian, A. (2005). Trzy oblicza dorosłych dzieci alkoholików. Świat Problemów, 4, 31-33.
Kucińska, M. (1997). Podwójny obraz. Świat Problemów, 10, 17-20.
Kucińska, M. (2002a). Dorosłe Dzieci Alkoholików-kim są?, Charaktery, 8, 42-43.
Kucińska, M. (2002b). Dom bez ścian dzieci bez rodziców. Charaktery, 9, 41-43.
Kucińska, M. (2002c). Zamrożeni ludzie. Charaktery, 12, 46-45.
Kucińska, M. (2003). DDA, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików, w: P. Żak (red.). Gdzie się podziało moje dzieciństwo. O dorosłych Dzieciach Alkoholików, 23-77. Kielce: Wydawnictwo „Charaktery”.
Kucińska, M., (1999). Alkoholowy dom i życie z alkoholikiem. Świat Problemów, 10 (81). 32-34.
Kucińska, M., Mellibruda, J., Włodawiec, B. (1997). Doświadczenia przemocy w rodzinie występujĄce u pacjentek wspóluzależnionych a poczucie koherencji. Alkoholizm i Narkomania, 3 (28), 453-463.
Kucińska, M., Mellibruda, J., Włodawiec, B. (1997a). Założenia koncepcyjne i badania pilotażowe programu badawczego Analiza przebiegu i Efektów Terapii Osób Współuzależnionych. Alkoholizm i Narkomania, 3 (28), 431-440.
Kucińska, M., Mellibruda, J., Włodawiec, B. (1997b). Wyniki badań pilotażowych programu APETOW- charakterystyka pacjentek współuzależnionych. Alkoholizm i Narkomania, 3(28). 341-454.
Kulas, H. (1986). Samoocena młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Łukaszewicz, M. (2002). Wpływ postaw rodzicielskich na poziom agresywności młodzieży. Wychowanie na co Dzień, 7-8, 14-16.
Łukaszewski, W., Doliński, D. (2001). Mechanizmy leżące u podstaw motywacji, w: J. Strelau (red.). Psychologia, podręcznik akademicki. 441-468. Gdańsk: GWP.
Mazur, J. (2002). Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
McConnel P. (1996). Po deszczu jest słońce. Poradnik terapeutyczny dla dorosłych dzieci alkoholików. Gdańsk. GWP.
Mellibruda, J. (1995). Pułapka nie przebaczonej krzywdy. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Mellibruda, J. (1996). Ludzie z problemami alkoholowymi. Warszawa: CRS
Mellibruda, J. (1997a). DDA - kim właściwie są?, Świat Problemów, 10, 5-10.
Mellibruda, J. (1997b). Psycho-bio-spoleczny model uzależnienia od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 3 (28), 277-306.
Mellibruda, J. (1998). Patrząc na przemoc. Świat Problemów, 5, 4-10.
Mellibruda, J. (1999). Psychologiczna analiza funkcjonowania alkoholików i członków ich rodzin. Warszawa: Wyd. IPZ.
Mellibruda, J. (2003). Tajemnice ETOH, Fundacja Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Proble-mów Alkoholowych. Warszawa.
Mellibruda, J., Kucińska, M. (1999). Psychopathology Of Co-Dependent Patient-Codependency As A Health Problem, doniesienie z programu badawczego APETOW na 13 Konferencję European Health Psychology Society "Psychology and the Renaissance of Health" we Florencji, http://www.psychologia.edu.pl/druk.php?id=2597.
Mellibruda, J., Sobolewska, Z. (1997). Koncepcja i terapia współuzależnienia. Alkoholizm i Narkomania, 3, 421–430.
Mellibruda, J., Szczepańska, H. (1989a). Psychologiczne problemy żon alkoholików, sprawozdanie z II fazy badań. Warszawa: Wyd. IPZiT PTP.
Mellibruda, J., Szczepańska, H. (1989b). Współuzależnienie i inne problemy psychologiczne żon pacjentów uzależnionych. Warszawa: Wyd. IPZiT PTP.
Mellody, P. (1993). Toksyczne związki. Anatomia i terapia współuzależnienia. Warszawa: Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza.
Mellody, P. (2005). Toksyczna miłość. Warszawa: Wyd. J. Santorski & CO.
Mellody, P., Wells M. ,Miller, J. K. (1989). Facing Codependence: What It Is, Where It Comes From, How It Sabotages Our Live New York: Harper & Row.
Mellody, P., Wells, M-Miller A. (1989). Breaking Free: A Recovery Workbook for Facing Codependence. New York: HarperCollins Publisher .
Mellody, P., Wells-Miller, A., Miller, K.J. (1989). Facing Codependence: What it is, Where it Comes From, How it Sabotages our Live. New York: HarperCollin.
Miller, I., Tuchfeld, B. (1990). Dorosłe Dzieci Alkoholików, Nowiny Psychologiczne, 5-6, 142-145.
Miller, P.M., et al. (1990). Emergence of alcohol expectancies in childhood: A possible critical period. Journal of Studies on Alcohol, 51(4), 343-349.
Niebrzydowski, L. (1976). O poznawaniu i ocenie samego siebie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Niebrzydowski, L. (1989). Psychologia wychowawcza. Samoświadomość, aktywność, stosunki interpersonalne. Warszawa: PWN.
Niebrzydowski, L. (1999). Postawy rodzicielskie w percepcji młodzieży z rodzin obciążonych alkoholizmem a poziom jej lęku i agresji, w: H. Machela, K. Wszeborowski (red.). Psychospołeczne uwarunkowania zjawisk dewiacyjnych wśród młodzieży w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Obuchowski, K. (1983). Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN.
Ochmański, M. (1985). Cechy osobowości młodzieży pochodzącej z rodzin alkoholików. Szkoła Specjalna, 2, 101-107.
Ochmański, M. (1985). Rozwój intelektualny młodzieży z rodzin alkoholicznych i niealkoholicznych. Zagadnienia Wychowania a Zdrowie Psychiczne, 1, 37-47.
Ochmański, M. (2001). Alkoholizm ojców a sytuacja rodzinna i szkolna dzieci. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pacewicz, A. (1994). Dzieci alkoholików. Jak je rozumieć, jak im pomagać? Warszawa: PARPA.
Płeczkan, K. (1998). Sytuacja dziecka w rodzinie z problemem alkoholowym, w: H. Cudak (red.). Problemy współczesnej rodziny w Polsce. Materiały z II Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii Kieleckiej WSP w Piotrkowie Trybunalskim.
Porębiak, M.I. (2005). Samoocena jawna i utajona: model dwuskładnikowy. Nowiny Psychologiczne, 2, 93-104.
Przetacznik-Gierowska, M. (1995). Zdarzenia życiowe a kryzysy w rozwoju człowieka, Chowanna, 4, 5-25.
Przetacznik-Gierowska, M., Włodarski, Z. (1994). Psychologia wychowawcza. Tom II, Warszawa: PWN.
Pstrąg, D. (2000). Wybrane zagadnienia z problematyki uzależnień. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Reilly, D.M. (1978). Family factors in etiology and treatment of youthful drug abuse. Family Therapy, 2, 149-171.
Rembowski, J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa: PWN.
Rembowski, J. (1978). Rodzina w świetle psychologii. Warszawa: WSiP.
Reykowski, J. (1970). „Obraz własnej osoby” jako mechanizm regulujący postępowanie. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 45-58.
Reykowski, J. (1975). Osobowość jako centralny system regulacji i integracji czynności, w: T. Tomaszewski (red.). Psychologia. 783–834. Warszawa: PWN.
Reykowski, J. (1982). Osobowość jako centralny system regulacji i integracji czynności człowieka, w: T. Tomaszewski (red.). Psychologia. 762-825. Warszawa: PWN.
Reykowski, J. (1987). Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN.
Robinson, B.E. (1998). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Warszawa: PARPA.
Robinson, B.E. Rhoden, J.L. (2003). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Warszawa: PARPA.
Robinson, B.E., Woodside, M. (1998). Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Warszawa: PARPA.
Rogala-Obłękowska, J. (1999). Młodzież i narkotyki. Rodzinne czynniki ryzyka nałogu. Warszawa: UW, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych.
Ryś, M. (1992). Wpływ dzieciństwa na późniejsze życie w małżeństwie i rodzinie. cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Ryś, M. (1998a). Konflikty w rodzinie. Niszczą czy budują? Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Ryś, M. (1998b). Rodzina z problemem alkoholowym jako rodzina dysfunkcyjna. Studia nad Rodziną, 2, 65-74.
Ryś, M. (2001). Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Ryś, M. (2002). Rodzinne uwarunkowania uzależnień, w: W. Bołoz, M. Ryś (red.). Między życiem a śmiercią. Uzależnienia, eutanazja, sytuacje graniczne. 41-65. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Ryś, M. (2003). Integracja rodziny a uzależnienia, w: W. Nowak, M. Tunkiewicz (red.). Rodzina w jednoczącej się Europie. 17-34. Olsztyn: Wyd. Hosianum.
Ryś, M. (2007). Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania Dorosłych Dzieci Alkoholików. Warszawa: PWN.
Ryś, M., Wódz E. (2003). Role podejmowane w rodzinie alkoholowej a struktura potrzeb u dorosłych dzieci alkoholików. Studia Psychologica, 4, 107-122.
Sagadyn, L. (1996). Nerwica czy życie z alkoholikiem?, Świat Problemów, 1-2, 17-21.
Satir, V. (1983). Conjoint family therapy. Palo Alto, CA: Science and Behavior Books.
Satir, V. (2000). Terapia rodziny. Gdańsk: GWP.
Schaef, A.W. (1986). Codependence: Misunderstood. Mistreated. San Francisco: Harper.
Siek, S. (1986). Formowanie się osobowości. Warszawa: ATK.
Sobolewska, Z. (1992). Odebrane dzieciństwo. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.
Sobolewska, Z. (1996). W poszukiwaniu koncepcji współuzależnienia. Świat Problemów, 1–2, 4–10.
Sobolewska, Z. (1997). Czy potrzebują terapii i jakiej? Świat Problemów, 10, 13–16.
Sobolewska, Z. (2002). Współuzależnienie. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, 4 (25), 36-38.
Szmajke, A. (2001). Autoprezentacja – niewinny spektakl dla innych i dla siebie, w: M. Kofta, T. Szustrowa (red.). Złudzenia, które pozwalają żyć. 146-175. Warszawa: PWN.
Sztajner, A. (1994). Dziecko w rodzinie z problemem alkoholowym. Problemy Alkoholizmu, 6, 3–7.
Sztander, W. (1993). Rodzina z problemem alkoholowym. Warszawa: PARPA.
Sztander, W. (1995). Co to jest rodzina alkoholowa? Świat Problemów, 12, 4–7.
Sztander, W. (1997). Poza kontrolą. Warszawa: PARPA.
Sztander, W. (2003). Dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym. Warszawa: PARPA. .
Szumski, J. (1998). Społeczne uwarunkowania przemocy, w: J. Papież, A. Płukis (red.). Przemoc dzieci i młodzieży w perspektywie polskiej transformacji ustrojowej. 32-40. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Whitfield, Ch.L. (1987). Healing the Child Within: Discovery and Recovery for Adult Children of Dysfunctional Families. New York: Health Communications, Inc.
Widera-Wysoczańska, A. (2003). Pijany dom, czyli co się dzieje z dzieckiem alkoholika, w: P. Żak (red.). Gdzie się podziało moje dzieciństwo. O Dorosłych Dzieciach Alkoholików. 7-23. Kielce: Wydawnictwo „Charaktery”.
Windle M., Searles J.S. (1990), Summary, integration, and future directions: Toward a lifespan perspective, w: M. Windle, J.S., Searles, Children of Alcoholics: Critical Perspectives. 217-238. New York: Guilford Press.
Wobiz, A. (2001). Współuzależnienie w rodzinie alkoholowej. Warszawa: Wyd. „Akuracik”.
Woititz, J.G. (1983). Adult children of alcoholics. Pompano Beach, FL: Fla: Health Communications.
Woititz, J.G. (1986). Struggle for Intimacy. New York: Health Communication.
Woititz, J.G. (1989). Self-Sabotage Syndrome: Adult Children in the Workplace. New York: Health Communication.
Woititz, J.G. (1992). Wymarzone dzieciństwo. Gdańsk: GWP.
Woititz, J.G. (1994). Dorosłe dzieci alkoholików. Warszawa: Instytut Psychologii, Zdrowia i Trzeźwości PTP.
Woititz, J.G. (1994a). Małżeństwo na lodzie. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Woititz, J.G. (2003). Lęk przed bliskością, Gdańsk: GWP.
Wojciszke, B. (2003). Pogranicze psychologii osobowości i społecznej: samoocena jako cecha i motyw, w: B. Wojciszke, M. Plopa (red.). Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie. 15-47. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Woronowicz, B.T. (1993). Alkoholizm jako choroba. Warszawa: PARPA.
Woronowicz, B.T. (1994). O czym powinien wiedzieć terapeuta uzależnień. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Woronowicz, B.T. (1998). Alkoholizm jest chorobą. Warszawa: PARPA.
Woronowicz, B.T. (2001). Bez tajemnic. O uzależnieniach i ich leczeniu. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Woronowicz, B.T. (2009). Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia. Poznań-Warszawa: Media Rodzina& Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA.
Zaborowski, Z. (1980). Rodzina jako grupa społeczno–wychowawcza, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Zając, A. (1998). Problem przemocy wobec dziecka w rodzinie a jej psychospołeczne skutki, w: M. Ochmański (red.). Uniwersyteckie Kształcenie Nauczycieli a psychopedagogiczne czynniki rozwoju ucznia. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Zielińska, R. (1998). Rodzina w alkoholowej matni. Wychowanie na co Dzień, 10/11, 36-37.
Ziemska, M. (1975). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Ziemska, M. (1986). Postawy rodzicielskie i ich wpływ na osobowość dziecka, w: M. Ziemska (red.). Rodzina i dziecko. 155-197.Warszawa: PWN.
Żak, P. (2006). Gdzie się podziało moje dzieciństwo. Warszawa: Wyd. “Charaktery”.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##