Dialog kultur? Edukacja w językach europejskich w Afryce Subsaharyjskiej na przykładzie Madagaskaru

Abstrakt

Na Madagaskarze, tak jak w innych krajach Afryki Subsaharyjskiej, nauczanie od poziomu gimnazjum, prowadzone jest w języku europejskim. Malgaskie dzieci, które w środowisku rodzinnym i sąsiedzkim, posługują się wyłącznie rodzimym językiem, w szkole mają styczność z językiem francuskim, a tym samym z kulturą europejską. Należy zaznaczyć, że nauka języka obcego nie ogranicza się tylko do przyswojenia określonych systemów znaków i struktur formalnych przez uczniów ale jest to także płaszczyzna spotkania kultur. Dlatego też edukacja językowa powinna opierać się na wytycznych edukacji międzykulturowej, której istotą jest dialogu kultur, uwzględniający bogactwo i niepowtarzalność, każdej z nich.

Autorka w 2016 i 2018 roku przeprowadziła badania terenowe wśród malgaskich uczniów. Pytania dotyczyły m.in. ich stosunku do języków – malgaskiego i francuskiego, którymi malgaska młodzież posługuje się w środowisku rodzinnym i szkolnym. Zebrany materiał wskazuje, że malgaski program nauczania nie bazuje na dialogu kultur. Język rodzimy, a tym samym kultura malgaska jest
w procesie edukacji deprecjonowana. W swoich wypowiedziach uczniowie zaznaczali, że rodzimy język malgaski ma dla nich wysoką wartość symboliczną, jest wyznacznikiem ich tożsamości narodowej, ale jednocześnie jest to język o niskiej wartości w sferze edukacji i pracy. Natomiast język francuski cieszy się wysokim prestiżem wśród uczniów, jako język nauki, kultury i nowoczesnych technologii. Jest to język kojarzony z sukcesem oraz z osobami wykształconymi. Często też badani przeszacowują jego znaczenie we współczesnym świecie.