Keywords
family
readiness for parenthood / parenting
young adults
How to Cite
Abstract
The article is of an analytical nature. It was developed based on scientific, familiological, mainly pedagogical, sociological and psychological literature. The aim of the article is to analyse the concept of parenthood /parenting in the context of social changes and transformations in the understanding of parenthood/parenting by young adults. The main research problem of the theoretical analyses undertaken here is to answer the question of whether parenthood is a disappearing determinant of adulthood. The article presents demographic and social problems related to the decreasing number of children being born and of working-age people planning procreation. It presents changes in the way of thinking about family and parenthood that have occurred in Poland over the last century, and especially the last 30 years. It shows the dissemination of new family forms (DINKS) and voluntary childlessness, postponement of adulthood, delayed adulthood, and prolonged cohabitation with parents (referred to as “boomeranging”). The reader may become acquainted with the issue of the readiness of young adults for parenthood and parenting. The basic determinants of adulthood, including parenthood, are described here. Despite the changes mentioned, parenthood and parenting still retains an important place in the development of young adults. It can also be described as an important attribute of adulthood. However, it may only be concluded that parenthood has ceased to be an obligatory determinant of adulthood. The theoretical considerations presented here may provide inspiration for undertaking research among young adults. The problems presented also encourage educational reflection – how to support young people in their preparation for adulthood, including parenthood and parenting.
References
Bariery zamierzeń prokreacyjnych, Komunikat z badań nr 87 (2023). M. Omyła-Rudzka (elaboration). Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej. (From:) httsswww.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_087_23.PDF (access: 07.01.2024).
Barszcz, P. (2019). Zjawisko gniazdownictwa w krajach Unii Europejskiej – skala, przyczyny, skutki. Casus Polski. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 69, 35-51. https://doi.org/10.18778/0208-600X.69.03
Bieńko, M. (2017). Dorosłe dzieci mieszkające z rodzicami – refleksyjny obraz siebie. (In:) M. Bieńko, A. Kwak, M. Rosochacka-Gmitrzak (eds.). (2017). Wciąż jeszcze w gnieździe rodzinnym? Socjologiczne spojrzenie na młodych dorosłych, 39-96. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Bieńko, M. (2020). Wyrafinowane projekty, dawniej znane pod nazwą dzieci. (In:) M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (eds.), Obrazy życia rodzinnego i intymności, 167-180. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Biernat, T., Dyczewski, L., Sobierajski, P., Szulich-Kałuża, J. (2007). Wyobrażenia młodzieży w Polsce o małżeństwie. Pedagogia Christiana, 1(19), 137-155.
Błasiak, A. (2017). (Nowy) wymiar rodzicielstwa – wybrane aspekty. (In:) D. Opozda, M. Leśniak (eds.), Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych, 29-43, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Błasiak, A. (2019). Między (nie)obecnością a zaangażowaniem. Rodzicielstwo rekonstruowane w ponowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Błasiak, A., Dybowska, E. (2020). Personalistyczny wymiar dialogu w relacji rodzic-dziecko jako strategia wychowania rodzinnego. (In:) A. Lisiecka-Bednarczyk (ed.), Dialog w rodzinie. Problemy dialogu w rodzinie i możliwości wsparcia rodziny, 19-34. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
Brągiel, J., Górnicka, B. (2020). Rodzina w kręgu ponowoczesnych przemian i wyzwań niepełnosprawności, Kraków: Impuls.
Brągiel, J., Matyjas, B., Segiet, K. (2021). Rodzina – rodzicielstwo – odpowiedzialność. Perspektywa pedagogiki społecznej. Opole: Uniwersytet Opolski.
Brzezińska, A.I. (2017). Tożsamość u progu dorosłości. Wizerunek uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych.
Brzezińska, A.I., (2016). Dorastanie do dorosłości: odraczane czy opóźnione. (In:) A.I. Brzezińska, W. Syska (eds.), Ścieżki wkraczania w dorosłość, 23-47. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Cieślińska, B. (2014). Bezdzietność jako styl życia, ość jako styl życia. Pogranicze. Studia Społeczne, 24, 277-292. https://doi.org/10.15290/pss.2014.24.15
Daszykowska-Tobiasz, J. (2023). Odroczone wejście w dorosłość, (In:) P.T. Nowakowski, (ed.). Jaka jest współczesna młodzież?, 73-84. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Erikson, E.H. (2002). Dopełniony cykl życia. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Frączek, Z. (2020). O dziecku i dzieciństwie oraz sytuacji dziecka w rodzinie ponowoczesnej. (In:) K. Jakubiak, R. Grzybowski (eds.), Rodzina i dziecko w zmieniającym się świecie. Perspektywa historyczna i pedagogiczna, 233-248. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Garncarek, E. (2014). Dobrowolna bezdzietność a przemiany tożsamości płci współczesnych kobiet i mężczyzn. Acta Universitatis Lodzinsis, Folia Sociologica, 51, 97-116.
Garncarek, E. (2022). Voluntarily childless men: socio-cultural reasons why young Poles are not assuming a parental role. Przegląd Socjologii Jakościowej, 18(1), 112-130. https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.1.06
Grotowska-Leader, J. (2019). Od redaktorki: Osiąganie dorosłości i młodzi dorośli jako kategorie analiz socjologicznych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 15(4), 6-12. https://doi.org/10.18778/1733-8069.15.4.01
Kuciel-Frydyszak, J. (2023). Chłopki. Opowieść o naszych babkach. Warszawa: Marginesy.
Kwak, A. (2008-2009). Rodzina i młodzież. Teoria i badania. Młodzież a rodzina. Roczniki Socjologii Rodziny, XIX, 51-70.
Kwak, A. (2008). Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa. (In:) A. Kwak (ed.) Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, 17-39. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kwak, A. (2017). Wprowadzenie. Czy inna droga do dorosłości współcześnie? (In:) M. Bieńko, A. Kwak, M. Rosochacka-Gmitrzak (eds.), Wciąż jeszcze w gnieździe rodzinnym? Socjologiczne spojrzenie na młodych dorosłych, 9-38. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kwak, A., Mościskier, A. (2002). Rzeczywistość praw dziecka w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Liberska, H., Matuszewska, M. (2014). Modele funkcjonowania rodziny. Style wychowania. (In:) I. Janicka, H. Liberska (ed.), Psychologia Rodziny, 115-139. Warszawa: PWN.
Lisiecka-Bednarczyk, A. (2023). Rodzinne uwarunkowania przygotowania młodych dorosłych do założenia rodziny. Edukacja Dziecka, 7, 197-214.
Matyjas B. (2023), Współczesne rodzicielstwo w perspektywie pedagogiki. Roczniki Pedagogiczne, 15(4), 25-47. https://doi.org/10.18290/rped23154.2
Matysiak, A. (ed.) (2014). Nowe wzorce formowania się i rozwoju rodziny w Polsce. Przyczyny oraz wpływ na zadowolenie z życia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Mitręga, A., Biedroń, M. (2014). Solo-rodzice jako alternatywa tradycyjnych ról rodzicielskich. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica, 51, 65-77.
Mleczko, I., Pustułka, P., Sarnowska, J., Buler, M. (2019). Nowe oblicza konfliktu ról wśród młodych Polek i Polaków w świetle łączenia rodzicielstwa ze studiami i pracą zawodową. Przegląd Socjologii Jakościowej. 15(4), 106-129. https://doi.org/10.18778/1733-8069.15.4.06
Mynarska, M. (2011). Kiedy mieć dziecko? Jakościowe badanie procesu odraczania decyzji o rodzicielstwie. Psychologia Społeczna, 3(18), 226-240.
Opozda, D. (2017). Zróżnicowane rodzicielstwo – zarys refleksji. (In:) D. Opozda, M. Leśniak (eds.), Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych, 19-28. Lublin: KUL.
Opozda, D. (2023). Zmiany w wychowaniu w rodzinie w opinii osób w okresie późnej dorosłości. Komunikat z badań, Roczniki Pedagogiczne, 15(4), 123-137. https://doi.org/10.18290/rped23154.7
Ostrouch-Kamińska, J. (2017). Demokratyzacja relacji małżeńskich i rodzicielskich we współczesnych rodzinach. Roczniki Pedagogiczne, 9(4), 5-17. https://doi.org/10.18290/rped.2017.9.4-1
Ostrowska, U. (2020). Współczesna rodzina w ujęciach terminologicznych. (In:) K. Jakubiak, R. Grzybowski (eds.), Rodzina i dziecko w zmieniającym się świecie. Perspektywa historyczna i pedagogiczna, 189-214. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pałka, M. (2024). Rodzicielstwo i rynek pracy: child penalty w Polsce, Komunikat z badań nr 9/2024, Ministerstwo Finansów, (From:) https://www.gov.pl/web/finanse/no-9-2024-m-palka-rodzicielstwo-i-rynek-pracy-child-penalty-w-polsce (access: 10.06.2024).
Pastwa-Wojciechowska, B. (2023). Młodzi dorośli – niedostrzegane pokolenie czy zaniedbany obszar badawczy. (In:) E. Widawska (ed.), Młode pokolenie w (nie)przyjaznym świecie – konteksty teoretyczne, metodologiczne i praktyczne, 267-278. Kraków: AT Wydawnictwo. https://doi.org/10.59862/z5xC2vB7
Plopa, M., (2011). Rodzicielstwo jako wyzwanie dla małżeństwa: perspektywa teorii systemowej. (In:) H. Liberska, A. Malina (eds.), Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin, 15-41. Warszawa: Difin.
Postawy prokreacyjne kobiet. Komunikat z badań nr 3 (2023). M. Omyła-Rudzka (elaboration). Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej. (From:) https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_003_23.PDF (access: 7.01.2024).
Przybył, I. (2003). Naznaczanie społeczne i samonaznaczanie osób niepłodnych. Roczniki Socjologii Rodziny, 15, 47-61.
Rojewska, E., (2023). Samowspółczucie z perspektywy parentologicznej. Roczniki Pedagogiczne, 15(4), 109-122. https://doi.org/10.18290/rped23154.6
Slany, K. (2020). Różnorodność typów rodzin, różnorodność praktyk w rodzinach. (In:) M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (eds.), Obrazy życia rodzinnego i intymności, 19-29. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Szałtys D. (oprac.) (2023). Sytuacja demograficzna Polski do 2022 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. (From:) https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/40/3/1/sytuacja_demograficzna_polski_do_2022.pdf (access: 7.01.2024).
Taranowicz, I. (2015). Rodzina i jej znaczenie w świadomości studentek pracy socjalnej. (In:) Taranowicz, I., Grotowska, S. (eds.), Rodzina wobec wyzwań współczesności. Wybrane problemy, 74-88. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum.
Taranowicz, I. (2022). Życie rodzinne w czasach niepewności – wyzwania i dylematy. Przegląd Socjologii Jakościowej, 18(1), 6-13. https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.1.01
Tchorzewski, A.M., de (2020). O potrzebie redefinicji rodziny oraz jej miejscu w naukach pedagogicznych. (In:) K. Jakubiak, R. Grzybowski (eds.), Rodzina i dziecko w zmieniającym się świecie. Perspektywa historyczna i pedagogiczna, 215-232, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Tomaszewska, J. (2017). Childfree? Praktyki dyskursywne osób bezdzietnych z wyboru w Polsce. Tematy z Szewskiej, 2(19), 67-84. https://doi.org/10.23734/tzs.2017.2.67.84
Walęcka-Matyja, K. (2014). Role i funkcje rodziny. (In:) I. Janicka, H. Liberska (eds.), Psychologia rodziny, 95-114. Warszawa: PWN.
Walęcka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Analiza psychologiczna wartości rodzinnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wąsiński, A. (2018). Autokreacja małżonków bezdzietnych do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego. Perspektywa pedagogiczno-antropologiczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wiszejko-Wierzbicka, D., Kwiatkowska, A. (2018). Wchodzenie w dorosłość. Ogólnopolskie badanie młodych Polaków w wieku 18-29 lat. Studia Socjologiczne, 229(2), 147-176. https://doi.org/10.24425/122467
Żmuda, A. (2024). Self-compassion as a resource in the parenting role, Quarterly Journal Fides et Ratio, 58(2), 9-17. https://doi.org/10.34766/fetr.v58i2.1267