Słowa kluczowe
VR
fenomenologia ciała
ucieleśnione poznanie
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza ucieleśnienionej intersubiektywności w wirtualnej rzeczywistości z perspektywy filozoficznej. Wychodząc od zjawiska zacierających się granic między rzeczywistością wirtualną a ‘realną’ zostanie pokazane jak już dzisiejsza technologia jest zdolna do ucieleśnienia (społecznego) i dlaczego ciągły rozwój technologii może wywrzeć wpływ na to jak dochodzi do intersubiektywności w środowisku wirtualnym. Poruszone zostaną badania empiryczne z zakresu psychologii i neuronauk, paradygmat ucieleśnionego poznania w kognitywistyce oraz rozważania fenomenologiczne m. in. myśli Merleau-Ponty’ego i Heideggera. Pierwsza część tekstu dotyczy ogólnej problematyki ucieleśnienia w kontekście wirtualnej rzeczywistości. W drugiej części rozpatrzona jest kwestia społecznego ucieleśnienia w VR oraz związane z tym ucieleśnione i performatywne ujęcie tożsamości osobowej. W celu ugruntowania całego rozważania, konieczne będzie sproblematyzowanie potocznego znaczenia ‘ciała’.Bibliografia
Alessandroni, N. (2018), Varieties of embodiment in cognitive science, Theory & Psychology, 28(2), 227–248.
Asao, A., Shibuya, K., Yamada, K., & Kazama, Y. (2019), Effects of transcutaneous electrical nerve stimulation and visuotactile synchrony on the embodiment of an artificial hand, Experimental Brain Research, 237(1), 81–89.
Bassolino, M., Franza, M., Bello, Ruiz, J., Pinardi, M., Schmidlin, T., Stephan, M. A., Blanke, O. (2018), Non-invasive brain stimulation of motor cortex induces embodiment when integrated with virtual reality feedback, European Journal of Neuroscience, 47(7), 790–799.
Booth, K. (2016), The meaning of the social body: Bringing George Herbert Mead to Mark Johnson’s theory of embodied mind, William James Studies, 12(1), 1–18.
Cappuccio, M.L. (2017), Mind-upload. The ultimate challenge to the embodied mind theory, Phenomenology and the Cognitive Sciences, 16(3), 425–448.
Choi, W., Li L., Satoh, S., & Hachimura, K. (2016), Multisensory Integration in the Virtual Hand Illusion with Active Movement, BioMed Research International, 2016.
Crick, T. (2011), The Game Body: Toward a Phenomenology of Contemporary Video Gaming, Games and Culture, 6(3), 259–269.
Costantini, M., & Haggard, P. (2007), The rubber hand illusion: Sensitivity and reference frame for body ownership, Consciousness and Cognition, 16(2), 229–240.
De Preester, H., & Tsakiris, M. (2009), Body-extension versus body-incorporation: Is there a need for a body-model? Phenomenology and the Cognitive Sciences, 8(3), 307–319.
Farrow, R., & Iacovides, I. (2014), Gaming and the limits of digital embodiment, Philosophy & Technology, 27(2), 221–233.
Flögel, M., Kalveram, K.T., Christ O., & Vogt J. (2016), Application of the rubber hand illusion paradigm: Comparison between upper and lower limbs, Psychological Research, 80(2), 298–306.
Gallagher, S. (2009), Philosophical antecedents of situated cognition, (w:) The Cambridge Handbook of Situated Cognition, M. Aydede & P. Robbins (eds.), 35-53, Cambridge: Cambridge University Press.
Gallagher, S., Zahavi, D. (2008/2015). Fenomenologiczny umysł, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gleason, S.P. (2016), Technology and the Not-so-Stable Body: “Being There” in the Cyborg’s Dilemma, Journal of Virtual World Research, 9(2), 1-15.
Heidegger, M. (1927/1994), Bycie i czas, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heidegger, M. (1977). Basic writings, New York: Harper
Hoyet, L., Argelaguet, F., Nicole, C., & Lécuyer, A. (2016), “Wow! I Have Six Fingers!”: Would You Accept Structural Changes of Your Hand in VR?, Frontiers in Robotics and AI, 3, 1-12.
Husserl, E. (1973), Zur Phänomenologie der Intersubjektivität. Texte aus dem Nachlass, (w:) Husserliana XV, I. Kern (red.), 1921-1928, The Hague: Martinus Nijhoff.
Ijsselsteijn, W., De Kort, Y., & Haans, A. (2006), Is This My Hand I See Before Me? The Rubber Hand Illusion in Reality, Virtual Reality, and Mixed Reality, Presence Teleoperators & Virtual Environments, 15, 455–464.
Kállai, J., Hegedüs, G., Feldmann, A., Rózsa, S., Gergely, D., Herold, R., Szolcsányi, T. (2015), Temperament and psychopathological syndromes specific susceptibility for rubber hand illusion, Psychiatry research, 229, 410-419.
Lakoff, G., Johnson, M. (1980/2010), Metafory w naszym życiu, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Merleau-Ponty, M. (1945/2005). Phenomenology of perception, London: Routledge.
Murray, C.D., & Sixsmith, J. (1999), The Corporeal Body in Virtual Reality. Ethos, 27(3), 315–343.
Ostrowicki, M. (2008), Pomiędzy światami, (w:) Interfejsy sztuki, A. Porczak (red.), 107-113, Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.
Sartre, JP. (1943/2007), Byt i nicość: zarys ontologii fenomenologicznej, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Slater, M., Perez-Marcos, D., Ehrsson H.H., & Sanchez-Vives, M.V. (2008), Towards a Digital Body: The Virtual Arm Illusion. Frontiers in Human Neuroscience, 2, 1-8.
Schultze, U. (2014), Performing embodied identity in virtual worlds. European Journal of Information Systems, 23(1), 84–95.
Thompson, E. (2015), Waking, dreaming, being: self and consciousness in neuroscience, meditation and philosophy, New York: Columbia University Press.
Valenzuela, Moguillansky, C., O’Regan, J. K., & Petitmengin, C. (2013), Exploring the subjective experience of the “rubber hand” illusion, Frontiers in Human Neuroscience, 7, 1-18.
Varela, F.J., Thompson, E., & Rosch, E. (1991/2017), The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience, Cambridge, MA: MIT Press.
Ziemke, T., Alterman, R., & Kirsh, D. (2003), What’s that thing called embodiment? Proceedings of the 25th annual meeting of the cognitive science society, 31 July–2 Aug, 2003, 1134–1139.
Źródła internetowe:
Dreyfus H. L. (1996), The Current Relevance of Merleau-Ponty’s Phenomenology of Embodiment, https://ejap.louisiana.edu/EJAP/1996.spring/dreyfus.1996.spring.html
Distrupt (2019), https://www.youtube.com/watch?v=BGRY14znFxY
https://www.polygon.com/2017/10/25/16543192/kinect-discontinued-microsoft-announcement
https://www.oculus.com/quest/?locale=pl_PL