Słowa kluczowe
Kołowy Model Motywów Ja
Personalistyczna Koncepcja Osobowości
Jak cytować
Abstrakt
Motywy ja stanowią przedmiot dociekań psychologicznych od wielu lat, natomiast samo pojęcie jest stosunkowo nowe. Przedstawiony artykuł zawiera empiryczną weryfikację Kołowego Modelu Motywów Ja bazującego na personalistycznej koncepcji osobowości zaproponowanej przez H. Gasiula. Autor ten bazując na efektach poszukiwania istotnych źródeł ludzkiej motywacji uzasadniał w swoich analizach, że najbardziej istotne są te motywy, które wynikają z osobowej natury człowieka, a w szczególności z jej atrybutów. Opracowany przez H. Gasiula i W. Strusa model 12 Motywów Ja jest efektem uwzględnienia różnych kategorii atrybutów osobowych oraz rodzajów Motywów Ja wskazywanych na podstawie różnych empirycznych badań psychologicznych. Uzyskane dane w istotnej mierze potwierdzają trafność Kołowego Modelu Motywów Ja i mogą również stanowić o zasadności ich hierarchicznego uporządkowania.
Bibliografia
Batory, A. (2018). Motywy tożsamościowe - sposób pomiaru w ujęciu teorii motywowanego konstruowania tożsamości, (w:) H. Gasiul (red.) Metody badania Emocji i Motywacji, 335–348, Warszawa: Difin.
Bycz, H., Konarski, R. (2016). Narzędzie do pomiaru metapoznawczego Ja: MJ-24, Psychologia Społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., XI (39), 509–526, doi: https://doi.org/10.7366/1896180020163909.
Cieciuch, J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości, Warszawa: Liberi Libri.
Cieciuch, J., Hulak, A., Kitaj, M., Leszczyńska, J., Bulkowska, D. (2011). Kołowa struktura wartości u dzieci przedszkolnych, Studia Psychologica, 11 (11), 5–18.
Fanslau, A. i Brycz, H. (2019). Rola metapoznawczego Ja w poszukiwaniu diagnostycznych informacji o sobie, Czasopismo Psychologiczne, 2 (25), doi: https://doi.org/10.14691/CPPJ.25.2.151.
Gasiul, H. (2007). Teorie Emocji i Motywacji, Warszawa: UKSW.
Gasiul, H. (2012). Czy powrót do psychologii personalistycznej jest możliwy i jak mógłby być uzasadniony?, Czasopismo Psychologiczne, 2 (18), 1–14.
Gasiul, H. (2013). Poczucie szczęścia a dojrzałość człowieka, Horyzonty Psychologii, 3, 53–70.
Gasiul, H. (2016). Podmiotowość z perspektywy wybranych teorii psychologicznych, Psychologia Rozwojowa, 3 (21), 9–24, doi: https://doi.org/10.4467/20843879PR.16.013.5524.
Gasiul, H. (2020). Psychologia osobowości. Nurty, teorie, koncepcje, Warszawa: Difin.
Gasiul, H, Strus, W. (2018). Wybrane sposoby pomiaru motywów Ja, (w:) H. Gasiul (red.) Metody badania Emocji i Motywacji, 349–388, Warszawa: Difin.
Jędruszczak, K. (2005). Prywatność jako potrzeba w ramach koncepcji siebie, Roczniki Psychologiczne, 2 (8), 111–135.
Mair, P., Groenen, P.J.F. i De Leeuw, J. (2021). More on Multidimensional Scaling and Unfolding in R: smacof Version 2, za: https://cran.r-project.org/web/packages/smacof/vignettes/smacof.pdf (dostęp: 15.12.2020).
Pankalla, A. i Kilian, A. (2018). Re-wizja i re-autoryzacja psychologii. Ekspedycja na peryferie-od myśli krytycznej ku psychologii realnej, Psychological Journal, 24, 21–35, doi: https://doi.org/10.14691/CPPJ.24.1.21.
Schwartz, S.H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theory and empirical tests in 20 countries, (in:) M. Zanna (ed.) Advances in experimental social psychology, 1–65, New York: Academic Press.
Schwartz, S.H. i Bardi, A. (2001). Value hierarchies across cultures: Taking a similarities perspective, Journal of Cross-Cultural Psychology. SAGE Publications Inc., 3 (32), 268–290, doi: https://doi.org/10.1177/0022022101032003002.
Schwartz, S.H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, E., Fischer, R., Beierlein, C., Ramos, A., Verkasalo, M., Lönnqvist, J.E., Demirutku, K., Dirilen-Gumus, O. i Konty, M. (2012). Refining the theory of basic individual values, Journal of Personality and Social Psychology, 4 (103), 663–688, doi: https://doi.org/10.1037/a0029393.
Spence, I., Ogilvie, J.C. (1973). A table of expected stress values for random rankings in nonmetric multidimensional scaling, Multivariate Behavioral Research, 4 (84), 511–517, doi: https://doi.org/10.1207/s15327906mbr0804_8.
Straś-Romanowska, M. (1995). Główne idee teoretyczne i metodologiczne psychologii personalistyczno-egzystencjalnej jako dyscypliny humanistycznej, (w:) M. Straś-Romanowska (red.), Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej, 15–47, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Strus, W., Cieciuch, J. (2017). Towards a synthesis of personality, temperament, motivation, emotion and mental health models within the Circumplex of Personality Metatraits, Journal of Research in Personality, 66, 70–95, doi: https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jrp.2016.12.002.
Strus, W., Cieciuch, J., Rowiński, T. (2014). The circumplex of personality metatraits: A synthesizing model of personality based on the Big Five, Review of General Psychology, 4 (18), 273–286, doi: https://doi.org/10.1037/gpr0000017.
Tesser, A., Felson, R.B., Suls, J.M. (2004). Ja i tożsamość, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wojciszke, B. (2004). Człowiek wśród ludzi: zarys psychologii społecznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.