Słowa kluczowe
model rodziny
rodzina
postmodernizm
seksualność
Jak cytować
Abstrakt
Wzorce rodziny zmieniały się w różnych epokach historycznych. Aktualne wskaźniki statystyczne dotyczące rodziny są bardzo alarmujące (spadek liczby małżeństw, wzrost rozwodów, spadek dzietności, wzrost liczby dzieci rodzących się poza małżeństwem) - świadczą o już istniejącym ilościowym i jakościowym kryzysie rodziny. Postmodernizm wprowadził jeszcze nigdy nieznane w historii eksperymentalne formy związków - jak poliamoria, związki queer, LAT, DINKY, GINK, LiL, sologamia, unloving - itp. - które są tu kolejno przedstawiane. Seksualność jest odrywana od związku i miłości, a rodzina od więzów pokrewieństwa. Prezentowany jest model ujmujący tę różnorodność wzorców w dwie zasadnicze kategorie: monoseksualność oraz multiseksualność, w dużej mierze podtrzymywaną i/lub stymulowaną przez technologię i biznes - dlatego nazywaną tu sztuczną multiseksualnością. Wskazywany jest związek typu rodziny/seksualności z demografią, gdzie to monogamiczne małżeństwo heteroseksualne wskazano jako złoty standard. Analizowane są prognozy demograficzne dla Polski w kilku obszarach oraz możliwy optymalny model prorodzinnej polityki społecznej.
Bibliografia
Bednarski, H. (2008). Przemiany struktury i funkcji rodzin polskich w XX i XXI wieku, Mazowieckie Studia Humanistyczne, 12, 1 2, 197-214. http://mazowsze.hist.pl/dlArticle.php?file=files/Mazowieckie_Studia_Humanistyczne/Mazowieckie_Studia_Humanistyczne-r2008-t12-n1-2/Mazowieckie_Studia_Humanistyczne-r2008-t12-n1-2-s197-214/Mazowieckie_Studia_Humanistyczne-r2008-t12-n1-2-s197-214.pdf (dostęp: 15-06-2020).
Bendyk, E. (2020). Koniec miłości?, Polityka, 7 (3248), 18-02, 15- 17.
Benedykt XVI, (Joseph Ratzinger) (1986). Raport o stanie wiary. Z ks. Kardynałem J. Ratzingerem rozmawia Vittorio Messori, Kraków, Warszawa -Struga: Michalineum.
Burkacka, I. (2017). Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego, Artes Humanes, 2, 61-94. https://doi.org/10.17951/artes.2017.2.61 https://docplayer.pl/104961482-Umcs-monoparentalnosc-wielorodzina-i-rodzina-zrekonstruowana-wspolczesne-nazwy-modeli-zycia-rodzinnego.html (dostęp: 12-06-2020).
Cöllen, B. (14-07-2013). Fanatyzm rasowy w III Rzeszy. Eugenika i "eutanazja", Deutsche Welle, on-line: https://www.dw.com/pl/fanatyzm-rasowy-w-iii-rzeszy-eugenika-i-eutanazja/a-16949740 (dostęp: 15-06-2020).
Dekimpe, V., Guggenheim, J. (2019). Could going child-free be the answer to our climate crisis?, France 24, https://www.france24.com/en/20190119-down-earth-children-demography-ginks-environment-carbon-dioxide-climate-save-planet (dostęp: 15-06-2020).
Eurostat (2017). Archive: People in the EU - statistics on demographic changes. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:People_in_the_EU_-_statistics_on_demographic_changes (dostęp: 15-06-2020).
Eurostat (2018a). Archive: People in the EU - statistics on demographic changes, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:People_in_the_EU_-_statistics_on_demographic_changes&oldid=390407 (dostęp: 15-06-2020).
Eurostat (2018b). 43% of births in the EU are now outside marriage, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/DDN-20180809-1 (dostęp: 14-06-2020).
Eurostat (2020a). Divorce indicators https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do (dostęp: 15-06-2020).
Eurostat (2020b). Fertility indicators/ http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do (dostęp: 15-06-2020).
Eurostat (2020c). Marriage indicators http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?query=BOOKMARK_DS-052180_QID_3791ADE4_UID_-3F171EB0&layout=TIME,C,X,0;GEO,L,Y,0;INDIC_DE,L,Z,0;INDICATORS,C,Z,1;&zSelection=DS-052180INDIC_DE,GNUPRT;DS-052180INDICATORS,OBS_FLAG;&rankName1=INDICATORS_1_2_-1_2&rankName2=INDIC-DE_1_2_-1_2&rankName3=TIME_1_0_0_0&rankName4=GEO_1_2_0_1&sortC=ASC_-1_FIRST&rStp=&cStp=&rDCh=&cDCh=&rDM=true&cDM=true&footnes=false&empty=false&wai=false&time_mode=ROLLING&time_most_recent=false&lang=EN&cfo=%23%23%23%2C%23%23%23.%23%23%23 (dostęp: 15-06-2020).
Eurostat (2020d). Marriage and divorce statistics. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Marriage_and_divorce_statistics (dostęp: 14-06-2020).
Forum för levande historia (2013). Biologia rasowa, on-line: https://www.levandehistoria.se/fakta-fordjupning/rasism-intolerans/rasbiologi (dostęp: 28-05-2020).
Fux, B. (2002). Which Model of Family are Encourage or Discourage by the Different Families Policies, (in:) F.-X., Kaufman i in. (ed.) Family Life and Family Policies in Europe, vol II, Problems and Issues in Comparative Perspectives, . 363 – 418, Oxford: Clarendon Press, https://www.uzh.ch/cmsssl/suz/dam/jcr:00000000-2042-5acc-ffff-ffff8a714bf7/strategy.pdf (dostęp: 15-06-2020).
Gajewski, W. (2020). Kolaps rodziny a cywilizacja: perspektywa historyczna, (w:) P., Chmielecki, M. Wichary (red.), Wokół problemów seksualności, 13-28, Warszawa: Vocatio.
Gizowski, M. (2007). Społeczno-polityczny kontekst przemiany modelu rodziny na przestrzeni dziejów świata zachodniego w epokach starożytności, feudalizmu i kapitalizmu, Roczniki Teologiczne, Tom LIV, 10, 303-317. https://www.kul.lublin.pl/files/409/public/RT54z10/RT54z10_18-Gizowski.PDF (dostęp: 15-06-2020).
GUS, (2014). Prognoza ludności na lata 2014-2050. Warszawa. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2014-2050-opracowana-2014-r-,1,5.html (dostęp: 15-06-2020).
GUS, (2016a). Małżeństwa oraz dzietność w Polsce. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/malzenstwa-i-dzietnosc-w-polsce,23,1.html (dostęp: 13-06-2020).
GUS, (2016b). Prognoza gospodarstw domowych na lata 2016–2050. Warszawa https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-gospodarstw-domowych-na-lata-2016-2050,9,4.html (dostęp: 15-06-2020).
GUS, (2018). Rocznik Demograficzny, Warszawa https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2018,3,12.html (dostęp: 15-06-2020).
Henrich, J., Boyd, R., Richerson, P.J., (2012). The puzzle of monogamous marriage, Philosophical Transaction of the Royal Society Publishing B, 3, 657-669. https://doi.org/10.1098/rstb.2011.0290. https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rstb.2011.0290 (dostęp: 15-06-2020).
Hymas, L. (2011). I decided not to have children for environmental reasons. The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2011/sep/27/not-have-children-environmental-reasons (dostęp: 15-06-2020).
Kurc, M. (2019). Niech nas zobaczą w Sejmie, Replika, nr 82 https://replika-online.pl/spis-tresci-82/ (dostęp: 15-06-2020).
Liberska, H., Matuszewska M. (2015). Modele funkcjonowania rodziny. Style wychowania, (w:) I. Janicka I, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny, 116–141, Warszawa: PWN.
Majka-Rostek, D. (2009). Indywidualizm jako źródło współczesnych przemian rodziny Kultura i Historia, nr 16, on-line. https://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/1459 (dostęp: 15-06-2020).
Makowski, B. (2019). Aborcja i polityka populacyjna w III Rzeszy. Narzędzie nieludzkiego systemu, Polskie Radio 24.pl, https://polskieradio24.pl/39/156/Artykul/2417108,Aborcja-i-polityka-populacyjna-w-III-Rzeszy-Narzedzie-nieludzkiego-systemu (dostęp: 28-05-2020).
Marianowicz-Szczygieł, A. (2020a). Dlaczego na świecie wrasta liczba osób LGBT? Warszawa: Instytut „Ona i On”, http://onaion.org.pl/raport-dlaczego-na-swiecie-wzrasta-liczba-osob-lgbt/ (dostęp: 15-06-2020).
Marianowicz-Szczygieł (2020b). Dlaczego rodzina jest tak ważna (z perspektywy społecznej)? (w:), Jak zbudować szczęśliwe małżeństwo. Warszawa: Ewangeliczna Polska, in Press.
Ministerstwo Zdrowia (2016). Program polityki zdrowotnej: „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce na lata 2017 – 2021”, on-line: https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-zdrowotny-leczenie-antyretrowirusowe-osob-zyjacych-z-wirusem-hiv-w-polsce (dostęp: 28-05-2020).
Orion, R. (2018). A Therapist’s Guide to Consensual Nonmonogamy: Polyamory, Swinging, and Open Marriage, New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315462257. https://www.taylorfrancis.com/books/9781315462257 (dostęp: 15-06-2020).
Planned Parenthood, (2004). Opposition Claims About Margaret Sanger, Fact Sheet, on-line: https://www.plannedparenthood.org/files/8013/9611/6937/Opposition_Claims_
About_Margaret_Sanger.pdf (dostęp: 28-05-2020).
Regnerus, M. (2012). How different are the adult children of parents who have same-sex relationships? Findings from the New Family Structures Study, Social Science Research, Vol. 41, Issue 4, 752–770. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2012.03.009.
Rzeczpospolita, (2019). Chiny: Polityka jednego dziecka zniesiona, a wzrost populacji najniższy od 1960 roku, on-line: https://www.rp.pl/Polityka/190129921-Chiny-Polityka-jednego-dziecka-zniesiona-a-wzrost-populacji-najnizszy-od-1960-roku.html (dostęp: 15-06-2020).
SRF Kultur, (2019) Why does love end, Eva Illouz? Sternstunde Philosophie (english version), online: https://www.youtube.com/watch?v=55I_3hM8dlY (dostęp: 15-06-2020).
Slany, K. (2005). Dywersyfikacja form życia rodzinnego we współczesnym świecie. Przykład związków homoseksualnych, (w:) K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana (red.), Homoseksualizm – perspektywa interdyscyplinarna, 19–38, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Strawiński, P. (2019). A na końcu tęczy garnek złota, Forbes, 11, 84-90.
U.S. Agency for International Development (2008). Overview of Contraceptive and Condom Shipments FY 2007. on-line: https://www.usaid.gov/sites/default/files/documents/1864/FY2007-FINAL-C-C-Report.pdf (dostęp: 9-06-2020).
Vollset, S.E., Goren, E., Yuan, Ch-W, Cao, J., Smith, A.E., Hsiao,T., Bisignano, C., Azhar, G.S., Castro, E., Chalek, J., Dolgert, A.J., Frank, T., Fukutaki, K., Hay, S.I., Lozano, R., Mokdad, A.H., Nandakuma, V., Pierce, M.,Pletcher, M., Robalik, T., Steuben, K.M., Wunrow, H.Y., Zlavog, B.S., Murray, Ch.J.L. (2020). Fertility, mortality, migration, and population scenarios for 195 countries and territories from 2017 to 2100: a forecasting analysis for the Global Burden of Disease Study. Lancet, online: https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30677-2/fulltext (dostęp: 4-06-2020).
Walberg, R. Mrozek, A. (2009). Private choices, public costs. How failing families cost us all. Ottawa: Institute of Marriage and Family Canada. https://www.imfcanada.org/sites/default/files/Cost%20of%20Family%20Breakdown%20final_0.pdf (dostęp: 15-06-2020).
Wieczorek, B. (2018). Homoseksualizm. Przegląd światowych analiz i badań. Przyczyny, objawy, terapia, aspekty społeczne. Warszawa: Fronda.
Zaborowska, A. (2014). Współczesna rodzina, kryzys czy przemiana? (w:) M. Brzeziński, J. Jęczeń (red.), Tożsamość i posłannictwo rodziny, Seria: Centrum badań nad rodziną, tom XIV, 71-84, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zimniewicz, N. (2018). Doktryna Kościoła katolickiego w kalkulacjach ekonomicznych spółek medialnych. (w:) M. Rucki (red.), Wpływ ideologii na naukę i życie społeczne, 75-90, Warszawa: Chrześcijańskie Forum Pracowników Nauki.