Słowa kluczowe
forma komunikacji interpersonalnej
resentyment
Jak cytować
Abstrakt
Zrozumienie pewnych mechanizmów odporności psychicznej oraz sposobów form komunikacji w relacjach interpersonalnych odgrywa istotną rolę w promowaniu zdrowych relacji oraz efektywnej komunikacji w obliczu resentymentu. Badania pokazują, że mimo poprawy niektórych wskaźników zdrowia, problemy ze zdrowiem psychicznym wśród młodych dorosłych nasiliły się. Hipoteza zakładała istnienie związku pomiędzy aspektami odporności psychicznej, które wpływają na resentyment, a formami komunikacji interpersonalnej w tej grupie wiekowej. Wyniki badań potwierdziły tę zależność, wskazując na dodatnią korelację między prawidłową postawą wobec trudności i zdrowiem emocjonalnym a uznawaniem wartości innych, oraz na ujemną korelację między trudnościami emocjonalnymi a deprecjonowaniem innych. Czynniki te mogą wywoływać emocje takie jak zawiść, nienawiść czy niechęć, a także wpływać negatywnie na jakość życia, zwiększając ryzyko resentymentu. Zmienne struktury społeczne i widoczność rywalizujących grup pogłębiają te napięcia emocjonalne, gdy jednostki próbują pogodzić własny sukces z wartościami społecznymi. W badaniu wzięło udział 142 młodych dorosłych w wieku 18-35 lat, z czego 54,2% stanowiły kobiety, a 45,8% mężczyźni. Do oceny odporności psychicznej wykorzystano Skalę Odporności Psychicznej autorstwa M. Ryś i współpracowników, a Formy Komunikacji oceniano za pomocą kwestionariusza opartego na koncepcji Rosenberga, opracowanego przez M. Ryś i P. Kwasa.
Bibliografia
Bakiera, L., Orębska, M. (2021). Blisko czy na dystans? Psychologiczne aspekty relacji międzyludzkich. Człowiek i Społeczeństwo, 51, 9-21. https://doi.org/10.14746/cis.2021.51.1
Baran, M., Hamer, K. (2021). Młodzi dorośli podczas pandemii COVID-19. (In:) K. Skarżyńska (ed.), Młodzi dorośli: identyfikacje, postawy, aktywizm i problemy życiowe, 99-123, Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
Black, K., Lobo, M. (2008). A Conceptual Review of Family Resilience Factors. Journal of Family Nursing, 14, 33-55. https://doi.org/10.1177/1074840707312237
Block, J.H., Block, J. (1980). The role of ego-control and ego-resiliency in the organization of behavior. (In:) W.A. Collins (ed.), Development of cognition, affect and social relations: The Minnesota symposia on child psychology, vol. 13, 39-101, Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Boczkowska, M. (2022). Resilience a strategie radzenia sobie ze stresem u nauczycieli szkół podstawowych. Studia z Teorii Wychowania, 41(4), 173-191. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1643
Borucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12(2), 589-597.
Campbell-Sills, L., Cohan, S.L., Stein, M.B. (2006). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour Research and Therapy, 44(4), 585-599. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.05.001
Charney, D.S. (2004). Psychobiological Mechanisms of Resilience and Vulnerability: Implications for Successful Adaptation to Extreme Stress. American Journal of Psychiatry, 161, 195-216. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.161.2.195
Chmielewska-Hampel, A., Wawrzyniak, M. (2009). Depresja, lęki i nadzieja podstawowa u osób odbywających karę więzienia. Psychologia Jakości Życia, 8(1), 46-58.
Eckersley, R. (2011). A new narrative of young people’s health and well-being. Journal of Youth Studies, 14(5), 627-638. https://doi.org/10.1080/13676261.2011.565043
Egeland, B., Sroufe, A., Yates, T.M. (2003). Rethinking resilience. A developmental process perspective. (In:) S.S. Luthar (ed.), Resilience and Vulnerability, 243-259, Cambridge: Cambridge University.
Fergus, S., Zimmerman, M.A. (2005). Adolescent resilience: A framework for understanding healthy development in the face of risk. Annual Review of Public Health, 26, 399-419.
Fiske, J. (2005). Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Franczok-Kuczmowska, A. (2022). The meaning of resilience in adulthood. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 51(3), 133-140. https://doi.org/10.34766/fetr.v3i51.1089
Franczok-Kuczmowska, A., Kuzian, M. (2018). Psychospołeczne uwarunkowania funkcjonowania i zdrowia psychicznego w okresie wczesnej dorosłości. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica, 11, 115-134. https://doi.org/10.24917/20845596.11.8
Grzegorzewska, I. (2011). Odporność psychiczna dzieci i młodzieży – wyzwanie dla współczesnej edukacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 53(1), 37-51.
Hu, T., Zhang, D., Wang, J.-L. (2015). A meta-analysis of the trait resilience and mental health. Personality and Individual Differences, 76, 18-27. https://doi.org/10.1016/j.paid.2014.11.039
Jaworska, I., Lubiejewski, P., Wójtowicz, N. (2019). Formy okazywania miłości a komunikacja interpersonalna u młodych dorosłych. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 37(1), 95-108. https://doi.org/10.34766/fetr.v1i37.39
Karbowski, M.G. (2023). Wpływ traumatycznych doświadczeń w dzieciństwie na style przywiązania i resentyment. (In:) P. Gasparski, M. Kania, A. Siudak (eds.), Zagrożenia uzaleznieniami i przemocą wsród dzieci i młodzieży. Badania porównawcze w latach 2008-2023, 55-82, Lublin: Wydawnictwo Naukowe Episteme.
Karbowski, M. (2023). W poszukiwaniu związków między predyspozycją do uzależnień a impulsywnością u graczy online w perspektywie resentymentu. Probacja, 4, 201-223. https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.0101
Karbowski, M.G. (2024). Odsłanianie resentymentu. Analiza psychologiczna w wymiarze indywidualnym i społecznym. Warszawa: Dom Wydawniczy ELPISA.
Karbowski, M., & Nowicka, A. (2024). Experiencing Migraine and the Assessment of the Quality of Life in the Context of Feeling Ressentiment Considering Causes for Increasing Depression and Anxiety. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 59(3), 125-140. https://doi.org/10.34766/fer.v59i3.1291
Koprowicz, A., & Gumowska, I. (2022). Communication in the family and the system of values of young people in late adolescence . Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 49(1), 75-88. https://doi.org/10.34766/fetr.v49i1.892
Licak, T. (2018). Komunikacja intrapersonalna – droga do samorealizacji. Sztuka Leczenia, 2, 61-71.
Luthar, S.S., Cicchetti, D., Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
Masten, A.S. (2001). Ordinary magic. Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238. https://doi.org/10.1037//0003-066x.56.3.227
Mazurek, A.A. (2024). Odporność psychiczna a tendencja do ruminacji i dobrostan u młodych dorosłych. [Non-published master thesis]. Warszawa: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
McCubbin, H.I. (1998). Stress, Coping, and Health in Families: Sense of Coherence and Resiliency. New York: SAGE Publications.
Meltzer, B.N., & Musolf, G.R. (2002). Resentment and Ressentiment. Sociological Inquiry, 72(2), 240-255. https://doi.org/10.1111/1475-682X.00015
Misztal, B. (2016). Porozumienie bez przemocy jako model komunikowania się prowadzący do budowania relacji międzyludzkich. Dydaktyka Polonistyczna, 11(2), 183-192.
Nęcki, Z. (2008). Teorie komunikowania się w psychologii w aspekcie relacji międzynarodowych. International Journal of Management and Economics, 23, 84-97.
Ogińska-Bulik, N. (2011). Rola prężności psychicznej w przystosowaniu się kobiet do choroby nowotworowej. Psychoonkologia, 1, 26-35.
Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Skala pomiaru prężności – SPP-25. Nowiny Psychologiczne, 3, 39-55.
Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M. (2014). Rola prężności psychicznej w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym. Przegląd Badań Edukacyjnych, 19(2), 7-24. https://doi.org/10.12775/PBE.2014.019
Ostaszewski, K. (2005). Druga strona ryzyka. Remedium, 144(2), 1-3.
Ostrowski, T.M. (2022). Egzystencjalne uwarunkowania odporności i prężności psychicznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza KAAFM.
Piekorz, K. (2022). Komunikacja na drodze rodzic-dziecko jako jedno z najważniejszych narzędzi wychowawczych. Kultura i Wychowanie, 22(2), 87-92. https://doi.org/10.25312/2083-2923.22_s2kp
Pisarska, A., Ostaszewski, K. (2012). Resilience w rodzinie – wynik badań warszawskich gimnazjalistów. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 40(3), 62-83.
Pyrkosz-Pacyna, J., Migaczewska, E., Gałuszka, D., Ptaszek, G., Żuchowska-Skiba, D. (2022). Komunikacja społeczna. Open AGH.
Rosenberg, M.B. (2011). Porozumienie bez przemocy. O języku serca. Warszawa: Czarna Owca.
Rickert, E., Veaux, F. (2016). Polyamory and jealousy: a more than two essentials guide. Chicago: Thorntree Press.
Ryś, M. (2020). Poczucie własnej wartości i odporność psychiczna osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe UKSW.
Ryś, M. (2024). Psychologiczne uwarunkowania kształtowania relacji w prawidłowych i dysfunkcyjnych systemach rodzinnych. Metody badań. Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie.
Ryś, M., Greszta, E., & Śledź, K. (2020). The feeling of being loved and the language of communication of young adults. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 42(2), 47-76. https://doi.org/10.34766/fetr.v42i2.316
Ryś, M., & Trzęsowska-Greszta, E. (2018). Kształtowanie się i rozwój odporności psychicznej. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 34(2), 164-196.
Scherer, K.R. (2001). Appraisal Processes in Emotion. (In:) R. Scherer, A. Schorr, T. Johnstone (eds.), Appraisal processes in emotion: Theory, methods, research, 92-120, Oxford: Oxford University Press.
Sikorska, I. (2017). Odporność psychiczna w ujęciu psychologii pozytywnej: edukacja i terapia przez przygodę. Psychoterapia, 181(2), 75-86.
Semmer, N.K. (2006). Personality, Stress, and Coping. (In:) M.E. Vollrath (ed.), Handbook of personality and health, 73-113, Hoboken: John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/9780470713860.ch4
Sokołowska, E. (2015). Zadania rozwojowe młodych dorosłych. (In:) E. Sokołowska, L. Zabłocka-Żytka, S. Kuczyńska, J. Wojda-Kornacka (eds.), Zdrowie psychiczne młodych dorosłych. Wybrane zagadnienia, 15-24, Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Stone, A.A., Schwartz, J.E., Broderick, J.E., Deaton, A. (2010). A snapshot of the age distribution of psychological well-being in the United States. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 107(22), 9985-9990. https://doi.org/10.1073/pnas.1003744107
Suchodolska, J. (2016). Młodzież i młodzi dorośli wobec kryzysu indywidualnego – potrzeba wsparcia społecznego w rozwoju psychicznej niezależności (i dojrzałej tożsamości). Kultura-Społeczeństwo-Edukacja, 2(10), 231-247.
TenHouten, W.D. (2018). From Ressentiment to Resentment as a Tertiary Emotion. Review of European Studies, 10(4), 49. https://doi.org/10.5539/res.v10n4p49
Terelak, J.F. (2017). Stres życia. Perspektywa psychologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Turner, B.S. (2011). Max Weber and the spirit of resentment: The Nietzsche legacy. Journal of Classical Sociology, 11(1), 75-92. https://doi.org/10.1177/1468795X10391458
Uchnast, Z. (1997). Prężność osobowa. Empiryczna typologia i metoda pomiaru. Roczniki Filozoficzne, 45(4), 27-51.
Werner, E.E. (1989). High-risk children in young adulthood: A longitudinal study from birth to 32 years. American Journal of Orthopsychiatry, 59(1), 72-81. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1989.tb01636.x
Weryszko, M. (2020). Interpersonal communication as the essence of social interaction. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 42(2), 253-268. https://doi.org/10.34766/fetr.v42i2.287
Wysota, M. (2022). Komunikacja w rodzinie a wkraczanie młodych osób w dorosłość. [Doctoral thesis, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu]. (From:) https://bip.amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0036/395559/Wysota-Monika_rozprawa-doktorska.pdf (access: 20.07.2024).
Zabłocka-Żytka, L. (2023). Stres wojny. Zalecenia dotyczące ochrony zdrowia psychicznego i dobrostanu zarówno uchodźców ukraińskich, jak i Polaków zaangażowanych w ich wsparcie. Psychiatria Polska, 57(4), 729-746.