Słowa kluczowe
kreatywność
późna dorosłość
pomyślne starzenie się
twórczość
życie twórcze
Jak cytować
Abstrakt
W literaturze gerontologicznej sporo miejsca poświęca się uwarunkowaniom pomyślnego starzenia się. Prezentowane są wówczas różne czynniki mające zapewnić udany przebieg tego ostatniego etapu życia. Jedną z form aktywności, która może wypełnić życie człowieka w późnej dorosłości jest twórczość, także amatorska. Kluczowym zagadnieniem wydaje się określenie pożytków jakie niesie ze sobą zaangażowanie w ten niewątpliwy trud. W literaturze przedmiotu wskazywanych jest wiele potencjalnych zysków, z którymi może spotkać się jednostka podejmująca zadanie twórczego rozwoju. Różne bywają przejawy działania twórczego, sporo zależy tutaj od tego, kto tworzy, w jakim celu oraz jaki jest jego potencjał. Trzeba jednak pamiętać, że rozwój twórczy jest domeną ochotników, grupy stosunkowo nielicznej w każdej grupie wiekowej. W celu zilustrowania tezy o znaczeniu aktywności twórczej dla jakości życia w starości zaprezentowano narracje seniorów zaangażowanych w aktywność twórczą.
Bibliografia
Błachnio, A. (2002). Pytanie o jakość życia w kontekście rozważań nad naturą starości, (w:) K. Obuchowski (red.), Starość i osobowość, 13-52, Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej.
Dubas, E. (2013). Starość znana i nieznana – wybrane refleksje nad współczesną starością, Rocznik Andragogiczny, 20, 135-152.
Dubas, E. (2016). Starość – darem, zadaniem i wyzwaniem. Rola aktywności i edukacji (wybrane wątki), (w:) E. Dubas, M. Muszyński (red.), Obiektywny i subiektywny wymiar starości, 233-243, Łódź: Wyd. UŁ.
Gołaszewska, M. (1986). Kim jest artysta?, Warszawa: WSiP.
Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia, Olsztyn: Wyd. UWM.
Jankowski, D. (1993). Autoedukacja wyzwaniem współczesności, (w:) J. Górniewicz (red.), Stare i nowe dylematy teorii wychowania. Materiały z konferencji naukowej, 121-128, Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Kamiński, A. (1978). Studia i szkice pedagogiczne, Warszawa: PWN.
Kawula, S. (2005). Pedagogika społeczna wobec problemów człowieka starego, (w:) S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy, 551-564, Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Klimczuk, A. (2013). Kreatywne starzenie się. Przykłady zagranicznych i polskich zaleceń i praktyk, (w:) A. Zawada, Ł. Tomczyk (red.), Seniorzy w środowisku lokalnym (badania empiryczne i przykłady dobrych praktyk), 24-46, Katowice: Wyd. UŚ.
Konieczna-Woźniak, R. (2016). Starość czasem samorealizacji – subiektywne i obiektywne postrzeganie zjawiska, (w:) E. Dubas, M. Muszyński (red.), Obiektywny i subiektywny wymiar starości, 221-232, Łódź: Wyd. UŁ.
Lam, W. (1977). Twórczość przejawem instynktu życia, Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Lasocińska, K. (2009). Badania biograficzne twórców. Rola twórczości w kształtowaniu życia, (w:) K. J. Szmidt (red.), Metody pedagogicznych badań nad twórczością. Teoria i empiria, 105-146, Łódź: Wyd. AH-E.
Łukaszewski, W. (1984). Szanse rozwoju osobowości, Warszawa: Wyd. Książka i Wiedza.
Małyska, A. (2019). Kreatywność w późnej dorosłości. Narracje seniorów, Olsztyn: Wyd. UWM.
Maslow, A.H. (1990). Motywacja i osobowość, Warszawa: Wyd. PAX.
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości, Gdańsk: GWP.
Obuchowski, K. (2000). Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
Ożóg, T. (2006). O kilku rzeczach istotnych dla późnej dorosłości, (w:) S. Steuden, M. Marczuk (red.), Starzenie się a satysfakcja z życia, 64-83, Lublin: Wyd. KUL.
Panek, W. (1990). Twórczość ludowa jako przejaw psychicznych potrzeb człowieka, Warszawa: PWN.
Pietrasiński, Z. (1990). Rozwój człowieka dorosłego, Warszawa: Wyd. „Wiedza Powszechna”.
Popek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza, Lublin: Wyd. UMCS.
Rembowski, J. (1984). Psychologiczne problemy starzenia się człowieka, Warszawa – Poznań: PWN.
Robinson, K. (2012). Uchwycić żywioł. O tym, jak znalezienie pasji zmienia wszystko, Kraków: Wyd. Element.
Stasiakiewicz, M. (1999). Twórczość i interakcja, Poznań: Wyd. UAM.
Steuden, S. (2009). Szczęśliwi po pięćdziesiątce, Warszawa: WSiP.
Suchodolski, B. (1982). Kształt życia, Warszawa: Wyd. Nasza Księgarnia.
Suchodolski, B. (1983). Wychowanie i strategia życia, Warszawa: WSiP.
Sujak, E. (1998). Rozważania o ludzkim rozwoju, Kraków: Wyd. Znak.
Szarota, Z. (2009). Seniorzy w przestrzeni kulturalno-edukacyjnej społeczeństwa wiedzy, Chowanna, t. 2(33), 77-96.
Szarota, Z. (2015).Uczenie się starości, Edukacja Dorosłych, 1, 22-35.
Szmidt, K.J. (2010). ABC kreatywności, Warszawa: Wyd. Difin.
Trafiałek, E. (1995). Człowiek stary w społeczeństwie polskim, Praca Socjalna, 4, 17-24.
Worach-Kardas, H. (1983). Wiek a pełnienie ról społecznych, Warszawa-Łódź: PWN.
Zych, A.A. (1999). Człowiek wobec starości. Szkice z gerontologii społecznej, Katowice: Wyd. Śląsk.