Keywords
grandparents
single mother's family
multi-generational family
How to Cite
Abstract
The aim of the study was to check the role of support from grandparents for the mother's autonomy-control relationship and difficulties in communicating with peers in adolescents from the single mother's family living with and without grandparents. Using selected subscales from the Berlin Social Support Scale, the Family Relations Questionnaire, and a selected subscale from the author's Scale of Communication of Adolescents with Peers, 317 people were examined. The results showed that perceived and received support are important mediators for the mother's autonomy-control relationship and difficulties in communicating with peers in each group of adolescents examined.References
Adelman, M., Parks, M., Albrecht, T. (2000). Natura przyjaźni i jej rozwój. W: J. Stewart (red.), Mosty zamiast murów: o komunikowaniu się między ludźmi (s. 376–387). Warszawa: PWN.
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Bedyńska, S., Książek, M. (2012). Statystyczny drogowskaz: praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.
Borecka-Biernat, D. (2013). (Red.), Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. Warszawa: Difin.
Bridges, L.J., Roe, A.E.C., Dunn, J., O’Connor, T.G. (2007). Children’s perspectives on their relationships with grandparents following parental separation: a longitudinal study. Social Development, 16(3), 539–554.
Chodkowska, M. (2016). Realizacja ról dziadków w rodzinach polskich tradycyjnych i współczesnych.
Pobrane z: http://www.pulib.sk/elpub2/FF/Balogova1/pdf_doc/34.pdf (dostęp: 2.05.2019).
Czerniawska, O. (2000). Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii. Łódź: Wydawnictwo WSHE.
Czerwińska-Jasiewicz, M. (2015). Psychologia rozwoju młodzieży w kontekście biegu ludzkiego życia. Warszawa: Difin.
Dyczewski, L. (1981). Rodzice jako dziadkowie. W: F. Adamski (red.), Miłość, małżeństwo, rodzina (s. 509–533). Kraków: WAM.
Elder, G., Conger, R. (red.). (2000). Children of the Land: Adversity and Success in Rural America. Chicago, Il.: University of Chicago Press.
Gurba, E. (2013). Nieporozumienia z dorastającymi dziećmi w rodzinie. Uwarunkowania i wspomaganie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hank, K., Buber, I. (2009). Grandparents Caring for Their Grandchildren Findings From the 2004 Survey of Health, Ageing, and Retirement in Europe. Journal of Family Issues, 30(1), 53–73.
Harris, J.R. (2000). Geny czy wychowanie? Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
Jaskulska, S., Poleszak, W. (2015). Wykluczenie rówieśnicze. W: J. Pyżalski (red.), Wychowawcze i społeczno-kulturowe kompetencje współczesnych nauczycieli. Wybrane konteksty (s. 155-175). Łódź: theQ studio.
Juvonen, J., Weiner, B. (1993). An attributional analysis of students' interactions: The social consequences of perceived responsibility. Educational Psychology Review, 5(4), 325-345.
Kwak, A. (2008-2009). Rodzina i młodzież. Teoria i badania. Roczniki Socjologii Rodziny XIX, 51-70.
Lemos M. (2002). Social and emotional processes in the classroom setting: A goal approach. Anxiety, Stress and Coping, 15, 383– 400.
Lussier, G., Deater-Deckard, K., Dunn, J., Davies, L. (2002). Support across two generations: Children’s closeness to grandparents following parental divorce and remarriage. Journal of Family Psychology, 16(3), 363–376.
Luszczynska, A., Cieslak, R. (2005). Protective, promotive, and buffering effects of perceived social support in managerial stress: the moderating role of personality. Anxiety, Stress & Coping: An International Journal,18(3), 227–244. doi: 10.1080/10615800500125587
Łuszczyńska, A., Mazurkiewicz, M., Kowalska, M., Schwarzer, R. (2006). Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego (BSSS): Wyniki wstępnych badań nad adaptacją skal i ich własnościami psychometrycznymi. Studia Psychologiczne, 44, 3, 17–27.
Maryl, M., Korolczuk, A. (2008). Relacje z rodzicami i rówieśnikami – ich wpływ na funkcjonowanie adolescentów. Psychiatra i Psychologia Kliniczna, 8(1), 46–56.
Meier, A., Musick, K., Flood, S., Dunifon, R. (2016). Mothering Experiences: How Single-Parenthood and Employment Shift the Valence. Demography, 53(3), 649–674.
Młodak, D. (2016). Jakość relacji międzypokoleniowych między młodzieżą licealną a jej rodzicami. W: E. Karmolińska-Jagodzik (red.), Międzypokoleniowe relacje młodzieży z rodzicami (s. 103-120). Leszno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Króla Stanisława Leszczyńskiego.
Napora, E. (2019a). Relacje w rodzinie samotnej matki. Znaczenie wsparcia od dziadków dla komunikowania się z rówieśnikami. Częstochowa: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego.
Napora, E. (2019b). Związki w rodzinie wielopokoleniowej w ocenie młodzieży – perspektywa polska. W: M. Kielar-Turska (red.), Starość jak ją widzi psychologia. Siła umysłu w starości (s. 435-454). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Napora, E. (2019c). Skala Komunikowania się Adolescentów z Rówieśnikami (SKAR) – właściwości psychometryczne narzędzia szacującego zadowolenie z relacji z rówieśnikami. Polskie Forum Psychologiczne, 24(1), 57–78.
Napora, E. (2018). Wsparcie dziadków i prężność a komunikacja z rówieśnikami u adolescentów pochodzących z rodzin samotnych matek. Psychologia Wychowawcza, 55(13), 83-103.
Norris, F.H., Kaniasty, K. (1996). Received and perceived social support in times of stress: A test of the social support deterioration deterrence model. Journal of Personality and Social Psychology, 71(3),498–511. doi: 10.1037/0022-3514.71.3.498
Pahl, R. (2008). Przyjaźń – społeczno spoiwo współczesnego społeczeństwa? W: P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności (s. 160-180). Kraków: Znak.
Plopa, M. (2012). Rodzice a młodzież. Teoria i metoda badania. Warszawa: VIZJA PRESS & IT.
Plopa, M., Połomski, P. (2010). Kwestionariusz Relacji Rodzinnych – wersja dla młodzieży. Warszawa: Wizja Press & IT.
Prusiński, T. (2015). Trudności z badaniem przyjaźni. Psychologiczne i społeczne wymiary współczesnych relacji przyjacielskich. Fides et Ratio, 3, 21-32.
Ruiz, S.A., Silverstein, M. (2007). Relationships with grandparents and the emotional well-being of late adolescent and young adult grandchildren. Journal of Social Issues, 63(4), 793–808. doi: 10.1111/j.1540-4560.2007.00537.x.
Seligman, B. (2005). Prawdziwe szczęście. Poznań: Media Rodzina.
Sękowski, A., Gwiazdowska-Stańczak, S. (2017). Postrzeganie postaw rodzicielskich przez uczniów z wysokimi osiągnięciami szkolnymi. Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal, 23, 1, 121-135.
Smoktunowicz, E., Cieślik, R., Żukowska, K. (2013). Rola wsparcia społecznego w kontekście stresu organizacyjnego oraz zaangażowania w pracę. Studia Psychologiczne, 54, 4, 25-37.
Ścibisz, A. (2009). Spostrzegane wsparcie i sympatia rówieśników a style radzenia sobie ze stresem przez młodzież licealną. Sztuka Leczenia, 3-4, 73-91.ra
Tyszkowa, M. (1990). Rodzina, doświadczenie i rozwój jednostki. Paradygmat teoretyczny badań. W: M. Tyszkowa (red.), Rodzina a rozwój jednostki (s. 13–37). Poznań: CPBP.09.02.
Urzędowska, M. (2000). Myśli o samobójstwie a osiągnięcia i niepowodzenia w nauce. Teraźniejszość Człowiek Edukacja, 1,119-132.
Wallerstein, J.S., Blakeslee, S. (2005). Rozwód, a co z dziećmi. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Ziemska, M. (1986) (Red.). Rodzina i dziecko. Warszawa: PWN.