Słowa kluczowe
konstruowanie siebie
sprawczość i komunia
typy miłości
style przywiązania
portale randkowe
Jak cytować
Abstrakt
Internet w świetle możliwości jakie stwarza swoim użytkownikom może stanowić alternatywną przestrzeń dla świata realnego. Wśród wspomnianych możliwości wyróżnić należy poznawanie innych osób w celu stworzenia relacji romantycznej za pomocą portali do tego stworzonych, tj. portali randkowych. W związku ze stale rosnącą popularnością portali randkowych oraz zwiększającą się liczbą ich użytkowników postanowiono zbadać związki uwarunkowań osobowościowych (konstrukt Ja niezależnego i współzależnego, orientacja wspólnotowa i sprawcza), stylów miłości i stylów przywiązania z poczuciem własnej skuteczności w grupie osób korzystających z portali randkowych. W badaniu wzięło udział 350 osób. Osoby korzystające z portali randkowych stanowiły 39% próby (135 osób) przy czym osoby niekorzystające z portali randkowych stanowiły 61% próby (215 osób). W badaniu wykorzystano następujące narzędzia: Skala Konstruktów Ja (SKJ), Kwestionariusz samoopisu 30 (Skale do Pomiaru Orientacji Wspólnotowej i Sprawczej), Skrócona Skala Postaw Wobec Miłości (LAS: SF), Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych (KSP) oraz Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES). Wyniki przeprowadzonych analiz korelacji w całej badanej próbie wykazały występowanie relacji pomiędzy konstruktem Ja niezależnego, orientacją sprawczą, orientacją wspólnotową, stylem miłości Ludus, stylem miłości Mania, bezpiecznym stylem przywiązania, lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania i unikowym stylem przywiązania a poczuciem własnej skuteczności, zaś analiza regresji liniowej wykazała istotne znaczenie konstruktu Ja niezależnego, orientacji sprawczej, stylu miłości Ludus i lękowo-ambiwalentnego stylu przywiązania dla poczucia własnej skuteczności. Na drodze porównania otrzymanych wyników korelacji i regresji wykazano różnice w siłach związków pomiędzy grupą badawczą (osoby korzystające z portali randkowych) a grupą kontrolną (osoby niekorzystające z portali randkowych). Analiza za pomocą testu U Manna-Whitneya wykazała istotne statystycznie różnice między grupami przy czym wysokie różnice median zaobserwowano w przypadku lękowo-ambiwalentnego stylu przywiązania oraz unikowego stylu przywiązania.
Bibliografia
Abele, A.E. (2022). Agency and communion as fundamental dimensions of social judgment – and Bogdan Wojciszke’s brilliant idea on perspective. Social Psychological Bulletin, 17, 1-8. https://doi.org/10.32872/spb.8157
Ainsworth, M.S. (1989). Attachments beyond infancy. American Psychologist, 44(4), 709-716. https://doi.org/10.1037/0003-066X.44.4.709
Amani, R., Khosroshahi, A.S. (2021). The Structural Model of Marital Quality Based on Secure Attachment Style through the Mediating Role of Self-Compassion, Resilience, and Perspective-Taking. The American Journal of Family Therapy, 49(1), 16-36. https://doi.org/10.1080/01926187.2020.1813653
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist, 44(9), 1175-1184. https://doi.org/10.1037/0003-066X.44.9.1175
Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ben-Ze’ev, A. (2005). Miłość w sieci: Internet i emocje. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Bonilla-Zorita, G., Griffiths, M.D., Kuss, D.J. (2021). Online dating and problematic use: A systematic review. International Journal of Mental Health and Addiction, 19(6), 2245-2278. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00318-9
Bryła, M., Stegienta, G., Maniecka-Bryła, I. (2009). Internet jako źródło informacji o zdrowiu publicznym. Cz. I. Geneza i historia Internetu. Polish Journal of Public Health, 119(3), 428-435.
Cacioppo, J.T., Cacioppo, S., Gonzaga, G.C., Ogburn, E.L., VanderWeele, T.J. (2013). Marital satisfaction and break-ups differ across on-line and off-line meeting venues. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(25), 10135-10140. https://doi.org/10.1073/pnas.1222447110
Cocks, H. (2015). The Pre-History of Print and Online Dating, c. 1690-1990, (In:) I.A. Degim, J. Johnson, T. Fu (eds.), Online Courtship: Interpersonal Interactions Across Borders, 17-28. Amsterdam: Institute of Network Cultures.
Cocks, H.G. (2009). Classified: The secret history of the personal column. New York: Random House.
Diehl, M., Owen, S.K., Youngblade, L.M. (2004). Agency and communion attributes in adults’ spontaneous self-representations. International Journal of Behavioral Development, 28(1), 1-15. https://doi.org/10.1080/01650250344000226
DigitalCare. (2023). Co trzeci Polak korzysta z aplikacji randkowych, czyli jak wygląda miłość w czasach… smartfonów. (From:) https://38pr.prowly.com/229294-co-trzeci-polak-korzysta-z-aplikacji-randkowych-czyli-jak-wyglada-milosc-w-czasach-smartfonow (access: 8.10.2024).
Erkan, Z., Çetinkaya, E., Soyer, M. (2023). An investigation into attachment styles and psychological resilience of adolescents from intact and non-intact families. Journal of Advanced Education Studies, 5(2), 342-364. https://doi.org/10.48166/ejaes.1367332
Giacomin, M., Jordan, C.H. (2020). Interdependent and Independent Self-Construal. (In:) V. Zeigler-Hill, T.K. Shackelford (eds.), Encyclopedia of Personality and Individual Differences, 2319-2325. New York: Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-24612-3_1136
Grabowska, M. (2000). Stereotypy płci w reklamie w percepcji kobiet. Forum Psychologiczne, 5(1), 68-79.
Granqvist, P., Duschinsky, R. (2021). Attachment Theory and Research. Oxford Research Encyclopedia of Psychology. (From:) https://oxfordre.com/psychology/view/10.1093/acrefore/9780190236557.001.0001/acrefore-9780190236557-e-51 (access: 8.10.2024).
Hauke, N., Abele, A.E. (2020). Communion and self-esteem: No relationship? A closer look at the association of agency and communion with different components of self-esteem. Personality and Individual Differences, 160, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.109957
Hauke, N., & Abele, A.E. (2020). Two faces of the self: Actor-self perspective and observer-self perspective are differentially related to agency versus communion. Self and Identity, 19(3), 346-368. https://doi.org/10.1080/15298868.2019.1584582
Heaven, P.C. L., da Silva, T., Carey, C., Holen, J. (2004). Loving styles: Relationships with personality and attachment styles. European Journal of Personality, 18(2), 103-113. https://doi.org/10.1002/per.498
Bee, H., Boyd, D. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-Ka Wydawnictwo.
Helgeson, V.S. (1994). Relation of agency and communion to well-being: Evidence and potential explanations. Psychological Bulletin, 116(3), 412-428. https://doi.org/10.1037/0033-2909.116.3.412
Janeczek, P. (2023). Polish adaptation of The Love Attitudes Scale: Short Form. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 54(2), 33-43. https://doi.org/10.34766/fetr.v54i2.1173
Janeczek, P. (2023). Problematyka psychologii miłości – rys historyczny postrzegania miłości oraz wybrane teorie psychologiczne. (In:) R. Śpiewak, D. Mustafa, D. Kobylański, (eds.), Wyzwania oraz problemy współczesnego świata w ujęciu nauk społecznych i technicznych, 62-82. Łódź: ArchaeGraph.
Janeczek, P., Lesiewicz, P. (2020). Rozumienie miłości przez młodych dorosłych wychowanych w rodzinach pełnych i niepełnych. Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, 29(1), 49-58.
Jankowska, M. (2010). Miłość jako najpełniejszy sposób wyrażania siebie. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 3(3), 30-44.
Juczyński, Z. (2000). Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Kacprzak, K., Leppert, R. (2013). Związki miłosne w sieci. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kaczkurkin, A.N., Simon, S., Brown, L., & Asnaani, A. (2022). The relationship between interdependent and independent self-construals and social anxiety symptom severity in a clinical sample of treatment-seeking patients. Transcultural Psychiatry, 59(6), 878-888. https://doi.org/10.1177/13634615221111629
Kale, E. (2020). Attachment styles and job performance in the hospitality industry: the mediating role of general self-efficacy. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 19(1), 23-42. https://doi.org/10.1080/15332845.2020.1672244
Kaźmierczak, M. (2012). Ja relacyjne-współzależne: pomiar i psychologiczne korelaty. Polskie Forum Psychologiczne, 17(1), 27-43.
Kobak, R.R., Sceery, A. (1988). Attachment in late adolescence: Working models, affect regulation, and representations of self and others. Child Development, 135-146. https://doi.org/10.2307/1130395
Lee, J.A. (1973). Colours of love: An exploration of the ways of loving. Toronto: New Press.
Lee, J.A. (1977). A typology of styles of loving. Personality and Social Psychology Bulletin, 3(2), 173-182. https://doi.org/10.1177/014616727700300204
Levy, M.B., Davis, K.E. (1988). Lovestyles and attachment styles compared: Their relations to each other and to various relationship characteristics. Journal of Social and Personal Relationships, 5(4), 439-471. https://doi.org/10.1177/0265407588054004
Li, L.M. W., Liu, M., Ito, K. (2021). The Relationship Between the Need to Belong and Nature Relatedness: The Moderating Role of Independent Self-Construal. Frontiers in Psychology, 12, 1-8. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.638320
Liberska, H., Suwalska, D. (2011). Styl przywiązania a relacje partnerskie we wczesnej dorosłości. Psychologia Rozwojowa, 16(1), 25-39. https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.002.0175
Łodygowska, E. (2018). Rozwój poczucia skuteczności u dzieci i młodzieży: czynniki ryzyka i zasoby. (In:) E. Łodygowska, E. Pieńkowska, Psychologia Wieku Rozwojowego. Norma – Nietypowość – Patologia, 31-53. Szczecin: Wydawnictwo Volumina.
Marchwicki, P. (2004). Style przywiązania a postawy rodzicielskie. Doniesienie z badań. Roczniki Psychologiczne, 7(2), 81-103.
Markus, H.R., Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224-253. https://doi.org/10.1037/0033-295X.98.2.224
Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Mikulincer, M., Orbach, I. (1995). Attachment styles and repressive defensiveness: the accessibility and architecture of affective memories. Journal of Personality and Social Psychology, 68(5), 917-925. https://doi.org/10.1037/0022-3514.68.5.917
Momeni, K., Amani, R., Janjani, P., Majzoobi, M.R., Forstmeier, S., Nosrati, P. (2022). Attachment styles and happiness in the elderly: the mediating role of reminiscence styles. BMC Geriatrics, 22(1), 349. https://doi.org/10.1186/s12877-022-03053-z
Müller, D. (2013). Style przywiązania studentów z niepełnosprawnością słuchu. (In:) D. Müller, A. Sobczak, (eds.), Rozwój i jego wspieranie w perspektywie rehabilitacji i resocjalizacji, 23-45. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Oleś, P. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Scholar.
Olesiński, P. (2013). Rozwojowe ujęcie Trójczynnikowej Teorii Miłości Roberta Sternberga – trójwarstwowa miłość. Psychologia Rozwojowa, 18(2), 9-18. https://doi.org/10.4467/20843879PR.13.007.1180
Oronowicz-Jaśkowiak, W., Oronowicz-Jaśkowiak, A. (2015). Od osiemnastowiecznych ogłoszeń matrymonialnych do internetowych portali randkowych [Paper presentation]. Konferencja Naukowa Jednostka i zbiorowość – relacje na przestrzeni dziejów, Lublin. https://doi.org/10.13140/2.1.4992.3361
Panas, K.T. (2012). Psycholog w XXI wieku. Horyzonty Psychologii i Nauk o Człowieku. (In:) M. Hornsby (ed.), Horyzonty Psychologii, 191-199. Lublin: Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
Pilarska, A. (2011). Polska adaptacja skali konstruktów ja. Studia Psychologiczne, 49(1), 21-34. https://doi.org/10.2478/v10167-011-0002-y
Pilarska, A. (2012). Ja i tożsamość a dobrostan psychiczny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNS UAM.
Płaczkiewicz, B. (2016). Teoria społecznego uczenia się a wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym. Społeczeństwo. Edukacja. Język, 4, 129-137.
Plopa, M. (2019). O wrodzonej potrzebie doświadczania podmiotowości i miłości: perspektywa teorii przywiązania. Studia Elbląskie, 20, 485-501.
Rodek, V.R. V. (2020). Poczucie własnej skuteczności jako czynnik różnicujący samodzielne uczenie się studentów. Studia Edukacyjne, 58, 107-122. https://doi.org/10.14746/se.2020.58.6
Ryś, M. (2016). Miłość jako podstawa wspólnoty małżeńskiej. Ujęcie psychologiczne. (In:) I. Grochowska, P. Mazanka (eds.), Szczęśliwe małżeństwo i rodzina, 57-74. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Schaffer, R.H. (2018). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shu, K. (2022). Teachers’ Commitment and Self-Efficacy as Predictors of Work Engagement and Well-Being. Frontiers in Psychology, 13, 1-7. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.850204
Suryaningrum, C. (2017). The correlation of self-construal, self-efficacy, and emotional regulation strategy as cultural factors with social anxiety: Preliminary study. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 133, 206-211. https://doi.org/10.2991/acpch-17.2018.36
Tanaka, M. (2023). Motivation, self-construal, and gender in project-based learning. Innovation in Language Learning and Teaching, 17(2), 306-320. https://doi.org/10.1080/17501229.2022.2043870
Toma, C.L. (2015). Online dating. (In:) C. Berger, M. Roloff (eds.), The International Encyclopedia of Interpersonal Communication. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
Toma, C.L. (2022). Online dating and psychological wellbeing: A social compensation perspective. Current Opinion in Psychology, 46, 1-4.
Walker, S.A., Double, K.S., Kunst, H., Zhang, M., MacCann, C. (2022). Emotional intelligence and attachment in adulthood: A meta-analysis. Personality and Individual Differences, 184, 1-42. https://doi.org/10.1016/j.paid.2021.111174
Wardecker, B.M., Chopik, W.J., Moors, A.C., Edelstein, R.S. (2020). Avoidant attachment style. (In:) V. Ziegler-Hill, T.K. Shackelford (eds.), Encyclopedia of personality and individual differences, 345-351. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-28099-8_2015-2
Warner, L.M., Schwarzer, R. (2020). Self-Efficacy and Health. (In:) S.B. Gulliver, L.M. Cohen (eds.), The Wiley Encyclopedia of Health Psychology, 605-613. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781119057840.ch111
Wojciszke, B., Cieślak, M. (2014). Orientacja sprawcza i wspólnotowa a wybrane aspekty funkcjonowania zdrowotnego i społecznego. Psychologia Społeczna, 330(9), 285-297.
Wojciszke, B., Szlendak, M. (2010). Skale do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej. Psychologia Społeczna, 5, 57-70.
Zulkosky, K. (2009). Self-efficacy: a concept analysis. Nursing Forum, 44(2), 93-102. https://doi.org/10.1111/j.1744-6198.2009.00132.x