Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Rodzina pochodzenia jest jednym z głównych katalizatorów stopniowych przemian potencjalnych zdolności dziecka – od poziomu początkowego aż do wybitności. Badacze wskazują na wiele zmiennych rodzinnych warunkujących rozwój zdolności. Czy jedną z cech charakteryzujących rodziny dzieci zdolnych jest dialogowa komunikacja i postawa dialogiczna? Artykuł stawia sobie za cel spojrzenie na sposoby wewnątrzrodzinnego komunikowania oraz postawy przejawiane przez rodziców wobec dzieci z perspektywy jaką wyznacza fenomen dialogu.
Bibliografia
Bandura, L. (1974), Uczniowie zdolni i kierowanie ich kształceniem. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Bloom, B.S. (ed.), (1985), Developing Talent in Young People, New York: Ballantine Books.
Borzym, I. (1979). Uczniowie zdolni. Psychologiczne i społeczne determinanty osiągnięć szkolnych, Warszawa: PWN.
Braun-Gałkowska, M. (2010). Dialog w rodzinie. Paedagogia Christiana, nr 1 (25), s. 161-173.
Csikszentmihalyi M., Csikszentmihalyi I.S. (2008). Family influence on the development of giftedness. (w:) G.R. Bock, K. Ackrill (red.), The Origins and Development of High Ability. Tom 178 from Novartis Foundation Symposia, John Wiley & Sons. DOI: 10.1002 / 9780470514498.ch12
de Barbaro, B. (red.), (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
de Tchorzewski, A.M. (2018), Wstęp do teorii wychowania, Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Ignatianum.
Feldhusen, J. F. (2003). The Nature of Giftedness and Talent and The Pursuit of Creative Achievement and Expertise. Gifted and Talented, vol. 7, no 1, s. 3-5.
Freeman, J. (2013), The Long-Term Effects of Families and Educational Provision on Gifted Children, Educational and Child Psychology, vol. 30, no 2, s. 7–17.
Freeman, J. (2016). Konflikty między wysokim poziomem szkolnych osiągnięć a twórczością, Psychologia Wychowawcza, nr 9 (51), s. 45-60, DOI: 10.5604/00332860.1211482
Gagné, F. (2016). Od genów do talentu: z perspektywy modeli DMGT/CMTD. Psychologia Wychowawcza, nr 9 (51), s. 121-140, DOI: 10.5604/00332860.1211501
Gardner, H. (1998). Niepospolite umysły. O czterech niezwykłych postaciach i naszej własnej wyjątkowości. Warszawa: Wyd. W.A.B.
Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne. Olsztyn: Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Górniewicz, J. (2007). Teoria wychowania (wybrane problemy). Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego.
Harwas-Napierała, B. (2017). Specyfika komunikacji interpersonalnej w rodzinie ujmowanej jako system. (w:) I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny, s. 47-72, Warszawa: PWN.
Koć-Seniuch, G. (2003). Dialog. (w:) T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. I, s. 688-692, Warszawa: Wyd. Akademickie „ŻAK”.
Landau, E. (2003), Twoje dziecko jest zdolne. Warszawa: Instytut Wyd. Pax.
Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania w zarysie, Kraków: Oficyna Wyd. „Impuls”.
Łukasiewicz-Wieleba, J. (2018). Rozpoznawanie potencjału oraz wzmocnienia i ograniczenia rozwoju zdolności dzieci w narracjach rodziców. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Makarska, T. (1991). Rodzina a stymulacja zdolności intelektualnych dziecka. Siedlce: Wyd. Wyższej Szkoły Rolniczo-Pedagogicznej.
Mendecka, G. (1998). Rodzina a rozwój aktywności twórczej. Częstochowa: Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Mendecka, G. (2003). Środowisko rodzinne w percepcji osób aktywnych twórczo. Częstochowa: Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Mendecka, G. (2019). Doświadczenia rodzinne jako czynnik rozwoju wybitnych twórców, Warszawa: Difin.
Mönks, F.J., Katzko, M.W. (2005), Giftedness and Gifted Education, (w:) R.J. Sternberg, J.E. Davidson (red.), Conceptions of Giftedness, (2nd ed.), s. 187-200, New York: Cambridge University Press.
Muszyńska, E. (1997). Swoboda, przymus i przemoc w relacjach dziecko-dorosły. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.
Nowak, M. (2010). Dialog w wychowaniu. Paedagogia Christiana, nr 1 (25), s. 85-103.
Ostrowska, U. (2019). Międzypodmiotowa przestrzeń dialogiczna pomiędzy z perspektywy aksjologicznej, (w:) J. Gara, D. Jankowska, E. Zawadzka (red.), Pedagogika dialogu. Pomiędzy w intersubiektywnej przestrzeni edukacji, s. 29-39, Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Piirto, J. (1999). Talented children and adults: Their development and education. New York: Macmillan.
Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania, Kraków: Oficyna Wyd. „Impuls”.
Pufal-Struzik, I. (2006). Podmiotowe i społeczne warunki twórczej aktywności artystów, Kielce: Wyd. Uczelniane Wszechnica Świętokrzyska.
Pufal-Struzik, I. (2018). W trosce o wszechstronny rozwój potencjału twórczego dziecka w rodzinie. Fides et ratio, nr 4 (36), s. 227-240.
Rembowski, J. (1986). Rodzina jako system powiązań. (w:) M. Ziemska (red.), Rodzina i dziecko, s. 127-142, Warszawa: PWN.
Shavinina, L.V. (ed.), (2009). International Handbook on Giftedness, Springer, DOI 10.1007/978-1-4020-6162-2
Siegel, D.J., Payne-Bryson, T. (2020). Potęga obecności. Warszawa: Wyd. Mamania.
Siekańska, M. (2015). Rola osób znaczących we wspieraniu rozwoju talentów sportowych. Psychologia Wychowawcza, nr 8 (50), s. 153-169, DOI: 10.5604/00332860.1178715
Sierszeńska-Leraczyk, M. (2010). Rodzinne uwarunkowania zawodowej edukacji muzycznej. (w:) W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer (red.), Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego, T. II, s. 63-73, Toruń: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Simonton, D.K. (2010). Geniusz. Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Sołowiej, J. (1986). Rodzina a rozwój zdolności twórczych. (w:) M. Ziemska (red.), Rodzina i dziecko, s. 424-437, Warszawa: PWN.
Stańczak, M. (2019a), Doświadczenia rodzin w odkrywaniu i rozwijaniu zdolności dzieci. Perspektywa pedagogiczna, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Stańczak, M. (2019b). Metody oddziaływań wychowawczych w rodzinach zdolnych dzieci. Studia Pedagogiczne. Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne, t. 34, s. 59–75, DOI 10.25951/4073
Sternberg, R.J., Davidson, J.E. (ed.), (2005). Conceptions of Giftedness (2nd ed.), New York: Cambridge University Press.
Subotnik R.F., Olszewski-Kubilius P., Worrell F.C. (2015), Od tradycyjnych perspektyw na temat zdolności do psychologii rozwoju talentu: zmiana oparta na wiedzy psychologicznej, Psychologia Wychowawcza, nr 8 (50), s. 9-19, DOI: 10.5604/00332860.1178580
Szmidt, K. J. (2005). Pedagogika twórczości. Sopot: GWP.
Śnieżyński, M. (2005). Sztuka dialogu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Śnieżyński, M. (2014). Dialog w rodzinie. Kraków: Wyd. WAM.
Świętochowski, W. (2017), Rodzina w ujęciu systemowym. (w:) I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny, s. 21-45, Warszawa: PWN.
Tannenbaum, A. (1983). Gifted children. Psychological and Educational Perspectives, New York: Macmillan.
Tarnowski, J. (2000). Postawa dialogu w pedagogice personalno-egzystencjalnej. (w:) B. Śliwerski (red.), Pedagogika alternatywna. Dylematy teorii, s. 81-89, Kraków: Oficyna Wyd. „Impuls”.
Winner, E. (1996), Gifted Children: Myths and Realities, New York: Basic Books.
Ziegler, A. (2005). The Actiotope Model of Giftedness. (w:) R.J. Sternberg, J.E. Davidson (red.), Conceptions of Giftedness, (2nd ed.), s. 411-436, New York: Cambridge University Press.