Słowa kluczowe
pozytywny rozwój młodzieży
adaptacja PYD-SF
adaptacja PYD-VSF
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono teorię pozytywnego rozwoju młodzieży, jej główne założenia oraz implikacje praktyczne dotyczące pracy z młodzieżą. Jednocześnie publikacja stanowi raport z adaptacji kwestionariuszy PYD-SF oraz wersji skróconej PYD-VSF (Geldhof i in. 2014), służących do pomiaru pięciu głównych wskaźników adaptacji do dorosłości (5 Cs). W badaniu walidacyjnym uczestniczyło 573 respondentów w wieku od 14 do 25 roku życia (x = 18,5; Sd = 2,7). Kwestionariusze w wersji polskiej cechują się dobrymi właściwościami psychometrycznymi: są rzetelne (alfa wersji pełnej = 0,905; alfa wersji skróconej = 0,843) oraz trafne, zaobserwowano korelacje z poziomem odczuwanego wsparcia społecznego, poziomem satysfakcji z życia oraz prężności psychicznej.
Bibliografia
Amaral, H.T. (2022). The 5Cs of Positive Youth Development in Brazil: adaptation and validation of a short scale. https://doi.org/10.31234/osf.io/uc8pk
Aronson, E., Wilson, T.D., Akert, R.M. (2006). Psychologia społeczna. Poznań: Zysk i Ska.
Bakiera, L. (2013). Czy dorastanie musi być trudne? Warszawa: Scholar.
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Zyski Ska.
Benson, P.L., Scales, P.C., Hamilton, S.F., Sesma, Jr A. (2006). Positive Youth Development: Theory, Research and Applications. (In:) R.M. Lerner & W. Damon (eds.), Handbook of child psychology: Theoretical models of human development, 894-941. Hoboken, NJ, US: John Wiley & Sons Inc.
Block, J., Kremen, A.M. (1996). IQ and Ego-Resiliency: conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 349-361.
Borucka, A., Ostaszewski, K. (2012). Czynniki i procesy resilience wśród dzieci krzywdzonych. Dziecko Krzywdzone, 3(40), 7-26.
Bowers, E.P., Li, Y., Kiely, M.K., Brittian, A., Lerner, J.V., & Lerner, R.M. (2010). The Five Cs Model of Positive Youth Development: A longitudinal analysis of confirmatory factor structure and measurement invariance. Journal of Youth and Adolescence, 39(7), 720-735. https://doi.org/10.1007/s10964-010-9530-9
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of Human development: Experiments by nature and design. Cambridge: Mass, Harvard University Press.
Buszman, K., Przybyła-Basista, H. (2017). Polska adaptacja wielowymiarowej skali spostrzeganego wsparcia społecznego. Polskie Forum Psychologiczne, 22(4), 581-599. https://doi.org/10.14656/PFP20170404
Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
Ettekal, A., Mahoney, J.L. (2017). Ecological Systems Theory. (In:) K. Peppler. (ed.), The SAGE Encyclopedia of Out-of-School Learning, 239-241, Publisher: SAGE.
Gaspar de Matos, M., Santos, T., Reis, M., Marques, A., Tomé, G., Simões, C., Wiium, N. (2018). Portuguese validation of the positive youth development short form (PYD-SF): A shorten version. Psicologia, Saúde & Doença, 19(3):477-489 https://doi.org/10.15309/18psd190301
Gestsdottir, S., Geldhof, G.J., Lerner, J.V, Lerner, R.M. (2017). What Drives Positive Youth Development? Assessing Intentional Self-Regulation as a Central Adolescent Asset. International Journal of Developmental Science, 11, 69–79. https://doi.org/10.3233/DEV-160207
Feenstra, J.S. (2015). Summer Camp and Positive Youth Development: Program With Romanian Youth. The Physical Educator, 72, 185-199.
Flanagan, S.K., Zaff, J.F., Varga, S.M., Margolius, M. (2020). Webs of Supportive Relationships: A Positive Youth Development Approach to Career and Workforce Development with Risk-Immersed Youth. (In:) Yuen M., Beamish W., Solberg V. (eds.) Careers for Students with Special Educational Needs. Advancing Inclusive and Special Education in the Asia-Pacific. Springer, Singapore.
Geldhof, G.J., Bowers, E.P., Boyd, M.J., Mueller, M., Napolitano, C.M., Schmid, K.L., Lerner, J.V., & Lerner, R.M. (2014). The creation and validation of short and very short measures of PYD. Journal of Research on Adolescence, 24, 163-176. https://doi.org/10.1111/jora.12039
Gurba, E. (2013). Nieporozumienia z dorastającymi dziećmi. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Gurba, E. (2020). Konflikt rodziców z nastolatkami jako źródło doświadczanego stresu. (W:) A. Senejko, A. Czapiga (red.), Oswojenie traumy odpowiedzią na wyzwania współczesności, 125-144. Kraków: Impuls.
Harris, L.W., Cheney, M.K. (2015). Positive Youth Development Interventions Impacting the Sexual Health of Young Minority Adolescents: A Systematic Review. Journal of Early Adolescence, 38, 1, 1-44. https://doi.org/10.1177/0272431615578693
Hall, G.S. (1904). Adolescence. New York: Prentice Hall.
Imacka, J., Bulsa, M. (2012). Ryzykowne zachowania seksualne młodzieży jako czynnik zwiększający ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową. Hygeia Public Health, 47(3), 272-276.
Jankowski, K.S. (2015). Is the shift in chronotype associated with an alteration in well-being? Biological Rhythm Research, 46, 237-248. https://doi.org/10.1080/09291016.2014.985000
Junik, W. (2012). Teoretyczne i empiryczne podstawy wzmacniania rezyliencji (resilience) u dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Dziecko Krzywdzone, 3(40), 27-45.
Kaczmarek, Ł. (2011). Kwestionariusz Sprężystości Psychicznej – polska adaptacja Ego Resiliency Scale. Czasopismo Psychologiczne, 17, 263-265
Keyes, C.L.M. (2005). Mental illness and/or mental health? Investigating axioms of the complete state model of health. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73, 539–548. https://doi.org/10.1037/0022-006X.73.3.539
Keyes, C.L.M. (2006). Mental health in adolescence: Is America’s youth flourishing? American Journal of Orthopsychiatry, 76, 395–402. https://doi.org/10.1037/0002-9432.76.3.395
Kozina, A., & Pivec, T. (2020). Contextual and Individual Predictors of Bullying and Victimization in Slovenia: Positive Youth Development Perspective. EREBEA. Revista de Humanidades y Ciencias Sociales, 10. https://doi.org/10.33776/erebea.v10i0.4961
Lerner, R.M. (1978). Nature, nurture, and dynamic interactionism. Human Development, 21, 1-20. https://doi.org/10.1159/000271572
Lerner, R., Lerner, J., Almerigi, J., Theokas, C., Phelps, E., Gestsdottir, S., Naudeau, S., Jelicic, H., Alberts, A., Ma, L., Smith, L., Bobek, D., Richman‑Raphael, D., Simpson, I., DiDenti Christiansen, E., von Eye, A. (2005). Positive Youth Development, participation in Community Youth Development Programs, and Community Contributions of Fifth‑Grade Adolescents: Findings From the First Wave Of the 4-H Study of Positive Youth Development, Journal of Early Adolescence, 25(1), 17–71. https://doi.org/10.1177/0272431604272461
Lerner, R.M., Lerner, J.V., Lewin-Bizan, S., Bowers, E.P., Boyd, M.J., Mueller, M.K., Napolitano, C.M. (2011). Positive youth development: Processes, programs, and problematics. Journal of Youth Development, 6(3), 41-64. https://doi.org/https://doi.org/10.5195/jyd.2011.174
Lerner, R.M., Agans, J.P., Arbeit, M.R., Chase, P.A., Weiner, M.B., Schmid, K.L. (2013) Resilience and Positive Youth Development: A Relational Developmental Systems Model. (In:) Goldstein S., Brooks R. (eds) Handbook of Resilience in Children. Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-3661-4_17
Lerner, R.M., Chase, P.A. (2019). Enhancing Theory and Methodology in the International Study of Positive Youth Development: A Commentary. Child Youth Care Forum, 48(2), 269-277. https://doi.org/10.1007/s10566-018-9485-7
Lewis, K.M., Vuchinich, S., Ji, P., DuBois, D.L., Acock, A., Bavarian, N., Day, J., Silverthorn, N., Flay, B.R. (2016). Effects of the Positive Action Program on Indicators of Positive Youth Development Among Urban Youth. Applied Developmental Science, 20(1), 16–28. https://doi.org/10.1080/10888691.2015.1039123
Lobenstein, M. (2018). Teaching Suicide Prevention Is Positive Youth Development. Journal of Extension, 56(7), 7.
Lopes, S., Geldhof, J.G., Bowers, E.P., Thogmartin, A. (2018). 4S Positive Youth Development in Latin America: Professional Schools in Costa Rica. Journal of Extension, 56(1), 9.
Ma, C.M.S. Shek, D.L.T. (2019). Objective Outcome Evaluation of a Positive Youth Development Program: The Project P.A.T.H.S. in Hong Kong. Research on Social Work Practice, 29(1), 49-60. https://doi.org/10.1177/1049731517711246
Mahoney, J.L., Weissberg, R.P. (2018). Foreword: Social and emotional learning in and out of school benefits young people. (In:) H.J. Malone, E. Devaney, D. Maroney (eds.), Social and emotional learning in out-of-school time: Foundations and futures, xiii–xx. Charlotte, NC: Information Age Publishing.
Newman, T.J., Lower-Hoppe, L.M., Burch, M., Paluta, L.M. (2021). Advancing positive youth development-focused coach education: contextual factors of youth sport and youth sport leader perceptions. Managing Sport and Leisure, 26, 1-15.https://doi.org/10.1080/23750472.2020.1766760
Norton, C.L., Watt, T.T. (2014). Exploring the Impact of a Wilderness-Based Positive Youth Development Program for Urban Youth. Journal of Experiential Education, 37(4), 335–350. https://doi.org/10.1177/1053825913503113
Obuchowska, I. (2009). Adolescencja. (W:) B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, 163-201. Warszawa: PWN.
Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2011). Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP-18. Polskie Forum Psychologiczne, 16(1), 7-28.
Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M. (2013).Percepcja postaw rodzicielskich a osobowy wzrost po traumie u dzieci i młodzieży – ofiar wypadków drogowych. Psychologia Rozwojowa, 18(1), 57-68.
Oleszkowicz, A. (2006). Bunt młodzieńczy Uwarunkowania, formy, skutki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2011). Dorastanie, (W:) J. Trempała (red.) Psychologia rozwoju człowieka, 259-286. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Pervin, L. (2002). Psychologia osobowości. Gdańsk: GWP.
Phelps, E., Zimmerman, S., Warren, A.A., Jelicic, H., von Eye, A. & Lerner, R.M. (2009). The structure and developmental course of positive youth development (PYD) in early adolescence: Implications for theory and practice. Journal of Applied DevelopmentalPsychology, 30(5), 571-584.
Ponczek, D., Olszowy, I. (2012). Styl życia młodzieży i jego wpływ na zdrowie. Problemy Higieny i Epidemiologii, 93(2), 260-268.
Povilaitis, V., Tamminen, K.A. (2018). Delivering Positive Youth Development at a Residential Summer Sport Camp. Journal of Adolescent Research, 33(4), 470–495. https://doi.org/10.1177/0743558417702478
Ryś, M. (2016). Odporność psychiczna osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych. Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Ryś, M. (2020). Poczucie własnej wartości i odporność psychiczna osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe UKSW.
Ryś, M., Trzęsowska-Greszta, E. (2018). Kształtowanie się i rozwój odporności psychicznej. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio 34(2), 164-196.
Senejko, A., Oleszkowicz, A. (2013). Psychologia dorastania. Warszawa: PWN.
Senejko, A., Łoś, Z. (2015). Właściwości polskiej adaptacjiInwentarza Stylów Tożsamości (ISI-5) Michaela Berzonsky’ego i współautorów. Psychologia Rozwojowa, 20(4), 91–104.
Shek, D.T.L., Sun, R.C.F., Merrick, J. (2013). Introduction: Positive youth development constructs: Conceptual review and application. (In:) J. Merrick, R.C.F. Sun, D.T.L. Shek, (eds). Positive Youth Development: Theory, Research and Application, XV-XIX. New York: Nova Science Publishers, Inc. https://doi.org/10.1100/2012/152923
Siudem, A. (2013). Zachowania ryzykowne młodzieży gimnazjalnej. Psychologia Rozwojowa, 18(1), 69-85.
Smith, E.P., Witherspoon, D.P., Osgood, D.W. (2017). Positive Youth Development among Diverse Racial-Ethnic Children: Quality Afterschool Contexts as Developmental Assets. Child Development, 88(4), 1063-1078.
Tomé, G., Matos, M., Camacho, I., Gomes, P., Reis, M., Branquinho, C., Gomez-Baya, D., Wiium, N. (2019). Positive youth develompent (PYD-SF): Validation for portugueseadolecents. Psicologia, Saúde & Doença, 20(3), 556–568. https://doi.org/10.15309/19psd200301
Taylor, R.D., Oberle, E. Durlak, J.A. Weissberg, R.P. (2017). Promoting Positive Youth Development Through School-Based Social and Emotional Learning Interventions: A Meta-Analysis of Follow-Up Effects. Child Development, 88(4), 1156–1171 https://doi.org/10.1111/cdev.12864
Weissberg, R.P., Durlak, J.A., Domitrovich, C.E., &Gullotta, T.P. (2015). Social and emotional learning: Past, present, and future. (In:) J.A. Durlak, C.E. Domitrovich, R.P. Weissberg, & T.P. Gullotta (eds.), Handbook for social and emotional learning: Research and practice, 3–19. New York, NY: Guilford.
Worker, S.M., Iaccopucci, A.M., Bird, M., Horowitz, M. (2019). Promoting Positive Youth Development Through Teenagers-as Teachers Programs. Journal of Adolescent Research, 34(1), 30–54. https://doi.org/10.1177/0743558418764089