Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł dotyczy zaangażowania mężczyzn w role rodzinne. Przeprowadzono badanie mające na celu odpowiedź na pytanie, jaki jest związek między zgodnością motywacji celów rodzinnych z Ja a zaangażowaniem mężczyzn w role rodzinne. W badaniu wzięło udział 100 mężczyzn w wieku od 26 do 56 roku życia, mających na wychowaniu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 12 lat. Wykorzystano Metodę Projektów Osobistych Little’a (1993) oraz Metodę do badania zgodności motywacji celów z Ja autorstwa Sheldona i Kassera (1995). Zaangażowanie w role rodzinne zmierzono za pomocą skali The Utrecht Work Engagament Scale (UWES; Schaufeli, Bakker, 2003) po dostosowaniu treści stwierdzeń do obszaru rodziny. Stwierdzono dodatnią korelację między wewnętrzną motywacją celów rodzinnych a zaangażowaniem mężczyzn w role rodzinne w wymiarze oddania rodzinie. Nie stwierdzono związku motywacji zewnętrznej z zaangażowaniem mężczyzn w role rodzinne. Wyniki mogą mieć znaczenie dla lepszego zrozumienia zaangażowania rodzinnego mężczyzn oraz źródeł jakości ich życia rodzinnego. Badanie to dostarcza nowej wiedzy, która może być wykorzystana w psychoedukacji, w programach wspierania rodzin a także w terapii rodzin.
Bibliografia
Bakiera, L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo w kontekście satysfakcji małżeńskiej i zawodowej osób dorosłych. Psychologia rozwojowa, 18(2), 21-33. DOI:10.4467/20843879PR.13.008.1181
Chrupała – Pniak, M., Rudnicka, P., Chełkowska, M., Hilarowicz, A., Polak, A.(2015). Cechy osobowości Wielkiej Piątki i orientacja pozytywna jako predyktory zaangażowania w studiowanie, (w:) Człowiek na rynku pracy. Wyzwania i zagrożenia T. Chirkowska-Smolak, J. Grobelny (red.), 71-87, Kraków: LIBRON.
Cudak, H. (2010). Zagrożenia emocjonalne i społeczne dzieci z rodzin rozwiedzionych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Deci, E., Ryan, M.R. (1985). Intrinsic motivation and self determiantion theory in human bevavior. New York: Plenum Press.
Devis, W. E., Kelley, N. J., Kim, J., Tang, D., Hicks, J. A. (2016). Motivating the academic mind: High-level construal of academic goals enhances goal meaningfulness, motivation and self-concordance. Motivation and Emotion, 40 (2), 193 – 202. DOI:10.1007/s11031-015-9522-x
Gaudreau, P., Carrao, N., Miranda, D. (2012). From goal motivation to goal progress: the mediating role of coping in the Self-Concordance Model. Anxiety, Stress and Coping an International Journal, 25 (5), 507 – 528. DOI: 10.1080/10615806.2011.628015
Gaunt, R. (2005). The Role of Value Priorities in Paternal and Maternal Involvement in Child Care. Journal of Marriage and Family, 67, 643-655. DOI: 10.1111/j.1741-3737.2005.00159.x
Gawke, J. C. L.; Gorgievski, M. J.; Bakker, A. B. (2017), Employee intrapreneurship and work engagement: a latent change score approach, Journal of Vocational Behavior, 100, 88-100. DOI: 10.1016./j.jvb.2017.03.002
Gordeeva, T., Sheldon, K., Sychev, O. (2019). Pursuing self-concordant goals breeds optimism and thus well-being. Symposiums and Panel Discussions. XVI European Congress of Psychology, 2-5 July 2019, Moscow, Russia.
Graves, L.M., Ohlott, P.J., Ruderman, M.N. (2007). Commitment to family roles: effects on managers’ attitudes and performance. Journal of Applied Psychology, 92(1), 44-56. DOI: 10.1037/0021-9010.92.144
Judge, T. A., Erez, A., Bono, J. E., Locke, E. A. (2005). Core Self-Evaluations and Job and Life Satisfaction: The Role of Self-Concordance and Goal Attainment. Journal of Applied Psychology, 90 (2), 257-268. DOI: 0.1037/0021-9010.90.2.257
Kagan, J. (1972). Motives and development. Journal of Personality and Social Psychology, 22, 51-66.
Kahn, W. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33, 692–724. DOI: 10.2307/256287
Kaufman, G., Uhlenberg, P. (2000). The influence of parenthood on the work effort of married men and women. Social Forces, 78, 931-949. DOI: 10.1093/sf/78.3.931
Kelly, R. L., Mansell, W., Wood, A. M.(2015). Goal conflict and well-being: A review and hierarchical model of goal conflict, ambivalence, self-discrepancy and self-concordance. Personality and Individual Differences, 85, 212 – 229. DOI: 10.1016/j.paid.2015.05.011
Klinkosz, W. (2013). Motywacja osiągnięć osób aktywnych zawodowo. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Lachowska, B., Łokczewska, J., Chrzonstowska, A. (2018). Zaangażowanie w pracę i rodzinę jako źródło dobrostanu psychologicznego mężczyzn. Kwartalnik Naukowych FIDES ET RATIO, 4 (36), 300-319.
Lachowska, B., Mina, K. (2020). Burnout and work engagement among psychiatric nurses – are work characteristics important? Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 1, 77–83. DOI:10.12740/APP/113487
Lewicka, M. (1993). Mechanizmy zaangażowania i kontroli w działaniu człowieka. (w:) Psychologia aktywności: zaangażowanie, sprawstwo, bezradność, M. Kofta (red.), 117-132, Poznań: Wydawnictwo Nakom.
Little, B. R. (1993). Personal projects and the distributed self: Aspects of a conative psychology, (w:) The self in social perspective: Psychological perspectives on the self, J. Suls (red.), 4, 157–185.
Meyer, J. P., Marylène, G. (2008). Employee engagement from a self-determination theory perspective. Industrial and Organizational Psychology: Perspectives on Science and Practice, 1(1), 60–62. DOI: 10.1111/j.1754-9434.2007.00010.x
Nesterowicz-Wyborska, J. (2011). Jak badać ojcostwo, czyli o potrzebie (re)konceptualizacji pojęcia ojcowskiego zaangażowania, (w:) Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin, H. Liberska, A. Malina (red.), 137-148, Warszawa: Wydawnictwo Difin SA.
Nuttin, J. (1980). Theorie de la motivation humaine: du besoin au projetdacation. Paris: Presses Universitaires de France.
Orth, M.; Volmer, J. (2017). Daily within-person effects of job autonomy and work engagement on innovative behaviour: the cross-level moderating role of creative self-efficacy, European Journal of Work and Organizational Psychology, 26 (4), 601-612. DOI:10.1080/1359432x.2017.1332042
Radzikowska-Wrzosek, R. (2011). Subiektywna ocena postępu w realizacji celów. Wpływ implementacji intencji oraz różnic indywidualnych w sposobie formułowania celów i w sile woli. Psychologia Społeczna, 1(16), 49-66.
Rakowska, A., Mącik, R. (2016). Zaangażowanie pracownika a satysfakcja z pracy – modelowanie zależności z wykorzystaniem PLS-SEM. Przegląd organizacji, 5, 48-57.
Reber A.S. (2000). Słownik Psychologii; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Ryan, R., Deci, E. L. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55 (1), 68-78. DOI: 10.1037110003-066X.55.1.68
Schaufeli, W., Bakker, A. (2003). UWES Utrecht Work Engagement Scale. Preliminary Manual. Utrecht University: Occupational Health Psychology Unit.
Schaufeli, W. B.; Bakker, A. B. (2010). Defining and measuring work engagement: bringing clarity to the concept, (w:) Work Engagement: A Handbook of Essential Theory and Research, A.B. Bakker, M.P. Leiter, (red.), 10-24, New York: Psychology Press.
Sheldon, K. M. (2014). Becoming oneself: The central role of self‐concordant goal selection. Personality and Social Psychology Review, 18, 349–365. DOI: 10.1177/1088868314538549
Sheldon, K. M., Elliot, A. J., Ryan, R. M. (2004). Self-Concordance and Subjective Well-Being in Four Cultures. Journal of Cross - Cultural Psychology, 35(2), 209 – 223.
DOI: 10.1177/0022022103262245
Sheldon, K. M., Houser-Marko, L. (2001). Self-Concordance, Goal Attainment and the Pursuitof Happiness: Can There Be an Upward Spiral. Journal of Personality
and Social Psychology, 80 (1), 152 – 165.
Sheldon, K. M., Kasser, T. (1995). Coherence and congruence: Two aspects of personality integration. Journal of Personality and Social Psychology, 68, 531-543.
DOI: 10.1037/0022-3514.68.3.531
Sheldon, K. M., Kasser, T. (1998). Pursuing personal goals: Skills enable progress but not all progress in beneficial. Personality and Social Psychology Bulletin, 24, 1319 -1331. DOI: 10.1177/01461672982412006
Sheldon, K. M., Prentice, M., Osin, E, (2019). Rightly crossing the Rubicon: Evaluating goal self-concordance prior to selection helps people choose more intrinsic goals. Journal of Research in Personality, 79, 119-129, DOI: 10.1016/j.jrp.2019.03.001
Skarżyńska, K. (2003). Cele życiowe, zaufanie interpersonalne i zadowolenie z życia. Psychologia Jakości Życia, 2 (1), 35-49.
Smith, A. L., Ntoumanis, N., Duda, J. L., Vansteenkiste, M. (2011). Goal Striving, Coping, and Well-Being: A Prospective Investigation of the Self-Concordance Model in Sport. Journal of sport and exercise psychology, 33 (1), 124 – 145. DOI: 10.1123/jsep.33.1.124
Sztompka, P. (2007). Zaufanie: fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Szyszka, M. (2018). Małżeństwo, rodzina, ojcostwo. Roczniki Nauk Społecznych, 10 (46), 7-27.
Tomaszewski, T. (1977). Struktura i mechanizmy regulacyjne czynności człowieka. (w:) Psychologia, T. Tomaszewski (red.), Warszawa: PWN.
Werner, K. M., Milyavskaya, M.,Foxen-Craft, E., Koestner, R. (2016). Some goals just feel easier: Self-concordance leads to goal progress through subjective ease, not effort. Personality and Individual Differences, 96, 237- 242. DOI: 10.1016/j.paid.2016.03.002
Zaleski, Z. (1991). Psychologia zachowań celowych. Pan. Wydawnictwo Naukowe.
Zimbardo, P. (1999). Psychologia i życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.