Słowa kluczowe
ojcostwo
rodzina
rodzicielstwo
postawy rodzicielskie
Jak cytować
Abstrakt
Celem podjętych badań było określenie społecznych i psychologicznych czynników warunkujących postawy młodych dorosłych wobec rodzicielstwa. Z analiz demograficznych wynika, że wzrasta zjawisko zmniejszania się liczebności dzieci w rodzinach, opóźnia się wiek matek rodzących pierwsze dziecko i zwiększa odsetek kobiet nieposiadających dzieci, w tym nieposiadających ich z własnego wyboru. Z badań przedstawionych w niniejszym artykule wynika, że osoby pozytywnie odnoszące się do dziecka jako wartości i do rodzicielstwa cechuje wysoki poziom religijności i wysoka ocena wartości religijnych, niska ocena wartości hedonistycznych, wysoki poziom samooceny i wysoki poziom integracji własnej tożsamości. Są to osoby prezentujące wysoki poziom optymizmu, skutecznie radzące sobie z trudnościami oraz zadowolone z życia. Dorośli ci przejawiają niski poziom neurotyczności, wysoki poziom ekstrawersji, ugodowości i sumienności oraz wysoki poziom inteligencji emocjonalnej. Dojrzałe postawy wobec rodzicielstwa częściej ujawniają dorośli mieszkający w mniejszych miejscowościach, posiadający średni poziom wykształcenia i stałe zatrudnienie oraz niekorzystający ze środków uzależniających (nikotyna, alkohol, narkotyki). Osoby o mniej akceptujących postawach wobec rodzicielstwa, ujawniające lęk przed jego poczęciem i częściej otwarte na aborcję cechują odwrotne do wyżej opisanych właściwości społeczno-psychologiczne.
Bibliografia
Bee, H. (1998). Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Błasiak, A., Dybowska, E. (2010). Rodzicielstwo i jego znaczenie dla procesu wychowania dziecka, (w:) A. Błasiak i E. Dybowska (red.), Wybrane zagadnienia pedagogiki rodziny, 105-127. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Braun-Gałkowska, M. (1985). Miłość aktywna, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Brzozowski, P. (1995). Skala Wartości Schelerowskich – SWS. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Dąbrowska, Z. (2004). Różne oblicza ojcostwa, Małżeństwo i Rodzina, 1, 13-19.
Dyczewski, L. (2007). Małżeństwo i rodzina upragnionymi wartościami młodego pokolenia, (w:) L. Dyczewski (red.), Małżeństwo i rodzina w nowoczesnym społeczeństwie, 11-34, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Fecenec, D. (2008). Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny. Polska adaptacja. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Gurba, E. (2011). Wczesna dorosłość. (w:) J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, 287-311, Warszawa: Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hrynkiewicz J. (2006). Rodzina i ekonomia. Uwarunkowania ekonomiczne i społeczne powstawania i rozwoju rodzin, Życie i Myśl, 19, 24-39.
Jaworowska, A., Matczak, A. (2005). Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej PKIE. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Komorowska-Pudło, M. (2013). Seksualność młodzieży przełomu XX i XXI wieku, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Komorowska-Pudło, M. (2015a). Jakość relacji w małżeństwach osób z doświadczeniem ciąży przedmałżeńskiej, (w:) D. Opozda, M. Loyola-Opiela, D. Bis i E. Świdrak (red.), Rodzina miejscem integralnego rozwoju i wychowania, 29-57, Lublin: Wydawnictwo Episteme.
Komorowska-Pudło, M. (2015b). Psychospołeczne uwarunkowania postaw młodzieży wobec seksualności, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Kwak, A., Wolfe M. (2001). Tradycyjny czy partnerski model realizacji ról rodzicielskich, (w:) H. Cudak i H. Marzec (red.), Współczesna rodzina polska, 151-161, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie.
Nowak, M. (2001). Funkcja prokreacyjna współczesnej rodziny polskiej, (w:) H. Cudak i H. Marzec (red.), Współczesna rodzina polska, 33-40, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie.
Oleś, P. (2011). Psychologia człowieka dorosłego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Plutecka, K. (2013). Ojciec wobec osiągnięć edukacyjnych dziecka niesłyszącego, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Pospiszyl, K. (2004). Ojcostwo w życiu mężczyzny, Małżeństwo i Rodzina, 2, 24-28.
Rostowska, T. (2003). Dojrzałość osobowa jako podstawowe uwarunkowanie życia małżeńskiego i rodzinnego, (w:) I. Janicka i T. Rostowska (red.), Psychologia w służbie rodziny, 45-55, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rostowski, J., Rostowska, T. (2014). Małżeństwo i miłość. Kontekst psychologiczny
i neuropsychologiczny, Warszawa: Difin SA.
Ryś, M. (1999). Ku dojrzałości osobowej, (w:) K. Ostrowska i M. Ryś (red.), Wychowanie do życia w rodzinie, 22-33, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Ryś, M. (1999). Psychologia małżeństwa w zarysie, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Sikorska, M. (2009). Matka „chora” zamiast „złej” – o nowych wzorach macierzyństwa,
(w:) M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji
z rzeczywistością, 13-33, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Slany K. (2002), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków: NOMOS.
Stańczak J., Stelmach K., Urbanowicz M., Małżeństwa oraz dzietność w Polsce, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/malzenstwa-i-dzietnosc-w-polsce,23,1.html (20.03.2019).
Zawadzka, B. (2001). Przygotowanie młodzieży do małżeństwa i życia rodzinnego, (w:)
H. Cudak i H. Marzec (red.), Współczesna rodzina polska, 201-212, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie.
Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P., Śliwińska, M. (1998). Inwentarz Osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Ziółkowska, B. (2005). Okres wczesnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał młodych dorosłych?, (w:) A.I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka, 423-468, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.