Keywords
positive orientation
generalised self-efficacy
foster parenting
crisis
How to Cite
Abstract
The article presents the results of own research presenting differences in the level of basic hope, the sense of generalized self-efficacy and positive orientation depending on the function of a foster parent for one’s grandchildren. For this purpose, the Basic Hope Questionnaire (BHI-12), the Generalized Self-Efficacy Scale (GSES), the Positive Orientation Scale (P Scale) and the self-survey were used. 160 people took part in the study. The study group consisted of 80 foster parents in late adulthood. The control group consisted of 80 elderly people who did not perform this function.
Statistical analysis showed statistically significant differences in the level of all the studied variables. It turned out that foster parents are characterized by a higher level of basic hope (this effect is strong), a higher level of a sense of generalized self-efficacy, and a lower level of positive orientation. In the case of the last variable, the effect was very strong. On this basis, it can be concluded that elderly people acting as foster parents, in the situation of a crisis occurring in the family, consisting in the disintegration of the previous way of its functioning, having a sense of agency and conviction that it is possible to build a new order, i.e. a strong basic hope, decide to take over the care of their grandchildren. At the same time, the results of research in the field of positive orientation indicate that it is a difficult situation for them related to the experience of lower satisfaction with themselves and their lives.
Surrogate parenting in late adulthood has been shown as a difficult situation in which the family and human life cycle are disrupted. The psychological situation of elderly people acting as foster parents for their grandchildren is particularly interesting, because the natural developmental crisis resulting from the aging process is superimposed by an additional situational crisis consisting in the loss of the care of the biological parents by the minors and the assumption of this responsibility by the grandparents
References
Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzezińska, M. (2011). Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości. Warszawa: Difin SA.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. (In:) J. Strelau, D. Doliński (eds.), Psychologia. Podręcznik akademicki, Tom 2, 95-292. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Akademickie.
Brzezińska, A., Hejmanowski, Sz. (2016). Okres późnej dorosłości. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? (In:) A. Brzezińska (ed.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, 623-664. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Burgess, C., Rossvoll, F., Wallace, B., Daniel, B. (2010). ‘It’s just like another home, just another family, so it’s nae different’ Children’s voices in kinship care: a research study about the experience of children in kinship care in Scotland. Child and Family Social Work, 15, 297-307.
Byra, S. (2014). Nadzieja podstawowa i percepcja własnej niepłenosprawności a radzenie sobie osób z urazem rdzenia kręgowego. Hygeia Public Health, 49(4), 825-832.
Caprara, G.V. (2009). Positive orientation: Turning potentials into optimal functioning. The Bulletin of the European Health Psychologist, 11(3), 46-48.
Caprara, G.V., Alessandri, G., Eisenberg, N., Kupfer, A., Yamaguchi, S., Fukusawa, A., Steca, P., Caprara, M.G., Abela, J.R. (2012). The Positivity Scale. Psychological Assessment, 24(3), 701-712. https://doi.org/10.1037/a0026681
Erikson, E.H. (2002). Dopełniony cykl życia. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Farmer, E. (2009). How do placements in kinship care compare with those in non-kin foster care: placement patterns, progress and outcomes? Child & Family Social Work, 14, 331-342.
Gruszecka, E., Trzebiński, J. (2012). Siła nadziei podstawowej, poziom samooceny i typ więzi między ludźmi a odczuwanie i wybaczanie krzywd – badanie autobiograficzne. Przegląd Psychologiczny, 55, 215-232.
Główny Urząd Statystyczny, (2022). Piecza zastępcza w 2022 roku. (From:) https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/piecza-zastepcza-w-2022-roku,1,7.html (access: 12.10.2023).
Heszen, I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Juczyński, Z. (1997). Psychologiczne wyznaczniki przystosowania się do choroby nowotworowej. Psychoonkologia, 1, 3-10.
Juczyński, Z. (2000). Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. Folia Psychologica, 4, 11-23.
Juczyński, Z. (2009). Narzędzia w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Kardaś-Grodzicka, E. (2020). Bilans zysków i strat a wybrane zasobu osobiste rodziców zastępczych u progu starości. Aspekty psychologiczno-pedagogiczne. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku
Krok, D. (2013). Nadzieja jako predyktor dobrostanu psychicznego. Polskie Forum Psychologiczne, 13(2), 157-172.
Kuryś-Szyncel, K. (2017). Diagnoza starości w Polsce. (In:) A. Błachnio, K. Kuryś-Szyncel, E. Martynowicz, A. Molesztak (eds.), Psychologia starzenia się i strategie dobrego życia, 39-60. Warszawa: Difin.
Łaguna, M., Oleś, P., Filipiuk, D. (2011). Orientacja pozytywna i jej pomiar: Polska adaptacja skali orientacji pozytywnej. Studia Psychologiczne, 49(4), 47-54.
Metzger, J. (2008). Resiliency in Children and Youth in Kinship Care and Family Foster Care. Child Welfare Journal, 6, 115-140.
Okoń, W. (2017). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Żak Wydawnictwo Akademickie.
Oleś, P. (2009). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Scholar.
Olszewski, H. (1998). Starość i starzenie się. (In:) W. Szewczuk (ed.), Encyklopedia psychologii, 855. Warszawa: Fundacja Innowacja.
Pervin, L.A., John, O.P. (2002). Osobowość. Teoria i badania. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. (In:) G. Dolińska-Zygmunt (ed.), Podstawy psychologii zdrowia, 103-141. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ruszkowska, M. (2013). Rodzina zastępcza jako środowisko opiekuńczo-wychowawcze. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Sobol-Kwapińska, M. (2014). Orientacja pozytywna – koncepcje teoretyczne i przegląd badań. Studia Psychologiczne, 52(1), 77-90.
Steuden, S. (2006). Rozważania o godności z perspektywy człowieka w okresie starzenia się. (In:) S. Steuden, M. Marczuk (eds.), Starzenie się a satysfakcja z życia, 17-28. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Steuden, S. (2016). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: PWN.
Straś-Romanowska, M. (2009). Późna dorosłość. Wiek starzenia się. (In:) B. Harwas-Napierała, J. Trempała (eds.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. II, 263-292. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szatur-Jaworska, B., Błędowski, P., Dzięgielewska, M. (2006). Podstawy gerontologii społecznej. Warszawa: Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Trzebiński, J., Zięba, M. (2003a). Nadzieja, strata i rozwój. Psychologia Jakości Życia, 2(1), 5-33.
Trzebiński, J., Zięba, M. (2003b). Kwestionariusz Nadziei Podstawowej BHI-12. Warszawa: Pracowania Testów Psychologicznych.
Ustawa o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004 r., Dziennik Ustaw 2004 r. nr 64 poz. 593. (From:) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20040640593 (access: 12.10.2023).
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dn. 9 czerwca 2011 r., Dziennik Ustaw 2011 r. nr 149 poz. 887 z późniejszymi zmianami. (From:) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20111490887 (access: 12.10.2023).
Vanschoonlandt, F., Vanderfaeillie, J., Van Holen, F., De Maeyer, S., Andries, C. (2012). Kinship and non – kinship foster care: Differences in contact with parents and foster child’s mental health problems. Children and Youth Services Review, 8, 1533 – 1539.
Walęcka-Matyja, K. (2015). Role i funkcje rodziny. (In:) I. Janicka, H. Liberska (eds.), Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.
Winogrodzka, L. (2007). Rodziny zastępcze i ich dzieci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.