Słowa kluczowe
pogarda
resentyment
Scheler
Jak cytować
Abstrakt
Tematem niniejszego artykułu jest pogarda rozumiana nie tylko jako emocja, lecz także jako zjawisko znacznie szersze i powszechne: jako interakcja kulturowa i relacja pomiędzy jednostkami. Celem niniejszego tekstu jest zatem przedstawienie zjawiska pogardy w szerszym kontekście niż tylko wymiar psychologiczny, pokazanie mechanizmów działania pogardy, ujawnienie predyspozycji, które do pogardy prowadzą, wskazanie przyczyn dla których uznajemy innych ludzi za niegodnych istnienia, a godnych pogardy, a także społecznych i moralnych skutków takiego traktowania. Choć pogarda jako pojęcie sensu stricte nie funkcjonowało wcześniej w obrębie historii filozofii, zadaniem tego tekstu jest pokazanie jako filozoficznych konotacji w odwołaniu do wybranych koncepcji, przede wszystkim Fryderyka Nietzschego i Maxa Schelera.
Bibliografia
Dostojewski F., Łagodna. Opowiadania i opowieści, przeł. Z. Podgórzec, Wrocław 1999.
Kuderowicz Z. (red.) Filozofia współczesna, Warszawa 2002.
Kozielecki J., Koncepcje psychologiczne człowieka, Warszawa 2000
Kozielecki J., O godności człowieka, Warszawa 1977.
Kuderowicz Z., Scheler – personalizm etyczny, w: Filozofia i socjologia XX wieku, red. B. Baczko, Warszawa 1965.
Nietzsche F. , Poza dobrem i złem, przeł. S. Wyrzykowski, Warszawa 1983.
Nietzsche F., Tako rzecze Zaratustra, przeł. S. Lisiecka, Z. Jaskuła, Warszawa 1999.
Moryń M., Wola mocy i myśl. Spotkania z filozofia Fryderyka Nietzschego, Poznań 1997.
Olchanowski T., Psychologia pychy, Warszawa 2003.
Piłat R., Krzywda i zadośćuczynienie, Warszawa 2003.
Pyka M., O uczuciach, wartościach i sympatii. David Hume, Max Scheler, Kraków 1999.
Sartre J. P., Mdłości, przeł. J. Trznadel,Warszawa 1974.
Scheler M., Istota i formy sympatii, przeł. A. Węgrzecki, Warszawa 1986.
Scheler M., Istota osoby moralnej, w: Filozofia i socjologia XX wieku, red. B. Baczko, Warszawa 1965.
Scheler M., Resentyment a moralność, przeł. J. Garewicz, Warszawa 1977.
Schernus R., Uszczęśliwianie ludzkości na śmierć i życie? Dzisiejsze wyzwania etyczne, „Dialog” nr 3/1993.
Węgrzecki A., Scheler, Warszawa 1975.
Wielechowska K., Oblicza Trzeciego: od lęku do współdziałania, w: Tropy Tożsamości: Inny, Obcy, Trzeci, red. W. Kalaga, Katowice 2004.
Wierzbicka E. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1998.
Zaleski Z., Od zawiści do zemsty: społeczna psychologia kłopotliwych emocji, Warszawa 1998.