Abstrakt
Poniższy tekst w sposób szczególny poddaje analizie kategorię dialogu i spotkania w myśli pedagogicznej Józefa Tischnera. Zawarte tu wnioski są kontynuacją i pogłębieniem badań prezentowanych w pracy monograficznej pt. Pedagogika religii Józefa Tischnera. W poszukiwaniu nowego modelu edukacji religijnej. Celem podstawowym artykułu jest wskazanie zasadniczej roli, miejsca i znaczenia jakie odgrywają kategoria dialogu i spotkania w strukturze treści edukacyjnych wyłaniających się z konceptu filozofii dramatu. Na wstępie zarysowane są ogólne założenia tischnerowskiej filozofii, aby na tej podstawie wskazać kontekst analiz edukacyjnych, składających się na projekt pedagogiki dramatu. Na tym gruncie szczegółowo prezentowane są kategorie dialogu, dialogiczności i spotkania, które odgrywają nader istotną rolę w procesach rozwojowych i twórczych. Tezą podstawową prezentowanego tu stanowiska, jest uznanie, że twórczość Józefa Tischnera, nie tylko udziela cennych podpowiedzi współczesnej edukacji, ale również projektuje pozytywne rozwiązania, które mogą przyczyniać się do tworzenia nowych modeli i strategii pracy edukacyjnej, a w ich przestrzeni dobrych praktyk edukacyjnych. W rocznicę 90-tych urodzin autora, nadarza się szczególna okazja, do zweryfikowania tak postawionej tezy.
Bibliografia
1. Bartoszewicz, M. Gulińska H. (2020). Wspomaganie procesu nauczania i uczenia się – utrwalanie i sprawdzanie osiągnięć ucznia w epoce cyfrowej, (w:) A. Kamińska-Małek, P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra: zróżnicowane obszary rozwoju edukacji instytucjonalnej, 25-37, Sosnowiec: Wyższa Szkoła Humanitas.
2. Bereś, W. Więcek, A. (2008). Tischner: życie w opowieściach, Warszawa: Świat Książki.
3. Bonowicz, W. (2020). Tischner. Biografia. Kraków: Wydawnictwo Znak.
4. Buczek, W. (2017). Pedagogika personalno-egzystencjalna ks. Janusza Tarnowskiego. Dialog wychowawczy jako propozycja metody wychowania we współczesnej rodzinie, szkole, społeczeństwie, Polska Myśl Pedagogiczna, 3 (2017), 175–191. doi: 10.4467/24504564PMP.17.011.7034.
5. Cackowska, M. Kopciewicz, L. Patalon, M. Stańczyk, P. Starego, K. Szkudlarek, T. (2012). Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
6. Copik, I. (2013). Pedagogika miejsca – kultura lokalna a kształtowanie się tożsamości współczesnego człowieka, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza, t. XXII, 179-189.
7. Czaja-Chudyba, I. (2020). Myślenie krytyczne w edukacji. Metodyka kształcenia w szkole podstawowej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
8. Dąbrowski, S. (2014). Model agatologicznej edukacji religijnej odpowiedzią na aktualne przemiany społeczno-kulturowe XXI wieku, (w:) M. Patalon, (red.), Religijne uwarunkowania pracy socjalnej, 105-131, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
9. Dąbrowski, S. (2016). Pedagogika religii Józefa Tischnera. W poszukiwaniu nowego modelu edukacji religijnej. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
10. Dąbrowski, S. (2017). Spór o polską pedagogikę religii – między tradycją a współczesnością, (w:) S. Dąbrowski, M. Obrycka, Edukacja, wartości, kontrowersje, 87-113, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
11. Denek, K. (2015). Uczyć w duchu mądrości i wiedzy, (w:) K. Denek, A. Kamiński, P. Oleśniewicz, (red.), Edukacja jutra. Aksjologiczno-kulturowy fundament edukacji jutra, 27-47, Sosnowiec: Wyższa Szkoła Humanitas.
12. Ernst-Milerska, R. (2020). Nauczanie na odległość w czasie pandemii jako wyzwanie wobec egalitarnego statusu szkoły publicznej, Studia z teorii wychowania, 4 (33), 193-210.
13. Klus-Stańska, D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce, Warszawa: PWN.
14. Łuczak, M. (2016). Przestrzenie komunikacji społecznej, Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
15. Madalińska-Michalak, J. (2020). Nauczanie zdalne i edukacja nauczyciela – wyzwania, (w:) N. G. Pikuła, K. Jagielska, J. M. Łukasik (red.), Wyzwania dla edukacji w sytuacji pandemii COVID-19, 13-29, Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
16. Melosik, Z. (2018). Lifelong learning – społeczno-kulturowe (re)konstrukcje. Studia Edukacyjne, (49), 67-75. https://doi.org/10.14746/se.2018.49.5.
17. Mendel, M. (2017). Pedagogika miejsca wspólnego: miasto i szkoła, Gdańsk: Wydawnictwo naukowe Katedra.
18. Mendel, M. (2018). Miejsce wspólne, Jakościowe Badania Pedagogiczne, t.III,12-24.
19. Patalon, M. (2007). Pedagogika ekumenizmu. Procesualność jako paradygmat interkonfesyjnej i interreligijnej hermeneutyki w Ujęciu Johna B. Cobba, Jr, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
20. Potulicka, E. Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
21. Stępowski, D. (2010). Pedagogika i religia u Sergiusza Hessena, Seminare. Poszukiwania Naukowe. 2 (28), 183-199. doi:10.21852/sem.2010.28.15.
22. Śliwerski, B. (2018). Edukacja alternatywna: Próby syntezy i określenia współczesnej roli, (w:) B. Śliwerski, A. Rozmus, (red.), Alternatywy w edukacji, 15-51, Kraków-Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Impuls.
23. Śliwerski, B. (2020). Pedagogika holistyczna, Problemy Wczesnej Edukacji, 2 (49), 7-20, https://doi.org/10.26881/pwe.2020.49.01.
24. Tischner, J. (1981). Etyka solidarności, Kraków: Wydawnictwo Znak.
25. Tischner, J. (1991). Zarys filozofii człowieka dla duszpasterzy i artystów, Kraków: Wydawnictwo Znak.
26. Tischner, J. (1993). Nieszczęsny dar wolności, Kraków: Wydawnictwo Znak.
27. Tischner, J. (2001). Filozofia dramatu, Kraków: Wydawnictwo Znak.
28. Tischner, J. (2002). Myślenie według wartości, Kraków: Wydawnictwo Znak.
29. Tischner, J. (2005). Świat ludzkiej nadziei, Kraków: Wydawnictwo Znak.
30. Walczak, P. (2007). Wychowanie jako spotkanie. Józefa Tischnera filozofia jako źródła inspiracji pedagogicznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
31. Wajsprych, D. (2011). Pedagogia agatologiczna. Studium hermeneutyczno-krytyczne projektu etycznego Józefa Tischnera, Toruń-Olsztyn: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
*Pełna bibliografia źródeł dotyczących myśli pedagogicznej ks. Józefa Tischnera znajduje się w pracy: Dąbrowski, S. (2016). Pedagogika religii Józefa Tischnera. W poszukiwaniu nowego modelu edukacji religijnej, 291-300, Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.