Rola inteligencji poznawczej, społecznej i emocjonalnej w konstytuowaniu się pozycji socjometrycznej dziecka w nowej grupie
pdf (English)

Słowa kluczowe

status socjometryczny
inteligencja tradycyjna
inteligencja społeczna
inteligencja emocjonalna

Jak cytować

Knopp, K. A. (2023). Rola inteligencji poznawczej, społecznej i emocjonalnej w konstytuowaniu się pozycji socjometrycznej dziecka w nowej grupie. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 55(3), 136-147. https://doi.org/10.34766/fetr.v55i3.1218
Język / Language
Słowa kluczowe

Abstrakt

Zagadnienie statusu socjometrycznego dziecka jest ważne z punktu widzenia jego rozwoju i przystosowania. Badania dowodzą bowiem, że osoby z niskim statusem socjometrycznym w dzieciństwie i okresie dorastania, są bardziej narażone na zaburzenia funkcjonowania. Z kolei popularność w grupie rówieśniczej jest istotnym predyktorem m.in. dobrostanu psychofizycznego, efektywnego funkcjonowania intra- i interpersonalnego, a także sukcesów szkolnych i akademickich Ze względu na znaczenie statusu socjometrycznego dla funkcjonowania jednostki, badacze od dłuższego czasu intensywnie poszukują jego determinantów, ponieważ umożliwia to wdrożenie oddziaływań wspomagających dziecko w jego rozwoju i przystosowaniu. Cel badań: Celem podjętych badań była próba określenia dynamiki zmian w pozycji socjometrycznej dzieci w nowopowstałej klasie szkolnej oraz określenie wkładu inteligencji poznawczej, społecznej i emocjonalnej w konstytuowanie się owej pozycji. Metoda: W badaniach wzięło udział 136 uczniów klas pierwszych szkół podstawowych w wieku od 6 do 7 lat (M = 6,87, SD = 0.54). Pomiaru statusu socjometrycznego dzieci dokonano trzykrotnie – na początku klasy pierwszej, po 6 miesiącach oraz po 12 miesiącach od pierwszego pomiaru. Dodatkowo dokonano jednorazowego pomiaru inteligencji poznawczej, społecznej i emocjonalnej. Analizy zebranych danych wykonano w oparciu o modele latentnych krzywych rozwojowych. Wyniki: Okazało się, że występują temporalne zmiany pozycji socjometrycznej dzieci. Inteligencja poznawcza nie okazała się statystycznie istotnym predyktorem ani poziomu wyjściowego, ani zmiany statusu socjometrycznego dzieci, zarówno w odniesieniu do domeny akceptacji, jak i odrzucenia. Z kolei istotny efekt inteligencji emocjonalnej ujawnił się jedynie w odniesieniu do początkowego odrzucenia przez rówieśników. Z kolei inteligencja społeczna nie była istotnym predyktorem zróżnicowania poziomu wyjściowego akceptacji i odrzucenia, jednakże jej efekt ujawnił się temporalnej zmianie statusu socjometrycznego – dzieci o wyższej inteligencji społecznej z czasem podwyższały swoją pozycję w grupie rówieśniczej (stopień ich akceptacji rósł, zaś stopień ich odrzucenia malał). Wnioski: Z przeprowadzonych badań wynika, że poprzez rozwijanie inteligencji społecznej można pomagać dzieciom o niskim statusie socjometrycznym, które nie radzą sobie w grupie rówieśniczej i często są przez nią odrzucane.

https://doi.org/10.34766/fetr.v55i3.1218
pdf (English)

Bibliografia

Almquist, Y.B., L. Brännström, L. (2014). Childhood peer status and the clustering of social, economic, and health-related circumstances in adulthood. Social Science and Medicine, 105, 67–75. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2014.01.011

Andrei, F., Mancini, G., Mazzoni, E., Russo, P.M., Baldaro, B. (2015). Social status and its link with personality dimensions, trait emotional intelligence, and scholastic achievement in children and early adolescents. Learning & Individual Differences, 42, 97–105. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2015.07.014

Barnes, M.L., Sternberg, R.J. (1989). Social intelligence and decoding of nonverbal cues. Intelligence, 13, 263–287.

Basra, H.K. (2016). Sociometric status and peer group behawior. Indian Journal of Health & Wellbeing, 7(6), 668–670.

Blair, B.L., Gangle, M.R., Perry, N.B., O’Brien, M., Calkins, S.D., Keane, S.P., Shanahan, L. (2016). Indirect effects of emotion regulation on peer acceptance and rejection: The roles of positive and negative social behaviors. Merrill-Palmer Quarterly, 62(4), 415–439. https://doi.org/10.13110/merrpalmquar1982.62.4.0415

Blair, B.L., Perry, N.B., O’Brien, M., Calkins, S.D., Keane, S.P., Shanahan, L. (2015). Identifying Developmental Cascades among Differentiated Dimensions of Social Competence and Emotion Regulation. Developmental Psychology, 51(8), 1062–1073. https://doi.org/10.1037/a0039472

Bukowski, W.M., Castellanos, M., Persram, R.J. (2017). The current status of peer assessment techniques and sociometric methods. New Directions for Child & Adolescent Development, 157, 75–82. https://doi.org/10.1002/cad.20209

Byrne, B.M. (2010). Structural equation modeling with Amos: Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). New York, NY: Taylor and Francis Group.

Camodeca, M., Caravita, S., Coppola, G. (2015). Bullying in preschool: The associations between participant roles, social competence, and social preference. Aggressive Behavior, 41(4), 310–321. https://doi.org/10.1002/ab.21541

Camodeca, M., Coppola, G. (2019). Participant roles in preschool bullying: The impact of emotion regulation, social preference, and quality of the teacher-child relationship. Social Development, 28(1), 3–21. https://doi.org/10.1111/sode.12320

Cieciuch, J., Davidov, E., Algesheimer, R. (2016), The stability and change of value structure and priorities in childhood: longitudinal study. Social Development, 25, 503–527. https://doi.org/10.1111/sode.12147

Cillessen, A.H.N., Bukowski, W.M., Haselager, G.J.T. (2000). Stability of sociometric categories. (In:) A.H.N. Cillessen & W.M. Bukowski (eds.), Recent advances in the measurement of acceptance and rejection in the peer system. 75–93. San Francisco: Jossey-Bass.

Czeschlik, T., Rost, D.H. (1995). Sociometric types and children’s intelligence. British Journal of Developmental Psychology, 13(2), 177–189.

Conte, E., Grazzani, I., Pepe, A. (2018). Social cognition, language, and prosocial behaviors: A multitrait mixed-methods study in early childhood. Early Education and Development, 29(6), 814–830. https://doi.org/10.1080/10409289.2018.1475820

Dowswell, E., Chessor, D. (2014). Socially skilled–successful students: improving children’s social intelligence through social education programs. e-Journal of Social & Behavioural Research in Business, 5(2), 23-60.

Dundić, M.M., Pleić, N. (2022). The popularity of students within the classroom in relation to school achievement, intelligence and teacher assessment. Journal for Pedagogical & Educational Matters / Školski Vjesnik, 71(1), 1–17. https://doi.org/10.38003/sv.71.1.15

Farina, E., & Belacchi, C. (2014). The relationship between emotional competence and hostile/prosocial behavior in Albanian preschoolers: An exploratory study. School Psychology International, 35(5), 475–484. https://doi.org/10.1177/0143034313511011

Engels, M.C., Colpin, H., Wouters, S., Van Leeuwen, K., Bijttebier, P., Van Den Noortgate, W., Goossens, L., Verschueren, K. (2019). Adolescents’ peer status profiles and differences in school engagement and loneliness trajectories: A person-centered approach. Learning and Individual Differences, 75, 101759. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2019.101759

Farina, E., Belacchi, C. (2022). Being visible or being liked? social status and emotional skills in bullying among young children. European Journal of Developmental Psychology, 19(2), 267–282. https://doi.org/10.1080/17405629.2021.1903864

Farina, E., Belacchi, C. (2014). The relationship between emotional competence and hostile/prosocial behavior in Albanian preschoolers: An exploratory study. School Psychology International, 35(5), 475–484. https://doi.org/10.1177/0143034313511011

Ford, M.E., Tisak, M.S. (1983). A further search for social intelligence. Behavioural Research in Business, 75(2), 196-206.

Garaigordobil, M. (2020). Intrapersonal emotional intelligence during adolescence: sex differences, connection with other variables, and predictors. European Journal of Investigation in Health, Psychology and Education, 10(3), 899–914. https://doi.org/10.3390/ejihpe10030064

Garaigordobil, M. (2017). Conducta antisocial: conexión con bullying/cyberbullying y estrategias de resolución de conflictos. Psychosocial Intervention, 26(1), 47-54. https://doi.org/10.1016/j.psi.2015.12.002

García-Sancho, E., Salguero, J.M., Fernández-Berrocal, P. (2016). Angry rumination as a mediator of the relationship between ability emotional intelligence and various types of aggression. Personality and Individual Differences, 89, 143–147. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.10.007

Holland, J.M. (2021). Leading with emotional and social intelligence: Implications for FCS professionals. Journal of Family & Consumer Sciences, 113(2), 62–68. https://doi.org/10.14307/JFCS113.2.62

Hsieh, Y.-P., Wei, H.-S., Hwa, H.-L., Shen, A.C.-T., Feng, J.-Y., Huang, C.-Y. (2019). The effects of peer victimization on children’s internet addiction and psychological distress: The moderating roles of emotional and social intelligence. Journal of Child & Family Studies, 28(9), 2487–2498. https://doi.org/10.1007/s10826-018-1120-6

Hubbard, J.A. (2001). Emotion expression processes in children’s peer interaction: The role of peer rejection, aggression, and gender. Child Development, 72, 1426–1438.

Kiuru, N., Wang, M.-T., Salmela-Aro, K., Kannas, L., Ahonen, T., Hirvonen, R., Buehner, R.E. (2020). Associations between adolescents’ interpersonal relationships, school well-being, and academic achievement during educational transitions. Journal of Youth and Adolescence, 49(5), 1057–1072. https://doi.org/10.1007/s10964-019-01184-y

Knopp, K.A. (2019). The Children’s Social Comprehension Scale (CSCS): Construct validity of a new social intelligence measure for elementary school children. International Journal of Behavioral Development, 43(1), 90–96. https://doi.org/10.1177/0165025418787923

LaFontana, K.M.,Cillessen, A.H. N. (2002). Children’s perceptions of popular and unpopular peers: A multimethod assessment. Developmental Psychology, 38, 635–647. https://doi.org/10.1037/0012-1649.38.5.635

Lease, A.M., Kennedy, C.A. Axelrod, J.L. (2002). Children’s social constructions of popularity. Social Development, 11, 87–109. https://doi.org/10.1111/1467-9507.00188

Lorijn, S.J., Engels, M.C., Huisman, M., Veenstra, R. (2022). Long-term effects of acceptance and rejection by parents and peers on educational attainment: A study from pre-adolescence to early adulthood. Journal of Youth & Adolescence, 51(3), 540–555. https://doi.org/10.1007/s10964-021-01506-z

Marryat, L., Thompson, L., Minnis, H., Wilson, P. (2014). Associations between social isolation, pro-social behaviour and emotional development in preschool aged children: A population based survey of kindergarten staff. BMC Psychology, 2(44). https://doi.org/10.1186/s40359-014-0044-1

Matczak, A. (2001). DMI-2M, DMI-2S. Testy operacyjności myślenia: diagnoza możliwości intelektualnych dziecka. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Mavroveli, S., Petrides, K. V, Rieffe, C, Bakker, E (2007). Trait emotional intelligence, psychological well-being, and peer-rated social competence in adolescence. British Journal of Developmental Psychology, 25, 263-275. https://doi.org/10.1348/026151006X118577

Mavroveli, S., Petrides, K.V., Sangareau, Y. & Furnham, A. (2009). Exploring the relationships between trait emotional intelligence and objective socio-emotional outcomes in childhood. British Journal of Educational Psychology, 79, 259–272. https://doi.org/10.1348/000709908X368848

Mayer, J.D., Caruso, D.R., Salovey, P. (2016). The ability model of emotional intelligence: Principles and updates. Emotion Review, 8, 290–300. https://doi.org/10.1177/1754073916639667

McCrimmon, A.W., Matchullis, R.L., Altomare, A.A. (2016). Resilience and emotional intelligence in children with high-functioning autism spectrum disorder. Developmental Neurorehabilitation, 19(3), 154–161. https://doi.org/10.3109/17518423.2014.927017

McMullen, J.A., Veermans, K., Laine, K. (2014). Tools for the classroom? An examination of existing sociometric methods for teacher use. Scandinavian Journal of Educational Research, 58, 624–638. https://doi.org/10.1080/00313831.2013.838694

Meijs, N., Cillessen, A.H. N., Scholte, R.H. J., Segers, E., Spijkerman, R. (2010). Social intelligence and academic achievement as predictors of adolescent popularity. Journal of Youth and Adolescence, 39(1), 62–72. https://doi.org/10.1007/s10964-008-9373-9

Moore, L.A., Hughes, J.N., Robinson, M. (1992). A comparison of the social information-processing abilities of rejected and accepted hyperactive children. Journal of Clinical Child Psychology, 21, 123-131. https://doi.org/10.1207/s15374424jccp2102_4

Morin, A. (2020). How to increase your social intelligence. (from:) https://www.verywellmind.com/what-is-social-intelligence-4163839, (access: 1.07.2023).

Newcomb, A.F., Bukowski, W.M., Pattee, L. (1993). Children’s peer relations: A meta-analytic review of popular, rejected, neglected, controversial, and average sociometric status. Psychological Bulletin, 113, 99–128. https://doi.org/10.1037/0033-2909.113.1.99

Parker, J.D. A., Summerfeldt, L.J., Walmsley, C., O’Byrne, R., Dave, H.P., Crane, A.G. (2021). Trait emotional intelligence and interpersonal relationships: Results from a 15-year longitudinal study. Personality and Individual Differences, 169. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110013

Putallaz, M. (1983). Predicting children’s sociometric status from their behavior. Child Development, 54(6), 1417-1426. https://doi.org/10.2307/1129804

Qualter, P., Urquijo, I., Henzi, P., Barrett, L., Humphrey, N. (2019). Ability emotional intelligence and children’s behaviour in the playground. Social Development, 28(2), 430–448. https://doi.org/10.1111/sode.12340

Riggio, R.E., Messamer, J., Throckmorton, B. (1991). Social and academic intelligence: Conceptually distinct but overlapping constructs. Personality and Individual Differences, 12, 695–702.

Rytioja, M., Lappalainen, K., Savolainen, H. (2019). Behavioural and emotional strengths of sociometrically popular, rejected, controversial, neglected, and average children. European Journal of Special Needs Education, 34(5), 557–571. https://doi.org/10.1080/08856257.2018.1560607

Sesma, A., Mannes, M., Scales, P.C. (2013). Positive adaptation, resilience and the developmental assets framework. (In:) S. Goldstein, R.B. Brooks (eds.), Handbook of resilience in children, 427–442. New York: Springer.

Spinrad, T.L., Eisenberg, N., Cumberland, A., Fabes, R.A., Valiente, C., Shepard, S.A., Reiser, M., Losoya, S. H, Guthrie, I.K. (2006). Relation of emotion-related regulation to children’s social competence: A longitudinal study. Emotion, 6, 498–510. https://doi.org/10.1037/1528-3542.6.3.498

Webb, C.A., Schwab, Z.J., Weber, M., DelDonno, S., Kipman, M., Weiner, M.R., Killgore, W.D. S. (2013). Convergent and divergent validity of integrative versus mixed model measures of emotional intelligence. Intelligence, 41(3), 149-156. https://doi.org/10.1016/j.intell.2013.01.004

Wentzel, K.R., Jablansky, S., Scalise, N.R. (2021). Peer social acceptance and academic achievement: A meta-analytic study. Journal of Educational Psychology, 113, 157–180. https://doi.org/10.1037/edu0000468

Weyns, T., Colpin, H., Verschueren, K. (2021). The role of school-based relationships for school well-being: How different are high- and average-ability students? British Journal of Educational Psychology, 91(4), 1127–1145. https://doi.org/10.1111/bjep.12409

Wong, C, Day, J., Maxwell, S., Meara, N. (1995). A multitrait-multimethod study of academic and social intelligence in college students. Journal of Educational Psychology, 87, 117-133.

Wood, P. (2020). Emotional intelligence and social and emotional learning: (Mis)interpretation of theory and its influence on practice. Journal of Research in Childhood Education, 34(1), 153–166. https://doi.org/10.1080/02568543.2019.1692104

Yang, Y., Chen, L., Zhang, L., Ji, L., Zhang, W. (2020). Developmental changes in associations between depressive symptoms and peer relationships: A four-year follow-up of Chinese adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 49, 1913–1927. https://doi.org/10.1007/s10964-020-01236-8

Zając-Lamparska, L., Warchol, Ł., Deja, M. (2018). Analiza danych podłużnych: modelowanie latentnych krzywych rozwojowych. Polskie Forum Psychologiczne, 23(2), 395-412. https://doi.org/10.14656/PFP20180210

Zautra, A., Gallardo, C., Velasco, L. (2015). Can we learn to treat one another better? A test of a social intelligence curriculum. PLoS One, 10(6), e0128638. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0128638

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##