Słowa kluczowe
dobrostan psychologiczny współmałżonków
zaangażowanie religijne
relacje małżeńskie
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł opisuje funkcjonowanie systemów rodzinnych i ich związek z dobrostanem psychologicznym współmałżonków w kontekście ich zaangażowania religijnego. W systemie rodzinnym ważną role odgrywają małżonkowie, których wzajemna relacja wpływa na funkcjonowanie całego systemu rodzinnego. Pozytywne funkcjonowanie psychiczne, a więc dobrostan psychologiczny męża i żony również może oddziaływać na te relacje. Celem niniejszej artykułu jest weryfikacja związków między funkcjonowaniem rodziny a dobrostanem psychologicznym współmałżonków oraz określenie predyktorów analizowanych zmiennych. W badaniu wzięło udział 130 osób, w równiej liczbie kobiet i mężczyzn tworzących 65 systemów małżeńskich, wychowujących dzieci w wieku szkolnym. Zastosowano Skalę Oceny Rodziny (SOR) w opracowaniu Andrzeja Margasińskiego (2013), na podstawie polskiej adaptacji FACES IV – Flexibility and Cohesion Evaluation Scales Davida H. Olsona, Kwestionariusz Dobrostanu Psychologicznego (Psychological Well-Being Scales) Caroll Ryff, w polskiej adaptacji Dominiki Karaś i Jana Cieciucha (2017), kwestionariusza do badania zaangażowania religijnego Religious Commitment Inventory-10 (RCI-10-PL) E. Worthingtona i współpracowników, w polskiej adaptacji Jarosława Polaka i Damiana Grabowskiego (2017). Analiza związku między zmiennymi dowodzi, że im bardziej zrównoważony i dobrze funkcjonujący system rodzinny, tym z reguły większy odczuwany dobrostan mężów i żon. Istotnymi predyktorami „zdrowej” rodziny są niektóre wymiaru dobrostanu: wysoka samoakceptacja, możliwość osobistego rozwój i posiadanie pozytywnych relacji z innymi. Stwierdzono też zróżnicowanie pomiędzy mężami i żonami w analizowanych zmiennych.
Bibliografia
Argyle, M. (2004). Psychologia szczęścia. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Argyle, M. (2008). Social encounters: Contributions to social interaction. Aldine Transaction.
Babiarz, M., Brudniak-Drąg, A. (2013). Dobrostan a dobrobyt ponowoczesnej rodziny. Zdrowie i Dobrostan, 4, 27-44.
Bajkowski, T. (2017). System rodzinny w przestrzeni międzykulturowej. Pogranicze, Studia Społeczne, 30, 167-180.
de Barbaro, M. (1999). Struktura rodziny. (In:) B. de Barbaro (ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, 45-55. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Braun-Gałkowska, M. (1984). Znaczenie religijności małżonków dla powodzenia ich związku. (In:) T. Kukołowicz (ed.), Z badań nad rodziną, 57-67, Lublin: RW KUL.
Braun-Gałkowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Braun-Gałkowska, M. (2007). Poznawanie systemu rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Braun-Gałkowska, M. (2018). Psychologia domowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Brzezińska, A.I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: GWP.
Carr, A. (2011). Positive Psychology: The Science of Happiness and Human Strengths (2nd ed.). London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203156629
Compton, W.C., Hoffman, E. (2019). Positive Psychology: The Science of Happiness and Flourishing (3rd ed.). CA: Sage Publication Ltd.
Czapiński, J. (2017). Psychologia szczęścia. Kto, kiedy, dlaczego kocha życie i co z tego wynika, czyli nowa odsłona teorii cebulowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dąbrowska-Wnuk, M. (2018). Przejście do fazy rodzicielstwa jako kryzys rozwojowy. (In:) E. Sadowska, A. Wiśniak, I. Łukasiewicz (eds.), Dokąd zmierzamy? I. Wspieranie rozwoju człowieka w rodzinie, edukacji i biznesie, 15-33.Chorzów: WSB w Poznaniu.
Dakowicz, A. (2012). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych małżeństw zaangażowanych religijnie. Studia Teologiczne. Białystok – Drohiczyn – Łomża, 30, 111-125.
Dakowicz, A. (2014). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych młodych kobiet zaangażowanych religijnie. Studia nad Rodziną, 34(1), 265-283.
Drożdżowicz, L. (2020). Ogólna teoria systemów. (In:) B. de Barbaro (ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, 9-17. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Duda, M. (2017). Dom rodzinny – między tradycją a współczesnością. Studia Socialia Cracoviensia, 9(2), 25-35. http://dx.doi.org/10.15633/ssc.2453
Franczyk, E. (2021). Osoba starsza a kryzys we współczesnej rodzinie w ujęciu systemowym. Horyzonty Wychowania, 20(53), 61-71.
Galvin, K.M., Braithwaite, D.O., Bylund, C.L. (2015). Family communication: Cohesion and change (9th ed.). London and New York: Routlegde Taylor & Francis Group.
Jarosz, M. (2003). Interpersonalne uwarunkowania religijności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamp Dush, C.M., Amato, P.R. (2005). Consequences of relationship status and quality for subjective well-being. Journal of Social and Personal Relationships, 22(5), 606-627.
Karaś, D., Cieciuch, J. (2017). Polska adaptacja Kwestionariusza Dobrostanu (Psychological Well-Being Scales) Caroll Ryff. Roczniki Psychologiczne/Annals of Psychology, 20(4), 815-835.
Klein, D.M., White, J.M. (1996). Family theories: An introduction.California: Sage Publications, Inc.
Krok, D. (2009). Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
Krok, D. (2012). Znaczenie religijności w formowaniu jakości życia małżonków. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 32, 55-72.
Krok, D. (2015). Satysfakcja ze związku małżeńskiego a poziom hedonistycznego i eudajmonistycznego dobrostanu psychicznego małżonków. Family Forum, 5, 141-160.
Lopez, S.J., Pedrotti, J.T., Snyder, C.R. (2019). Positive Psychology: The Scientific and Practical Explorations of Human Strengths (4th ed.). California: Sage Publications, Inc.
Margasińki, A. (2015). Teoria i wybrane modele systemów rodzinnych. (In:) A. Margasiński (ed.), Rodzina w ujęciu systemowym. Teoria i badania, 6-32. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Margasiński, A. (2013). Skale Oceny Rodziny. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Niśkiewicz, Z. (2016). Dobrostan psychiczny i jego rola w życiu człowieka. Studia Krytyczne, 3, 139-151.
Nurhayati, S.R., Faturochman, F., Helmi, F.A. (2019). Marital quality: A conceptual review. Buletin Psikologi, 27(2), 109-124. https://doi.org/10.22146/buletinpsikologi.37691
Olson, D.H. (2004). Family Satisfaction Scale. Minneapolis: Life Innovations.
Olson, D.H. (2013). Kwestionariusz FACES IV i Model Kołowy. Badanie walidacyjne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Ostoja-Zawadzka, K. (1999). Cykl życia rodzinnego. (In:) B. de Barbaro (ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, 18-30. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania. Kraków: Impuls.
Polak, J., Grabowski, D. (2017). Wstępna charakterystyka psychometryczna polskiej wersji kwestionariusza Religious Commitment Inventory-10 (RCI-10-PL) Everetta Worthingtona i współpracowników. Roczniki Psychologiczne/Annals of Psychology, 20(1), 191-212.
Rashid, T., Seligman, M.P. (2018). Positive psychotherapy: Clinician manual. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/med-psych/9780195325386.001.0001
Rojewska, E. (2019). Terapia systemowa jako forma pomocy rodzinie. Roczniki Pedagogiczne, 11(47), 75-91.
Rostowska, T., Żylińska, P. (2009). Stopień zaangażowania religijnego a poziom jakości małżeńskiej u partnerów. (In:) T. Rostowska (ed.), Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, 117-135. Warszawa: Difin.
Ryff, C.D. (1989). Happiness is not everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
Ryff, C.D. (2014). Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83, 10-28.
Ryff, C.D., Keyes, C.L.M. (1995). The structure of psychological well-being, revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 471-479.
Ryff, C.D., Singer, B. (2012). Paradoksy kondycji ludzkiej: dobrostan i zdrowie na drodze ku śmierci. (In:) J. Czapiński (ed.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, 147-162. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Satir, V. (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk: GWP.
Segrin, C., Flora, J. (2019). Family communication (3rd ed.). New York, NY: Routledge.
Seligman, M.E. P. (2005). Prawdziwe szczęście. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Strużyńska, A. (2020). Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze. (In:) J. Zimny (ed.), Rodzina naturalna, duchowa, społeczna, 188-198. Wrocław: Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki.
Świętochowski, W. (2014). Rodzina w ujęciu systemowym. (In:) I. Janicka, H. Liberska (eds.), Psychologia rodziny, 21-45. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwo WAIP.
Wampler, K.S., Patterson, J.E. (2020). The importance of family and the role of systemic family therapy. (In:) K.S. Wampler i L.M. McWey (eds.), The handbook of systemic therapy, vol. 1, 1-32. NJ: Wiley–Blackwell.
Weryszko, M. (2020). Miłość małżeńska – uwarunkowania powodzenia fundamentalnej relacji w rodzinie. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 129-143. https://doi.org/10.34766/fetr.v41i1.220
Wolska-Długosz, M. (2016). Samotne rodzicielstwo – blaski i cienie. Próba syntezy. Scientific Bulletin of Chełm – Section of Pedagogy, 2, 57-66.
Zalewska, S.L. (2017). Values in a modern family: Between declaration and deed. Society Register, 1(1), 183-198. https://doi.org/10.14746/sr.2017.1.1.15