Słowa kluczowe
przywiązanie
style przywiązania
więź emocjonalna
poczucie bezpieczeństwa
obiekt przywiązania
rodzina pochodzenia
okres dzieciństwa
style przywiązania
więź emocjonalna
poczucie bezpieczeństwa
obiekt przywiązania
rodzina pochodzenia
okres dzieciństwa
Jak cytować
Ryś, M., Krasowska, Z., & Witerek, N. (2021). Attachment styles in children. Attachment Styles in the Family of Origin (ASFO). Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 46(2), 222-260. https://doi.org/10.34766/fetr.v46i2.844
Język / Language
Słowa kluczowe
Abstrakt
Na przestrzeni ostatnich kilku dekad rola przywiązania w życiu człowieka była analizowana przez wielu naukowców. Przywiązanie jest jednym z najbardziej podstawowych motywów ludzkich zachowań, które ma zapewnić poczucie bezpieczeństwa. Coraz częściej podkreśla się znaczenie oraz wpływ ukształtowanego w dzieciństwie stylu przywiązania na relacje interpersonalne w dorosłym życiu. Przywiązanie dziecka do rodzica stanowi pierwowzór dla późniejszych relacji ze współmałżonkiem lub innymi osobami z najbliższego otoczenia.
Autorki artykułu prezentują nową metodę badawczą – Style Przywiązania w Rodzinie Pochodzenia (SPRP) – która może być pomocna w określaniu stylu przywiązania uformowanego w okresie dzieciństwa (do 12. roku życia). Kwestionariusz składa się z 4 skal mierzących 4 style przywiązania: styl bezpieczny, styl lękowo-ambiwalentny, styl unikający oraz styl odrzucający.
Bibliografia
Adamczyk, M. (2016). Style przywiązania a psychospołeczne funkcjonowanie młodzieży w oparciu o studia przypadków, Psychoterapia, 3 (173), 89-102.
Ainsworth, M.D.S. (1977). Infant Development and Mother-infant Interaction Among Ganda and American Families, (in:) P.H. Leiderman, S.R. Tulkin, A. Rosenfield (eds.), Culture and Enfancy, New York: Academic Press.
Ainsworth, M.D.S. (1989). Attachments beyond Infancy, American Psychologist, 44, 709-716, doi: http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.44.4.709.
Aloba, O., Olabisi, O., & Aloba, T. (2016). The 10-item Connor–Davidson Resilience Scale: Factorial structure, reliability, validity, and correlates among student nurses in southwestern Nigeria, Journal of the American Psychiatric Nurses Association, 22 (1), 43–51, doi: https://doi.org/10.1177/1078390316629971.
Baker, J.K. (2006). The impact of attachment style on coping strategies, identity development and the perception of social support (43-45), http://ir.canterbury.ac.nz/ bitstream/handle/10092/1366/thesis_fulltext.pdf?sequence=1. Canterbury: University of Canterbury, doi: http://doi.org/10.14656/PFP20160405
Bartholomew, K., Horowitz, L.M. (1991). Attachment styles among young adults: a test of a four-category model, Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244, doi: https://doi.org/10.1037/0022-3514.61.2.226
Białecka-Pikul, M. (2011). Wczesne dzieciństwo, (w:) J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki, 172-201.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Birch, A., Malim, T. (2002). Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęcia do dorosłości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bowlby, J. (1953). Child care and the growth of love, Baltimore: Pelican Books.
Bowlby, J. (1969/2007). Przywiązanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bowlby, J. (1980). Attachment and loss, Basic Books.
Bowlby, J. (2016). Przywiązanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bukalski, S. (2013), Style przywiązaniowe nupturientów oraz inne czynniki psychologiczne jako predyktory jakości narzeczeństwa. Analiza empiryczna, Szczecin: volumina.pl Daniel Krzanowski.
Cassidy, J. (1994). Emotion regulation: influences of attachment relationships, Monographs of the Society for Research in Child Development, 2-3 (59), 228–249.
Cassidy, J., & Shaver, P. R. (eds.) (2016). Handbook of attachment: Theory, research and clinical applications (3rd ed.). New York, NY: Guilford Press, doi: https://doi.org/10.1002/imhj.21730.
Cassidy, J., Stern, J. A., Mikulincer, M., Martin, D. R., & Shaver, P. R. (2018). Influences on care for others: Attachment security, personal suffering, and similarity between helper and care recipient, Personality and Social Psychology Bulletin, 44, 574-588, doi: 10.1177/0146167217746150.
Ehrlich, K B., Stern, J. A, Eccles, J. S., Dinh, J. V., Hopper, E. A., Kemeny, M. E., Adam, E. K., & Cassidy, J. (2019). A preliminary investigation of attachment style and inflammation in African American young adults, Attachment & Human Development, 21, 57-69, doi: 10.1080/14616734.2018.1541516.
Farkas, D., Orosz, G. (2015). Ego-Resiliency Reloaded: A Three-Component Model of General Resiliency, PLoS ONE , 10(3): e0120883, doi: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0120883.
Iniewicz, G. (2008). Zaburzenia emocjonalne u dzieci i młodzieży z perspektywy teorii przywiązania, Psychiatria Polska, 5, 671-682.
Jankowska M. (2015), Przywiązanie w okresie wczesnego dzieciństwa jako prototyp relacji człowieka dorosłego, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 3 (23), 33-46.
Jones, J. D., Fraley, R. C., Ehrlich, K. B., Stern, J. A., Lejuez, C. W., Shaver, P. R., & Cassidy, J. (2018). Stability of attachment style in adolescence: An empirical test of alternative developmental processes, Child Development, 89, 871-880, doi: https://doi.org/
10.1111/cdev.12775, PMCID: PMC5600628, NIHMSID: NIHMS848050, PMID: 28301042.
Komorowska-Pudło, M. (2016). The attachment style and stress coping strategies in adult men and women, Polskie Forum Psychologiczne, 4, 573-588, doi: https://doi.org/ 10.14656/PFP20160405.
Król-Kuczkowska, A. (2008), Teoria przywiązania jako sposób rozumienia wewnętrznego świata pacjenta, (w:) B. Józefik, G. Iniewicz (red.), Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej, 75-89, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kuczyńska, A. (2001). Styl przywiązania a zachowania wiążące, Czasopismo Psychologiczne, 7, 7-15.
Liberska, H., Głogowska, K., Deja, M. (2016). Przywiązanie do rodziców i rówieśników jako predyktor samooceny w okresie adolescencji, Czasopismo Psychologiczne Psychological Journal, 2 (22), 219-227, doi: https://doi.org/10.14691/CPPJ.22.2.219.
Liberska, H., Malina, A. (2011) Przywiązanie partnerów a ich kompetencje społeczne, (w:) L. Golińska, E. Bielawska-Batorowicz (red.) Rodzina i praca w warunkach kryzysu, 15-30, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Lubiewska, K. (2019). Przywiązanie. W kontekście wrażliwości rodzicielskiej, socjalizacji oraz wpływów kulturowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Main, M., & Solomon, J. (1990). Procedures for identifying infants as disorganized/disoriented during the Ainsworth Strange Situation, (in:) M. T. Greenberg, D. Cicchetti, & E. M. Cummings (eds.), The John D. and Catherine T. MacArthur Foundation series on mental health and development. Attachment in the preschool years: Theory, research, and intervention, 121–160, University of Chicago Press.
Marchwicki, P. (2012). Patologia rodzinna a zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży w kontekście teorii przywiązania, Homines Hominibus, 8, 161–172.
Marchwicki, P. (2004). Psychologiczne uwarunkowania stylów przywiązania, Studia Psychologica, 5, 35-56.
Marchwicki, P. (2006). Teoria przywiązania J. Bowlby’ego, Seminare. Poszukiwania Naukowe, 23, 365-383.
Marchwicki, P. (2009). Style przywiązania a właściwościami tożsamości osobistej młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Michałowska, D. (2020). Zaburzenia więzi u dzieci i młodzieży, (w:) Relacje rodzinne i międzypokoleniowe, Humanistyka i Nauki Społeczne. Doświadczenia, Konteksty, Wyzwania, t. 16, 22-31, Wrocław: Exante Wydawnictwo Naukowe.
Pisula, E. (2003). Autyzm i przywiązanie, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pasikowski, S., (2006), Przywiązanie – łączące ogniwo w rozważaniach nad funkcjonowaniem człowieka, Edukacja, 4, 5-16.
Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych (KSP), Podręcznik, Warszawa: VIZJA PRESS&IT.
Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania, Kraków: Oficyna Wydawnicza ,,Impuls’’.
Rostowski, J. (2003). Style przywiązania a kształtowanie się związków interpersonalnych w rodzinie, (w:) I. Janicka, T. Rostowska (red.), Psychologia w służbie rodziny, 19-31, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Ryś, M. (2008). Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania Dorosłych Dzieci Alkoholików, Warszawa: PWN.
Ryś, M. (2014). Rodzina z problemem alkoholowym. Metody badań relacji interpersonalnych w dysfunkcyjnych systemach rodzinnych, Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Ryś, M. (2020). Poczucie własnej wartości i odporność psychiczna osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych, Warszawa: Wydawnictwa Naukowe UKSW.
Ryś, M., Greszta, E., Śledź, K. (2020). The feeling of being loved and the language of communication of young adults, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2 (42), 47-76.
Sargent, J.T., Crocker, J., & Luhtanen, R.K. (2006). Contingencies of self-worth and depressive symptoms in college students, Journal of Social and Clinical Psychology, 25(6), 628–646, doi: https://doi.org/10.1521/jscp.2006.25.6.628.
Schaffer, D., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju. Od dziecka do dorosłości, Gdańsk: Harmonia Universals.
Senator, D. (2010). Teoria więzi Bowlby’ego, (w:) B. Tryjarska (red.), Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości, 18-38, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Soudi, S. P., Duggi, D., Bhandari, S., & Kamble, S.V. (2015). Self-esteem and forgiveness in PG students, Indian Journal of Positive Psychology, 6 (1), 114-116.
Stupica, B., Brett, B., Woodhouse, S. S., & Cassidy, J. (2019). Attachment security priming decreases children’s physiological and emotional responses to threat, Child Development, 90, 1254-1271 doi: https://doi.org/10.1111/cdev.13009.
Taylor, C. (2016). Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży. Poradnik dla terapeutów, opiekunów i pedagogów, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wallin, DJ. (2011). Przywiązanie w psychoterapii, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Woodhouse, S. S., Scott, J. R., Hepworth, A. D., & Cassidy, J. (2020). Secure base provision: A new approach to links between maternal caregiving and attachment, Child Development, 91, 249-265, doi: 10.1111/cdev.13224.
Zawadzka, A.M., Lewandowska-Walter, A. (2016). Wartości, style przywiązanie i samoocena a materializm u nastolatków, Polskie Forum Psychologiczne, 3 (21), 394-409, doi: https://doi.org/10.14656/PFP20160305.
Ainsworth, M.D.S. (1977). Infant Development and Mother-infant Interaction Among Ganda and American Families, (in:) P.H. Leiderman, S.R. Tulkin, A. Rosenfield (eds.), Culture and Enfancy, New York: Academic Press.
Ainsworth, M.D.S. (1989). Attachments beyond Infancy, American Psychologist, 44, 709-716, doi: http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.44.4.709.
Aloba, O., Olabisi, O., & Aloba, T. (2016). The 10-item Connor–Davidson Resilience Scale: Factorial structure, reliability, validity, and correlates among student nurses in southwestern Nigeria, Journal of the American Psychiatric Nurses Association, 22 (1), 43–51, doi: https://doi.org/10.1177/1078390316629971.
Baker, J.K. (2006). The impact of attachment style on coping strategies, identity development and the perception of social support (43-45), http://ir.canterbury.ac.nz/ bitstream/handle/10092/1366/thesis_fulltext.pdf?sequence=1. Canterbury: University of Canterbury, doi: http://doi.org/10.14656/PFP20160405
Bartholomew, K., Horowitz, L.M. (1991). Attachment styles among young adults: a test of a four-category model, Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244, doi: https://doi.org/10.1037/0022-3514.61.2.226
Białecka-Pikul, M. (2011). Wczesne dzieciństwo, (w:) J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki, 172-201.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Birch, A., Malim, T. (2002). Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęcia do dorosłości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bowlby, J. (1953). Child care and the growth of love, Baltimore: Pelican Books.
Bowlby, J. (1969/2007). Przywiązanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bowlby, J. (1980). Attachment and loss, Basic Books.
Bowlby, J. (2016). Przywiązanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bukalski, S. (2013), Style przywiązaniowe nupturientów oraz inne czynniki psychologiczne jako predyktory jakości narzeczeństwa. Analiza empiryczna, Szczecin: volumina.pl Daniel Krzanowski.
Cassidy, J. (1994). Emotion regulation: influences of attachment relationships, Monographs of the Society for Research in Child Development, 2-3 (59), 228–249.
Cassidy, J., & Shaver, P. R. (eds.) (2016). Handbook of attachment: Theory, research and clinical applications (3rd ed.). New York, NY: Guilford Press, doi: https://doi.org/10.1002/imhj.21730.
Cassidy, J., Stern, J. A., Mikulincer, M., Martin, D. R., & Shaver, P. R. (2018). Influences on care for others: Attachment security, personal suffering, and similarity between helper and care recipient, Personality and Social Psychology Bulletin, 44, 574-588, doi: 10.1177/0146167217746150.
Ehrlich, K B., Stern, J. A, Eccles, J. S., Dinh, J. V., Hopper, E. A., Kemeny, M. E., Adam, E. K., & Cassidy, J. (2019). A preliminary investigation of attachment style and inflammation in African American young adults, Attachment & Human Development, 21, 57-69, doi: 10.1080/14616734.2018.1541516.
Farkas, D., Orosz, G. (2015). Ego-Resiliency Reloaded: A Three-Component Model of General Resiliency, PLoS ONE , 10(3): e0120883, doi: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0120883.
Iniewicz, G. (2008). Zaburzenia emocjonalne u dzieci i młodzieży z perspektywy teorii przywiązania, Psychiatria Polska, 5, 671-682.
Jankowska M. (2015), Przywiązanie w okresie wczesnego dzieciństwa jako prototyp relacji człowieka dorosłego, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 3 (23), 33-46.
Jones, J. D., Fraley, R. C., Ehrlich, K. B., Stern, J. A., Lejuez, C. W., Shaver, P. R., & Cassidy, J. (2018). Stability of attachment style in adolescence: An empirical test of alternative developmental processes, Child Development, 89, 871-880, doi: https://doi.org/
10.1111/cdev.12775, PMCID: PMC5600628, NIHMSID: NIHMS848050, PMID: 28301042.
Komorowska-Pudło, M. (2016). The attachment style and stress coping strategies in adult men and women, Polskie Forum Psychologiczne, 4, 573-588, doi: https://doi.org/ 10.14656/PFP20160405.
Król-Kuczkowska, A. (2008), Teoria przywiązania jako sposób rozumienia wewnętrznego świata pacjenta, (w:) B. Józefik, G. Iniewicz (red.), Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej, 75-89, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kuczyńska, A. (2001). Styl przywiązania a zachowania wiążące, Czasopismo Psychologiczne, 7, 7-15.
Liberska, H., Głogowska, K., Deja, M. (2016). Przywiązanie do rodziców i rówieśników jako predyktor samooceny w okresie adolescencji, Czasopismo Psychologiczne Psychological Journal, 2 (22), 219-227, doi: https://doi.org/10.14691/CPPJ.22.2.219.
Liberska, H., Malina, A. (2011) Przywiązanie partnerów a ich kompetencje społeczne, (w:) L. Golińska, E. Bielawska-Batorowicz (red.) Rodzina i praca w warunkach kryzysu, 15-30, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Lubiewska, K. (2019). Przywiązanie. W kontekście wrażliwości rodzicielskiej, socjalizacji oraz wpływów kulturowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Main, M., & Solomon, J. (1990). Procedures for identifying infants as disorganized/disoriented during the Ainsworth Strange Situation, (in:) M. T. Greenberg, D. Cicchetti, & E. M. Cummings (eds.), The John D. and Catherine T. MacArthur Foundation series on mental health and development. Attachment in the preschool years: Theory, research, and intervention, 121–160, University of Chicago Press.
Marchwicki, P. (2012). Patologia rodzinna a zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży w kontekście teorii przywiązania, Homines Hominibus, 8, 161–172.
Marchwicki, P. (2004). Psychologiczne uwarunkowania stylów przywiązania, Studia Psychologica, 5, 35-56.
Marchwicki, P. (2006). Teoria przywiązania J. Bowlby’ego, Seminare. Poszukiwania Naukowe, 23, 365-383.
Marchwicki, P. (2009). Style przywiązania a właściwościami tożsamości osobistej młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Michałowska, D. (2020). Zaburzenia więzi u dzieci i młodzieży, (w:) Relacje rodzinne i międzypokoleniowe, Humanistyka i Nauki Społeczne. Doświadczenia, Konteksty, Wyzwania, t. 16, 22-31, Wrocław: Exante Wydawnictwo Naukowe.
Pisula, E. (2003). Autyzm i przywiązanie, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pasikowski, S., (2006), Przywiązanie – łączące ogniwo w rozważaniach nad funkcjonowaniem człowieka, Edukacja, 4, 5-16.
Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych (KSP), Podręcznik, Warszawa: VIZJA PRESS&IT.
Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania, Kraków: Oficyna Wydawnicza ,,Impuls’’.
Rostowski, J. (2003). Style przywiązania a kształtowanie się związków interpersonalnych w rodzinie, (w:) I. Janicka, T. Rostowska (red.), Psychologia w służbie rodziny, 19-31, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Ryś, M. (2008). Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania Dorosłych Dzieci Alkoholików, Warszawa: PWN.
Ryś, M. (2014). Rodzina z problemem alkoholowym. Metody badań relacji interpersonalnych w dysfunkcyjnych systemach rodzinnych, Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Ryś, M. (2020). Poczucie własnej wartości i odporność psychiczna osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych, Warszawa: Wydawnictwa Naukowe UKSW.
Ryś, M., Greszta, E., Śledź, K. (2020). The feeling of being loved and the language of communication of young adults, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2 (42), 47-76.
Sargent, J.T., Crocker, J., & Luhtanen, R.K. (2006). Contingencies of self-worth and depressive symptoms in college students, Journal of Social and Clinical Psychology, 25(6), 628–646, doi: https://doi.org/10.1521/jscp.2006.25.6.628.
Schaffer, D., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju. Od dziecka do dorosłości, Gdańsk: Harmonia Universals.
Senator, D. (2010). Teoria więzi Bowlby’ego, (w:) B. Tryjarska (red.), Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości, 18-38, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Soudi, S. P., Duggi, D., Bhandari, S., & Kamble, S.V. (2015). Self-esteem and forgiveness in PG students, Indian Journal of Positive Psychology, 6 (1), 114-116.
Stupica, B., Brett, B., Woodhouse, S. S., & Cassidy, J. (2019). Attachment security priming decreases children’s physiological and emotional responses to threat, Child Development, 90, 1254-1271 doi: https://doi.org/10.1111/cdev.13009.
Taylor, C. (2016). Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży. Poradnik dla terapeutów, opiekunów i pedagogów, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wallin, DJ. (2011). Przywiązanie w psychoterapii, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Woodhouse, S. S., Scott, J. R., Hepworth, A. D., & Cassidy, J. (2020). Secure base provision: A new approach to links between maternal caregiving and attachment, Child Development, 91, 249-265, doi: 10.1111/cdev.13224.
Zawadzka, A.M., Lewandowska-Walter, A. (2016). Wartości, style przywiązanie i samoocena a materializm u nastolatków, Polskie Forum Psychologiczne, 3 (21), 394-409, doi: https://doi.org/10.14656/PFP20160305.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##