Keywords
personalized medicine
doctor-patient relationship
doctor-patient-family relationship
chronic disease
How to Cite
Abstract
The article presents the challenges that primary health care will face in the coming years, especially from the perspective of coordinated and personalized medicine. In personalized treatment, where cooperation between the doctor and the patient is long-term and regular, apart from medical issues, the key issue seems to be the relationship not only with the patient, but also the involvement of the immediate social environment in the support process. Cooperation with the family makes it easier for the patient to understand the individual steps of the therapy, strengthens the maintenance of motivation for treatment, or compliance with established actions, therefore, when planning the medical therapy process, the doctor should take into account the needs of not only the patient, but also his family.
References
Abul-Husn, N.S., Kenny, E.E. (2019). Personalized Medicine and the Power of Electronic Health Records. Cell, 177(1), 58-69. https://doi.org/10.1016/j.cell.2019.02.039
Aronson, E., Wilson, T.D., Akert, R.M. (1997). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Zysk i S-ka.
Bankiewicz-Nakielska, J., Walkiewicz, M., Tyszkiewicz-Bandur, M., Karakiewicz, B. (2017). Z jakimi lekarzami pacjenci współpracują najchętniej? Umiejętności psychologiczne w relacji lekarz–pacjent. Medycyna Rodzinna, 20(2), 156-161.
Barłóg, K., Barłóg, M. (2022). Inter-professional and patient communication as part of the personalized treatment process. Patient – doctor – pharmacist – pharmaceutical plant relationship model. Quarterly Journal Fides et Ratio, 50(2), 117-122. https://doi.org/10.34766/fetr.v50i2.1069
Bem, A. (2011). Podstawowa opieka zdrowotna – rola w systemie ochrony zdrowia, mechanizmy wynagradzania świadczeniodawców. Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 158, 566-575.
Chan, I.S., Ginsburg, G.S. (2011). Personalized Medicine: Progress and Promise. Annual Review of Genomics and Human Genetics, 12, 217-244. https://doi.org/10.1146/annurev-genom-082410-101446
Chapman, B.P., Roberts, B., Duberstein, P. (2011). Personality and Longevity: Knowns, Unknowns, and Implications for Public Health and Personalized Medicine. Journal of Aging Research, Volume 2011.
Chen, L., Tang, H., Guo, Y. (2022). Effect of patient-centered communication on physician-patient conflicts from the physicians’ perspective: A moderated mediation model. Journal of Health Communication, 27(3), 164-172.
Chmielewska, M., Kostrzewa-Itrych, A., Kostrzewa, T., Hermanowski, T. (2017). Znaczenie komunikacji farmaceuty z pacjentem w terapii bólu nowotworowego. Farmacja Współczesna, 10, 29-35.
Cirillo, D., Valencia, A. (2019). Big data analytics for personalized medicine. Current Opinion in Biotechnology, 58, 161-167. https://doi.org/10.1016/j.copbio.2019.03.004
Desouza, K.C., Evaristo, R.J. (2006). Project management offices: A case of knowledge based archetypes. International Journal of Information Management, 26(5), 414-423. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2006.07.002
Drela, K. (2007). Rewolucja komunikacyjna i informatyczna w UE. (In:) A. Szewczyk (ed.), Problemy społeczeństwa informacyjnego, 50-56. Szczecin: Printshop.
Donisi, V., Perlini, C., Mazzi, M. A, Rimondini, M., Garbin, D., Ardenghi, S., Rampoldi, G., Montelisciani, L., Antolini, L., Strepparava M.G., Del Piccolo L. (2022). Training in communication and emotion handling skills for students attending medical school: Relationship with empathy, emotional intelligence, and attachment style. Patient Education and Counseling, 105(9), 2871-2879. https://doi.org/10.1016/j.pec.2022.05.015
Frączek, A. (2012). Komunikacja interpersonalna. Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, t. IX, 118-131.
Gaciong, Z. (2009). Medycyna personalizowana – nowa era diagnostyki i farmakoterapii. Biotechnologia, 5, Monografie, 11-17.
Gaciong, Z. (2015). Hipertensjologia. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 113-122. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Gaciong, Z. (2016). Medycyna personalizowana: przeszłość i przyszłość, nadzieje i zagrożenia. (In:) Z. Gaciong, J. Jassem, A. Kowalik, K. Krajewski-Siuda, P. Krawczyk, K. Łach (eds.), Medycyna personalizowana, 15-26. Warszawa: Instytut Ochrony Zdrowia.
Garbarczyk, K. (2021). Organizacja i metody finansowania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce i innych wybranych państwach. (In:) M. Jamroży, A. Karbowski (eds.), Rozważania ekonomiczne studentów SGH, 55-80. Warszawa: Wydawnictwo SGH.
Gębska-Kuczerowska, A. (2023). Choroba przewlekła. (In:) J. Błeszyński, A. Fidelus (eds.), Studenci z różnymi niepełnosprawnościami. Raport nt. wsparcia instytucjonalnego. Co warto zmienić?, 39-50. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Hamburg, M.A., Collins, F.S. (2010). The Path to Personalized Medicine. The New England Journal of Medicine, 363, 301-304. https://doi.org/10.1056/NEJMp1006304
Jain, K.K. (2002). Personalized medicine. Current Opinion in Molecular Therapeutics, 4(6): 548-558.
Jarema, M. (2015). Psychiatria. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 167-176. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Jarosz, M.J., Kawczyńska-Butrym, Z., Włoszczak-Szubzda, A. (2012). Modele komunikacyjne relacji lekarz – pacjent – rodzina. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 18 (3), 212-218.
Kadłubowska, M., Kózka, M. (2014). Rola wsparcia społecznego w radzeniu sobie z bólem niedokrwiennym. Problemy Pielęgniarstwa, 22(3), 293-299.
Kaleta, D. (2016). Miejsce medycyny personalizowanej w koncepcji zdrowia publicznego. (In:) A. Fronczak (ed.), Medycyna personalizowana. Mity, fakty, rekomendacje, 11-18. Łódź: Holograf.
Kardas, P. (2014). Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 12(4), 331–337. https://doi.org/10.4467/20842627OZ.14.035.3795
Kardas, P. (2015). Interwencje poprawiające przestrzeganie zaleceń terapeutycznych. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 53-64. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Kupryś-Lipińska, I., Kuna, P. (2015). Pneumonologia. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 123-136. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Kurpas, D, Hans-Wytrychowska, A, Mroczek, B. (2011). Choroby przewlekłe w podstawowej opiece zdrowotnej. Family Medicine & Primary Care Review, 13(2), 325–327.
Ladd, R.E., Forman, E.N. (2011). Wzajemne relacje pediatra – pacjent – rodzic. Pediatria po dyplomie, 15(6), 62-64.
Magnuszewska-Otulak, G. (2013). Wybrane problemy polityki zdrowotnej w Polsce. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 21(2), 85-107.
Małecka-Panas, E., Mokrowiecka, A. (2015). Gastroenterologia. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 157-166. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Małecki, Ł. (2018). Radzenie sobie z oczekiwaniami pacjenta. (In:) M. Nowina-Konopka, W. Feleszka, Ł. Małecki. (eds.), Komunikacja medyczna dla studentów i lekarzy, 123-140. Kraków: Medycyna praktyczna.
Małecki, Ł., Nowina-Konopka, M. (2018). Budowanie relacji. (In:) M. Nowina-Konopka, W. Feleszka, Ł. Małecki (eds.), Komunikacja medyczna dla studentów i lekarzy, 41-49. Kraków: Medycyna Praktyczna.
Mendyk, K., Kowalik, M., Kuczyński, B., Nurzyńska-Flak, J. (2016). Wybrane aspekty komunikacji lekarza z pacjentem: opinia studentów medycyny i lekarzy stażystów. Zdrowie, psychologia, społeczeństwo – przegląd wybranych zagadnień, 267-276. Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
Moslehpour, M., Shalehah, A., Rahman, F.F., & Lin, K.H. (2022). The effect of physician communication on inpatient satisfaction. Healthcare, 10(3). https://doi.org/10.3390/healthcare10030463
Muszyńska, K. (2010). Kształtowanie modelu komunikacji w zespole projektowym. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, nieopublikowana praca doktorska.
Nęcki, Z. (2000). Komunikacja Międzyludzka. Antykwa.
Nowakowska, E., Metelska, J., Matschay, A., Burda, K., Czubak, A., Kus, K. (2009). Czy warto inwestować w medycynę personalizowaną? Biotechnologia, 2 (85), Monografie, 50-56.
Nowina-Konopka, M. (2016). Komunikacja lekarz-pacjent. Teoria i praktyka. Kraków: UJ.
Narodowy Fundusz Zdrowia (2016). Podstawowa opieka zdrowotna. Potencjał i jego wykorzystanie. Warszawa: NFZ.
Oleszczyk, M. (2014). Jakość podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce w ocenie pacjentów. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, nieopublikowana praca doktorska.
Pease, A., Pease, B., (2019). Mowa ciała. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Schork, N. (2015). Personalized medicine: Time for one-person trials. Nature, 520, 609–611. https://doi.org/10.1038/520609a
Senn, S. (2018). Statistical pitfalls of personalized medicine. Nature, 563, 619-621. https://doi.org/10.1038/d41586-018-07535-2
Sewerynek, E., Stuss, M. (2015). Endokrynologia. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 177-186. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Sharma, S., Arora, K., Chandrashekhar, Sinha, R.K., Akhtar, F., Mehra, S. (2021). Evaluation of a training program for life skills education and financial literacy to community health workers in India: a quasi-experimental study. BMC Health Services Research, 21, 1-10.
Sikorski, S. (2018). Opieka koordynowana/zintegrowana na gruncie ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej. Studia nad Rodziną, 22(1), 99-112.
Sikorski, S., Mędrzycki, R. (2021). Nowe zawody w podstawowej opiece zdrowotnej w Polsce. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Skawińska, M. (2009). Analiza funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach Unii Europejskiej (na przykładzie Szwecji, Wielkiej Brytanii, Polski i Niemiec). (In:) S. Gałuszek (ed.), Studia medyczne, 13, 69-78. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
Sobczak, K. (2019). Relacje lekarz-pacjent jako szczególna forma komunikacji interpersonalnej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Kadr Menedżerskich w Koninie, 4, 23-40.
Stelmach, I., Jerzyńska, J. (2015). Pediatria. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 187-196, Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Stępińska, J. (2015). Kardiologia. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 145-156. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Sulkowska, A., Milewski, S., Kaczorowska-Bray, K. (2018). Komunikacja lekarz-pacjent w opinii pacjentów. Logopedia Silesiana, 7, 36-55. https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2018.07.03
Suwinski, P, Ong, C, Ling, M.H.T., Poh, Y.M., Khan, A.M., Ong, H.S. (2019). Advancing Personalized Medicine Through the Application of Whole Exome Sequencing and Big Data Analytics. Frontiers in Genetics, Volume 10. https://doi.org/10.3389/fgene.2019.00049
Świrydowicz, T. (2011). Psychologiczne aspekty komunikowania się z pacjentem w zaawansowanych stadium choroby nowotworowej. (In:) M. Obrębska (ed.), O utrudnieniach w porozumiewaniu się. Perspektywa języka i komunikacji, 175–206. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Taff, H., Gilkerson, L., Osta, A., Lee, A.S., Schwartz, A., Chunara, Z., McGinn, L., Pillai N., Barnes M.M. (2023). Strengthening Parent – Physician Communication: A Mixed Methods Study on Attuned Communication Training for Pediatric Residents, Teaching and Learning in Medicine, 35(5), 577-588. https://doi.org/10.1080/10401334.2022.2107528
Tavakoly Sany, S.B., Behzhad, F., Ferns, G., Peyman, N. (2020). Communication skills training for physicians improves health literacy and medical outcomes among patients with hypertension: a randomized controlled trial. BMC Health Services Research, 20, 1-10.
Tłustochowicz, M. (2015). Reumatologia. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 209-216. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej. Dz.U. 2017 poz. 2217. (From:) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170002217/U/D20172217Lj.pdf (access: 20.03.2024).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Dz. U. 2004 Nr 210 poz. 2135. (From:) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20042102135/U/D20042135Lj.pdf(access: 20.03.2024).
Walicka, M., Franek, E. (2015). Diabetologia. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 137-144. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Włoszczak-Szubzda, A., Jarosz, M.J. (2012). Rola i znaczenie komunikacji w relacji lekarz – pacjent – rodzina. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 18(3), 206-211.
Wysocka, M., Frydrych, J., Klimkiewicz, A., Jarosz, J., Pasierski, T. (2021). Potrzeby pacjentów i ich rodzin objętych opieką hospicjum stacjonarnego w dobie pandemii COVID-19 – podobieństwa i różnice. Badanie jakościowe. Medycyna Paliatywna, 13 (2), 71-82. https://doi.org/10.5114/pm.2021.107673
Wysocki, P.J., Handschuh, P., Mackiewicz, A. (2009). Medycyna personalizowana z perspektywy onkologa. Biotechnologia 5, 18-26.
Zaborowski, P. (2019). Komunikacja... i co dalej?. (In:) M. Doroszewska, M. Kulus, M. Chojnacka-Kuraś (eds.), Językowe, prawne i dydaktyczne aspekty porozumiewania się z pacjentem, 89-97. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
Zaleska-Żmijewska, A., Szaflik, J. (2015). Okulistyka. (In:) Z. Gaciong, P. Kardas (eds.), Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Od przyczyn do praktycznych rozwiązań, 197-208. Warszawa: Naukowa Fundacja Polpharmy.
Ziarko, M. (2014). Zmaganie się ze stresem choroby przewlekłej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.