Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Podejmowana współcześnie pogłębiona analiza nad pojęciami sacrum i profanum staje się udziałem wielu dziedzin i dyscyplin naukowych. W niniejszym artykule została podjęta teologiczna refleksja nad terminami sacrum i profanum. Sacrum odnosi się do tego co święte, nadzwyczajne i nadprzyrodzone i co ma związek z osobową religią i religijną duchowością. Profanum zaś określa rzeczywistość materialną, pozareligijną i przyziemną. Odrzuca możliwość transcendencji. Mówi się wprawdzie o duchowości i religijności, ale o orientacji ateistycznej. W kontekście sacrum i profanum można mówić o pewnej antynomii, ale także unifikacji. Mogą zachodzić procesy sprowadzania rzeczywistości sacrum do poziomu profanum, ale również odwrotnie, przemiany sfery profanum w sacrum. Z drugiej strony podkreśla się odrębność sfery sacrum od sfery profanum. Współcześnie mamy do czynienia z dynamicznie rozwijającymi się procesami sekularyzacji. Dąży się bowiem do odrzucenia, a nawet niszczenia tego co nadzwyczajne i nadprzyrodzone. Szuka się substytutów sacrum w przestrzeni profanum.
Bibliografia
Artymiak M.(2010). Pomiędzy mężczyzną a kobietą. Sztuka porozumiewania się, Kraków: Wydawnictwo „Petrus”.
Bajda J.(1981). Konsekracja ciała w aspekcie powołania osoby, (w:) T. Styczeń (red.), Jan Paweł II. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. O Jana Pawła II teologii ciała. Jan Paweł II naucza. T.I, 185 – 202, Lublin: RW KUL.
Bronk A. (2002). Podstawy nauk o religii, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Comte – Sponville A. (2011). Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Dyczewski L. (2004). Sacrum, (w:) M. Libiszowska – Żółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii, 358 – 359, Warszawa: Wydawnictwo Księży Werbistów VERBINUM.
Eliade M.(2008). Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Eliade M.(1993). Traktat o historii religii, Łódź: Wydawnictwo OPUS.
Gawor L. (1994). Sacrum, (w:) S. Jedynak (red.), Mały słownik etyczny, 199, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza „Branta”.
Grom B. (2009). Psychologia religii. Ujęcie systematyczne, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Katechizm Kościoła katolickiego (1994), Poznań : Pallottinum.
Kłoczowski J.A. (2006). Czym jest duchowość? Kontekst religijny i historyczny, (w:) A. Grzegorczyk, J. Sójka i R. Koschany (red.), Fenomen duchowości, 13 – 21, Poznań: Wydawnictwo UAM.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. Dziennik Ustaw, 1997, 78, poz. 483.
Mariański J. (2005). Kościół katolicki w Polsce a życie społeczne, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „GAUDIUM”.
Mariański J. (2006). Socjologia moralności, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Mariański J. (2019). Nowa religijność duchowość – mit czy rzeczywistość? Studium socjologiczne, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne.
Mariański J., Wargacki S. (2011). Nowa duchowość jako megatrend społeczny i kulturowy, 127 – 149, Przegląd Religioznawczy, nr 4.
Mazurkiewicz P. (2004). Sekularyzacja, (w): B. Szlachta (red.), Słownik społeczny, 1183 – 1193, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Perszon J. (2012). Sacrum w chrześcijaństwie, (w:) E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka. Tom XVII, 833, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Ratzinger J. Benedykt XVI. (2011a). Jezus z Nazaretu. Część I. Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, Kraków: Wydawnictwo M.
Ratzinger J. Benedykt XVI.(2011b). Jezus z Nazaretu. Część II. Od wjazdu do Jerozolimy do Zmartwychwstania, Kielce: Wydawnictwo JEDNOŚĆ.
Rusecki M. (2007). Traktat o Objawieniu. Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów.
Sakowicz E.(2012). Sacrum, (w:) E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka. Tom XVII,827 – 828, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Santus J.(2013). Doświadczenie cierpienia duchowego u sióstr zakonnych, (w:) J. Iskra, M. Artymiak (red.), Doświadczenia człowieka, 60 – 80, Kraków: Wydawnictwo „Petrus”.
Setlak W.(2018). Procesy sekularyzacyjne jako zagrożenie i wyzwanie dla tradycyjnej rodziny, (w:) A. Śniegulska, M. Urbańska, W. Walc (red.), Lwowsko – Rzeszowskie Zeszyty Naukowe, 5, Rodzina – kultura – wychowanie. Uwarunkowania i konteksty, 33 – 46, Lwów – Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Stepulak M.Z. (2010). Relacyjny wymiar rozwoju osobowego w systemie rodzinnym. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Szmyd J. (1998). Sacrum, (w:) W. Szewczuk (red.), Encyklopedia psychologii, 778 – 783, Warszawa: Fundacja Innowacja.
Zarębianka Z.(2001). W meandrach metodologii, (w:) Z. Zarębianka (red.), Tropy sacrum w literaturze XX wieku, 9 – 19, Bydgoszcz: Homini.
Zbyrad T. (2020). Małżeństwo i rodzina w procesie przemian sekularyzacyjnych, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Zdybicka Z.J. (2012). Profanum, (w:) E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka. Tom XVI, 442 – 443, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Zdybicka Z.J. (1993). Człowiek i religia. Zarys filozofii religii, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Strony Internetowe:
Nowacka W. laboratoriumkultury.us.edu.pl. Gdzie kończy się sacrum a zaczyna się profanum. Antropologiczna analiza problemu na przykładzie przestrzeni cmentarnej, „Pracownia Kultury”, 6/2016, data dostępu, 2020-04-02, godz. 15.45.
Woleński J. Cesarzowi, co cesarskie, Bogu, co boskie, polityka.pl/tygodnik.polityka/kraj/1699226.1.cesarzowi-co-cesarskie-bogu-co-boskie read, data dostępu, 2020-04-17, godz. 16.16.
Zarębianka Z. „Sacrum” wobec „duchowego”. Pojęciowe pułapki i warianty wzajemnych odniesień. „Studia Humanistyczne”. AGH. Tom 12/3, 2013. http://dx.doi.Org/10.7494/human.2013.12.13.7, data dostępu, 2020-04-04, godz. 19.32.