Abstract
The value system of every human being, i.e. what is valuable and most important to them, is closely related to the quality of their functioning. This paper presents an analysis of selected family determinants of shaping the value system in young adults. For this purpose, a study was conducted among 252 men and 252 women and it was determined to what extent the quality of the marital communication of parents (measured by the Marriage Communication Questionnaire by Maria Kaźmierczak and Mieczysław Plopa), assessed retrospectively by them, is related to the choice of their preferred values described by Max. Scheler. The research only to some extent confirmed this relationship. They show that the higher the respondents rated the quality of their parents' marital communication, the more often they chose the most important moral values, and depending on their gender, also the values of truth, aesthetic, secular and religious ones.
References
Brzozowski, P. (1988). Przekazywanie wartości w rodzinie, Psychologia Wychowawcza, 2, 190-199.
Brzozowski, P. (1995). Skala wartości Schelerowskich - SWS, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Cywińska, M. (2008). Konflikty między rodzicami - zagrożeniem dla konstruktywnego funkcjonowania dzieci w sytuacjach konfliktów, (w): S. Guz (red.), Dziecko a zagrożenia współczesnego świata, 161-170, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Elżanowska, H. (2012). Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie, Studia z Psychologii, 18, 97-114.
Fisher, R. (2017). From Values to behavior and from behavior to Values, (in:) S. Roccas, L. Sogiv, (red.), Values and Behavior. Taking a Cross-Cultural Perspective, 219-235, Berlin: Springer, doi.org/10.1007/978-3-319-56352-7_10.
Fitness, J. (2015). Emotions in Relationship, (w): M. Mikulincer, P. Shaver (red.), APA Handbook of Personality and Social Psychology, 3, 297-318, American Psychological Association. doi:10.1037/14344-011.
Frankowiak, J. (2020). Agresja werbalna w kontekście innych zachowań problemowych adolestentów, Fides et Ratio, 2(42), 445-454, doi.org/10.34766/fetr.v42i2.271.
Gershoff, E., Goodman, G., Miller-Perrin, C., Holden, G., Jackson, Y., Kazdin, E. (2018). The strength of the causal evidence against physical punishment of children and its implications for parents, psychologists, and policymakers, American Psychologist, (5)73, 626-638, doi.org/10.1037/amp0000327.
Godawa, G. (2020). Wartości w rodzinie zaczerpnięte od dzieci, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 2(39), 63-72, doi: 10.17951/lrp.2020.39.2.63-72.
Jezierska-Wiejak, E. (2013). Rodzina jako międzypokoleniowa płaszczyzna transmisji wartości, Wychowanie w rodzinie, 2(8), 286-299.
Kaleta, K. (2012). Ocena powodzenia małżeństwa rodziców a style interpersonalnego funkcjonowania młodzieży, Psychologia Rozwojowa, 3(17), 39-55.
Karmolińska-Jagodziak, E. (2016). Relacje międzygeneracyjne - istota i znaczenie. Wprowadzenie, (w): E. Karmolińska-Jagodziak (red.), Międzypokoleniowe relacje młodzieży z rodzicami. Wybrane konteksty edukacyjne, 13-22, Leszno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Króla S. Leszczyńskiego.
Kaźmierczak, M., Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej, Warszawa: VIZJA Press&IT.
Kobyliński, A. (2001). Historyczność sądów moralnych w etyce wartości Maxa Schelera, (w): Z. Sareło (red.), Meandry etyki, 17, 29-46, Olecko: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej.
Komorowska-Pudło, M. (2019). Środowisko wychowawcze domu rodzinnego a relacje małżeńskie w dorosłym życiu, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Kucharski, A., Rutkowska, E. (2019). Humor Styles and Communication in Relationship, Socjalization and Human Development, International Scientific Journal, 1(1), 13-24, doi.org/10.37096/SHDISJ-19-1.1-0002.
Musiał, D. (2019). Rola komunikacji w budowaniu relacji między dorastającymi a rodzicami, Fides et Ratio, 2(38), 17-49, doi.org/10.34766/fetr.v2i38.65.
Oleś, P. (2002), Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne, Roczniki Psychologiczne, 5, 53-74.
Opozda, D. (2018). Integral Upbrining as the Fundamental Category of Practice and Theory of Pedagogy of Family in Christian Inspiration, Pedagogia Christiana, 2(42), 151-164.
Plopa, M. (2006), Więzi w małżeństwie i rodzinie, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Płaczkiewicz, B. (2016). Teoria społecznego uczenia się a wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym, Społeczeństwo. Edukacja. Język, 4, 129-137.
Polenick, C.A., Fredman, S.J., Birditt, S.B., Zarit S.H. (2018). Relationship Quality with Parents: Implications for Own and Partner Well-Being in Middle-Aged Couples, Family Process, 1(57), 253-268, doi:10.1111 / famp.12275.
Sillars, A., Vangelisti, A.Al. (2018). Communication: Basic Properties and their Relevance to Relationship Research, (w.): A. Al. Vangelisti, D. Perlman (red.), The Cambridge Handbook of Personal Relationship, 243-255, New York: Cambridge University Press. doi10.1017/9781316417867.020.
Skimina, E., Schwartz, S., Cieciuch, J., Davidov, E., Algeshelner, R. (2018). Testing the circular structure and Importance hierarchy of value states in real-time behaviors, Journal of Research in Personality, 2, 42-49, doi:https://doi.org/10.32872/spb.3029.
Skrzypińska. K., Drzeżdżon, T. (2020). Inteligencja duchowa i jej buforowa rola w przebiegu kryzysów egzystencjalnych na przykładzie kryzysu wieku średniego, (w): K. Skrzypińska (red.), Okiem młodych badaczy. O duchowości i religijności inaczej, 119-144, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Sokal, U. (2001). Wartości preferowane przez osoby dorosłe pochodzące z rodzin pełnych i rozwiedzionych, Roczniki Socjologii Rodziny, 13, 161-167.
Schwartz, S., Sortheix, F. (2018). Values and Subjective Well-Being, (w): E. Diener, S., Oishi, L. Tay (red.), Handbook of Well-Being, 1-25. Salt Lake City: UT: DEF Publishers. doi:nobascholar.com.
Szymczyk, L. (2017). Rola rodziny w rozwijaniu systemu wartości, Łódzkie Studia Teologiczne, 1, 7-20.
Umberson, D., Thomeer, M. (2020). Family Matters: Research on Family Ties and Health, 2010-2020, Journal of Marriage and Family, 1(82), 404-419, doi:10.1111/jomf.12640.
Walęcka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość Analiza psychologiczna wartości rodzinnych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wędzińska, M. (2013). Człowiek na drodze do wartości. Myśl etyczna Maxa Schelera - implikacje pedagogiczne, Przegląd Pedagogiczny, 1, 31-43.
Wrzesień, W. (2000). Relacje międzypokoleniowe a rodzina, Rocznik Socjologii Rodziny, 12, 57-70.
Żuk, G. (2016). Edukacja aksjologiczna zarys problematyki, Lublin: Wydawnictwo Marii Curie-Skłodowskiej.