Jak cytować
Abstrakt
Empirical in its character paper presents issues concerning the development and growth of teenagers from broken families. This is a topical problem in Polish reality, which results from various psychosocial and economic determinants of the present time. The first part of the paper illustrates a contemporary picture of a Polish family and describes and explains the influence of a family being an environment of development and functioning for a young human being. The period of adolescence was characterized as a special stage in every person’s life considerably influence functioning and psychological adaptation of an individual. The last part of the paper presents disintegration of marital tie as a reason of divorce. It demonstrates the description of divorce as a process of a legal and psychosocial character. Divorce is also seen here as a phenomenon for a fatherhood crisis, which is becoming more and more common as well as a negative sign of the present times. Personal research methodology (Big Five Test) was presented in the next part of the work. The ending of the paper shows the results of the conducted empirical research (level of neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness and conscientiousness) and the conclusions of a cognitive, practical and prophylactic character – the use of which may counteract the negative effects of teenagers’ growing up in broken family.
Bibliografia
Amato P.R. (1994), Life-span adjustment of children to their parents’ divorce, Future of Children. Children after Divorce, 4, 143-164.
Amato P.R., Booth A., (1997), A generation at risk: Growing up in an era of family upheaval, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Amato P.R., Chedle J. (2005), The long reach of divorce: divorce and child well-being across three generations, Journal of Marriage and Family, 67, 192- 205.
Barbaro M. de., (1999), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Boguszewski R. (2008), Kontrowersje wokół różnych zjawisk dotyczących życia małżeńskiego i rodzinnego, Komunikat z badań CBOS, BS/54/2008, Warszawa.
Boguszewski R. (2008), Nie ma jak rodzina, Komunikat z badań CBOS, BS/4/2008, Warszawa.
Boguszewski R. (2013), Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie, Komunikat z badań CBOS, BS/33/2013, Warszawa.
Boguszewski R. (2013), Więzi rodzinne, Komunikat z badań CBOS, BS/107/2013, Warszawa.
Buchanan Ch.M., Maccoby E.E., Dornbusch S.M. (1991), Caught Between Parents: Adolescents Experience in Divorced Homes, Child Development, 1991, Vol. 62, Issue 5, 1011-1029.
Clarke-Stewart A., Brentano C., (2006), Divorce – causes and consequences, New Haven and London: Yale University Press.
Czerederecka A. (2010), Potrzeba profesjonalnej dyskusji na temat PAS, Psychiatria Polska, 1, 13-26.
Dutkiewicz K., Noińska D. (2009), Cierpienie dzieci rodziców rozwodzących się
i rozwiedzionych, Nowiny Psychologiczne, 3/4, 25-36.
Dyczewski L., (2009), Wyobrażenia młodzieży o małżeństwie i rodzinie; pomiędzy tradycją a nowoczesnością, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Feliksiak M. (2017), Sens życia – wczoraj i dziś, Komunikat z badań CBOS, 41/2017, Warszawa.
Fromm E., (1956/2000), O sztuce miłości, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Gapik L., (1989), Rozwód...i co dalej?, Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
Gardner R.A. (1999), Differentiating between parental alienation syndrome and bona FIDE abuse-neglect, American Journal of Family Therapy, vol.27 (2), 97-107.
Gardner R.A. (2001), The parental alienation syndrome: sixteen years later, Academy Forum, 45 (1), 10-12.
Goldenberg H., Goldenberg I., (2006), Terapia Rodzin, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Hetherington E.M., (1999), Coping with divorce, single parenting, and remarriage, Mahwah, NY: Erlbaum.
Jabłoński A., Szyszka M. Gizicka, D., (2014), Współczesna rodzina polska. Przemiany, zagrożenia i wyzwania, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Kaja B.M., (1992). Rozwód w rodzinie a osobowość dziecka, Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Kaja B.M., (2013), Małżeństwo, rodzina, rozwód, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Kępiński A., (1973/2002), Psychopatologia nerwic, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kornas – Biela D., (2001), Oblicza ojcostwa, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kowalczuk K. (2010), Cele i dążenia życiowe Polaków, Komunikat z badań CBOS, BS/161/2010, Warszawa.
Kowalczuk K. (2012), Potrzeby prokreacyjne oraz preferowany i realizowany model rodziny, Komunikat CBOS, BS/61/2012, Warszawa.
Kwak A., Bieńko M., (2012), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Ledwoch M. (2009), Doświadczanie utraty więzi w sytuacji rozwodu, (w:) Psychospołeczne konteksty doświadczania straty, S.Steuden, K.Janowski (red.),
s. 143-149, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Liberska H., Matuszewska M., (2012), Małżeństwo: męskość, kobiecość, miłość, konflikt, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
McCrae R.R., Costa P.T., (2005), Osobowość dorosłego człowieka, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Namysłowska I. (2011), Transformacja rodziny – przejawy i implikacje dla psychoterapii, Psychoterapia, 1, (156), 5-11.
Rydzewski P., (2010), Socjologiczne analizy rozwodów. Aspekty teoretyczne, empiryczne i metodologiczne, Lublin: Wydawnictwo WSPA.
Ryś M., (1994), Konflikty w rodzinie niszczą czy budują?, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej MEN.
Ryś M., (2017), Odporność psychiczna i relacje interpersonalne osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych, Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Slany K., (2002), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Steuden S. (1996), Psychologiczna analiza reakcji rodziców i ich dzieci w sytuacji rozwodowej, (w:) Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, E.Januszewska (red.), s. 69 - 87, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Świątkiewicz-Mośny M., (2012), Rodzina. Kondycja i przemiany, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Świda-Ziemba H., (2000), Obraz świata i bycia w świecie z badań młodzieży licealnej, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Wallerstein J.S., Blakeslee S., (1996), Second Chances. Men, women and children
a decade after divorce, NY: Houghton Miffin Company.
Winnicott D., (1993), Dziecko, jego rodzina i świat, Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & CO.
Winnicott D.W., (1993), Rozmawiając z rodzicami, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.