How to Cite
Ryś, M., & Trzęsowska-Greszta, E. (2018). Shaping and development of mental immunity. Quarterly Journal Fides Et Ratio, 34(2), 164-196. Retrieved from https://fidesetratio.com.pl/ojs/index.php/FetR/article/view/522
Language
Keywords
Abstract
Mental immunity determines many human attitudes and behaviors. Important intentions and goals may not be realized, not because of lack of willpower or lack of effort, but by lack of mental immunity. The article attempts to define mental immunity. It has been considered as the individual's ability to positive development and its good psychosocial functioning, despite objectively unfavorable living conditions. In shaping the immunity, both individual resources (good intellectual functioning, positive temperament, sense of humor), as well as features of the family environment (cohesion, warmth, parents' commitment to raising a child) are important, and also the features of the outside the family social environment (support from adults, eg teacher and other educational institutions). Mental immunity usually manifests itself in difficult situations. The article discusses three models of protection factors: (1) the risk-balancing model; (2) risk reduction model; (3) the immunization at risk model.
References
Badura-Madej W. (1999), Podstawowe pojęcia teorii kryzysu i interwencji kryzysowej. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Blistein J.L., Murray D.M., Lytle L.A., Brinbaum A.S., Perry Ch.L. (2005), Predictors of violent behavior in an early adolescent cohort: Similarities and differences across genders, Health Education & Behavior, vol. 32(2), 175–194.
Block J., Kremen A.M. (1996), IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness, Journal of Personality and Social Psychology, vol. 70, 349–361.
Bogler K.E., Patterson Ch. (2003), Sequelae of children Maltreatment: Vulnerability and resilience, w: S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability, 156-181, Cambridge University Press, s. 156–181.
Bonanno G. (2004), Loss, trauma, and human resilience. Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events?, American Psychologist, vol. 59(1), 20–28.
Borecka-Biernat D. (1992), Style wychowania w rodzinie a agresywne zachowania dzieci, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Psychologiczne, 26, s. 125-141.
Borecka-Biernat D., (2005), Uwarunkowania emocjonalno-obronnej strategii radzenia sobie młodzieży w trudnej sytuacji społecznej w aspekcie czynników społeczno-rodzinnych,
(w:) K. Popiołek (red.), Chowanna. Psychologia bliżej życia, s. 144-163, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Borecka-Biernat, D. (2006), Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Borucka A. (2011), Koncepcja resilience. Podstawowe założenia i nurty badań, (w:) W. Junik (red.), Resilience, s. 11-28, Warszawa: PARPAMEDIA.
Borucka A., Ostaszewski K. (2008), Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia, Medycyna Wieku Rozwojowego, 12(2), s. 587-597.
Borucka A., Ostaszewski K. (2012), Czynniki i procesy resilience wśród dzieci krzywdzonych, Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 11(3), s. 7-26.
Borucka A., Pisarska A. (2012), Koncepcja resilience – czyli jak można pomóc dzieciom i młodzieży z grup podwyższonego ryzyka, (w:) Nowe wyzwania w wychowaniu i profilaktyce. Materiały konferencyjne, (s. 82-96), Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Borys B. (2010), Zasoby zdrowotne w psychice człowieka, Forum Medycyny Rodzinnej, 4(1), s. 44-52.
Bronfenbrenner U. (1970), Czynniki społeczne w rozwoju osobowości, Psychologia Wychowawcza, 1, s. 1-19.
Byra S., Parchomiuk M. (2009), Osobowościowe i społeczne uwarunkowania radzenia sobie ze stresem przez studentów pierwszego roku, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Cicchetti D. (2006), Development and Psychopathology, (in:) D. Cicchetti (ed.), Developmental Psychopathology: Theory and Method, vol. 1, 1–23, New York: Wiley.
Cicchetti D., Rogosch F.A. (1997), The role of self-organization in promotion of resilience in maltreated children, Development and Psychopathology, vol. 9, 797–815.
Cicchetti D., Toth S.L. (2009), The past achievements and future promises of developmental psychopathology: the coming of age of a discipline, Child Psychology and Psychiatry, vol. 50, nr 1–2, 16–25.
Cierpiałkowska L. (1992), Rodzina a alkoholizm. Studium rozwojowo-systemowe, Przegląd Psychologiczny, 1, s. 51-63.
Cierpiałkowska L. (1997), Alkoholizm. Małżeństwo w procesie zdrowienia. Poznań: Wyd. Nauk. UAM.
Cierpiałkowska L. (2000), Alkoholizm. Przyczyny – Leczenie - Profilaktyka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Cierpiałkowska L. (2003), Ryzyko zaburzeń u dzieci alkoholików, Forum Oświatowe, 1(28),
s. 3-16.
Cierpiałkowska L. (2007), Dzieci alkoholików w perspektywie rozwojowego modelu podatności i odporności na zaburzenia psychiczne, Czasopismo Psychologiczne, 13,
s. 7-18.
Cierpiałkowska L., Ziarko M. (2006), Ekstrernalizacja i internalizacja problemów u dzieci alkoholików i niealkoholików, Forum Oświatowe, 2(35), s. 77-96.
Cierpiałkowska L., Ziarko M. (2010), Psychologia uzależnień - alkoholizm, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Cortes L., Buchanan M.J. (2007), The experience of Columbian child soldiers from
a resilience perspective, International Journal for the Advancement of Counseling, vol. 29, s. 43–55.
Craig A.O., Bond L., Burns J.M, Vella–Brodrick D.A, Sawyer S.M. (2003), Adolescent resilience: a concept analysis, Journal of Adolescence, vol. 26, 1–11.
Curtis J., Cicchetti D. (2003), Moving research on resilience into 21st century: Theoretical and methodological considerations in examining the biological contributors to resilience, Development and Psychopathology, vol. 15, 773–810.
Davis N.J. (1999), Resilience. Status of the research and research-based programs, http://mentalhealth. samhsa.gov/schoolviolence/5-28resilience.asp
Fergus S., Zimmerman M.A. (2005), Adolescent resilience: A framework for understanding healthy development in the face of risk, Annual Review of Public Health, vol. 26, 399–419.
Garmezy N. (1985), Stress-Resistant Children: The Search for Protective Factors, (in:)
J. Stevenson (ed.), Recent Research in Developmnetal Psychopatology, 213–234, Oxford – New York – Toronto – Sydney – Paris – Frankfurt: Pergamon Press.
Garmezy N., Masten A.S., Tellegen A. (1984), The study of stress and competence in children: A building block for developmental psychopathology, Child Development, vol. 55, 97–111.
Gąsior K. (2008), Czynniki zagrażające rozwojowi dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym na przykładzie Dorosłych Dzieci Alkoholików, Alkoholizm i Narko-mania, 21(3), s. 247-262.
Gąsior K. (2010), Model terapii osób dorosłych, dzieci alkoholików. Podstawowe założenia i charakterystyka, Roczniki Psychologiczne, s. 384-394.
Gąsior K. (2012), Funkcjonowanie noo-psychospołeczne i problemy psychiczne Dorosłych Dzieci Alkoholików, Warszawa: Difin SA.
Greenberg M.T. (2006), Promoting resilience in children and youth. Preventive intervention and their interface with neuroscience, Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094: Resilience in Children, 139–150.
Grotberg E. (2000), Zwiększanie odporności psychicznej, wzmacnianie sił duchowych, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Grzegorzewska I. (2006), Czynniki ryzyka i ochrony w przebiegu rozwoju dzieci alkoholików,
(w:) L. Cierpiałkowska (red.), Oblicza współczesnych uzależnień. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Grzegorzewska I. (2011), Odporność psychiczna dzieci i młodzieży – wyzwanie dla współczesnej edukacji, Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 1, s. 37-51.
Grzegorzewska I. (2013a), Aktualny stan badań nad zjawiskiem odporności psychicznej
w populacji dzieci alkoholików, Polskie Forum Psychologiczne, 18(4), s. 385-399.
Grzegorzewska I. (2013b), Odporność psychiczna dzieci alkoholików, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Heszen I. (1968), Wielkość potrzeby jako czynnik warunkujący zmiany poziomu funkcjonowania po niepowodzeniu, Przegląd Psychologiczny, 15, s. 22-34.
Heszen I. (2013), Psychologia stresu. Korzystne i niekorzystne skutki stresu życiowego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heszen I., Sęk H. (2007), Psychologia zdrowia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Heszen-Niejodek I. (1997), Styl radzenia sobie ze stresem: fakty i kontrowersje, Czasopismo Psychologiczne, 3(1), s. 7-22.
Heszen-Niejodek I. (2000), Stres i radzenie sobie - główne kontrowersje, (w:) I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i meto-dologiczne, s. 12-43, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Heszen-Niejodek I. (2000), Teoria stresu psychologicznego i radzenie sobie (w:) J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3, s. 465-492, Gdańsk: GWP.
Heszen-Niejodek I. (red.), (2002), Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem, Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
Heszen-Niejodek I., Sęk H., (red.), (1997), Psychologia zdrowia. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Hetherington E.M. (1993), An overview of the Virginia longitudinal study of divorce and remarriage with focus on early adolescence, Journal of Family Psychology, vol. 7, nr 1, 39–56.
Hetherington E.M., Elmore A.M. (2003), Risk and resilience in children coping with their parent’s divorce and remarriage, (w:) S.S Luthar (red.), Resilience and Vulnerability,
182–212, Cambridge: University Press.
Iskra J. (2011), Obraz rodziny pochodzenia studentów o różnym poziomie prężności osobowej, (w:) J. Jęczeń, M.Z. Stepulak (red.), Wartość i dobro rodziny, s. 397-408, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Januszewska E. (1994), Czynniki warunkujące kształtowanie obrazu siebie, (w:) A. Januszewski, P. Oleś, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii KUL, t. 7, s. 27-46, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Januszewska E. (2000), Style reagowania na stres w kontekście postaw rodzicielskich. Badania młodzieży w okresie adolescencji, (w:) D. Kornas-Biela (red.), Rodzina źródło życia i szkoła miłości, s. 313-344, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Jarczyńska J. (2011), Wspomaganie procesu budowania prężności u dzieci i młodzieży zagrożonych rozwojem zespołu zachowań problemowych poprzez wzmacnianie relacji z rodzicami,
(w:) W. Junik (red.), Resilience, s. 147-162, Warszawa: PARPAMEDIA.
Junik W. (2011), Zjawisko rezyliencji – wybrane problem metodologiczne, w: W. Junik (red.), Resilience. Teoria–badania–praktyka, s. 47–66, Warszawa: PARPAMEDIA.
Junik W. (2012), Teoretyczne i empiryczne podstawy wzmacniania rezyliencji (resilience) u dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 3(40), s. 27-45.
Junik W. (red.), (2011), Resilience, Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA.
Kaczmarek Ł., Sęk H., Ziarko M. (2011), Sprężystość psychiczna i inne zmienne pośredniczące w jej wpływie na zdrowie, Przegląd Psychologiczny, 54, s. 29-46.
Kumpfer K.L. (1999), Factors and processes contributing to resilience. The resilience framework, (w:) M.D. Glantz, J.L Johnson (eds.), Resilience and development: Positive life adaptation, (179–224), New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Kumpfer K.L., Johnson L. (2011), Enhancing positive outcomes for children of substance abusing parents, (in:) B.A. Johnson (ed.), Addiction Medicine, 1307-1327, Springer Science Business Media.
Kumpfer K.L., Summerhays J.F. (2006), Prevention Approaches to Enhance Resilience among High-Risk Youth. Comments on the Papers of Dishion & Connell and Greenberg, Annals of the New York Academy of Sciences, Dec, Volume 1094: Resilience in Children, 151–163.
Lazarus R. (1986), Paradygmat stresu i radzenia sobie, Nowiny Psychologiczne, 3-4, s. 2-39.
Lazarus R., Folkman S. (1984), Stress, appraisal and coping, New York: Springer Publishing Company.
Luthar S.S. (2006), Resilience in development A synthesis of research across fi ve decades, (w:) D. Cicchetti, D.J. Cohen (eds.), Developmental Psychopathology: Risk, disorder, and adaptation, vol. 3 (2. edition), 740–795, New York: Wiley.
Luthar S.S., Brown J.P. (2007), Maximizing resilience through diverse levels of inquiry: prevailing paradigms, possibilities and priorities for the future, Development and Psychopathology, vol. 19, 931–955.
Luthar S.S., Cicchetti D. (2000), The construct of resilience: Implication for intervention and social policies, Development and Psychopathology, vol. 12, 857–885.
Luthar S.S., Cicchetti D., Becker B. (2000), The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work, Child Development, vol. 71, nr 3, 543–562.
Luthar S.S., Zelazo L.B. (2003), Research on Resilience. An Integrative Review, (in:) S.S. Luthar (ed.), Resilience and Vulnerability, 510-549, Cambridge University Press.
Luthar S.S., Zigler E. (1991), Vulnerability and Competence: A Review of Research on Resilience in Childhood, American Journal of Orthopsychiatry, vol. 61(1), 6–22.
Łosiak W. (1995), Podstawowe koncepcje stresu i radzenia sobie, (w:) D. Kubacka-Jasiecka (red.), Wybrane problemy zmagania się ze stresem. Prace psychologiczne, s. 13-23, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Manly J.D., Kim J.E., Rogosch F., Cicchetti D. (2001), Dimensions of child maltreatment and children’s adjustment: Contributions of developmental timing and subtype, Development and Psychopathology, vol. 13, 759– 782.
Mariańczyk K., Otrębski W. (2008), Przystosowanie społeczne a strategie radzenia sobie z obciążeniem psychicznym w sytuacji pracy u osób niepełnosprawnych, Studia z Psychologii, 15, s. 125-155.
Masten A.S. (2001), Ordinary Magic, American Psychologist, vol. 56, nr 3, 227–238.
Masten A.S. (2007), Resilience in developing system: Progress and promise as the fourth waves rises, Development and Psychopathology, vol. 19, 921–930.
Masten A.S., Obradović J. (2006), Competence and resilience in Development, Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094, 13–27.
Masten A.S., Obradović J. (2008), Disaster preparation and recovery: lessons from research on resilience in human development, Ecology and Society, vol. 13(1), art. 9.
Masten A.S., Powell J.L (2003), A Resilience Framework for Research Policy and Practice, (in:) S.S. Luthar (ed.), Resilience and Vulnerability, (1-28), Cambridge University Press.
Matczak A. (2007), Rola inteligencji emocjonalnej, Studia Psychologiczne, 45 (1), s. 9-17.
Matczak A., Martowska K. (2011), Z badań nad uwarunkowaniami kompetencji emocjonalnych, Studia Psychologica, 11, s. 5-18.
Matthews G., Emo A.K., Funke G., Zeidner M., Roberts R.D., Costa P.T.Jr., Schulze R. (2006), Emotional intelligence, personality, and task-induced stress, Journal of Experimental Psychology, 12 (2), 96–107.
Matthews G., Zeidner M., Roberts R. D. (2004), Emotional intelligence: science and myth, Massachusetts: MIT Press.
Miller S.M. (1987), Monitoring and blunting: Validation of a quetionnaire to assess styles of information seeking under threat, Journal of Personality and Social Psychology, 52, 345-353.
Miller I., Tuchfeld B. (1990), Dorosłe Dzieci Alkoholików, Nowiny Psychologiczne, 5-6, s. 142-145.
Ogińska-Bulik N. (2002), Psychologia. Radzenie sobie ze stresem, Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Ogińska-Bulik N. (2012), Prężność jako właściwość osobowości sprzyjająca zdrowiu,
(w:) H. Wrona-Polańska (red.), Psychologia zdrowia w służbie człowieka, s. 196-205, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008), Skala pomiaru prężności – SPP-25, Nowiny Psychologiczne, nr 3, s. 39-55.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2010), Osobowość stres a zdrowie, Warszawa: Difin.
Ogińska–Bulik N., Juczyński Z. (2011), Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP–18, Polskie Forum Psychologiczne, 16(1), s. 7–28.
Ogińska-Bulik N., Zadworna-Cieślak M. (2014), Rola prężności psychicznej w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym, Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 19, s. 7-24.
Opora R. (2008), Praktyczne implikacje wynikające z badań nad odpornością psychiczną u dzieci i młodzieży, Studia Gdańskie, t. V, s. 97-108.
Opora R. (2009), Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w zakresie odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Opora R. (2011), Nieletni niedostosowani społecznie, lecz odporni psychicznie, (w:) W. Junik (red.), Resilience, s. 29–43, Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA.
Ostaszewski K. (2005a), Druga strona ryzyka, Remedium, 2(144), s. 1-3.
Ostaszewski K. (2006), Pozytywna profilaktyka, Świat Problemów, 3(158), s. 6-10.
Ostaszewski K. (2008), Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych dzieci i młodzieży, (w:) Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBSC, J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło, A. Dzielska, A. Kowalewska (red.), s. 19-45, Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
Petrides K.V., Frederickson A., Furnham S. (2007), Trait emotional intelligence. Moving forward in the field of EI, Personality and Individual Differences, 27 (4), 151-165.
Petrides K.V., Pita R., Kokkinaki F., (2007), The location of trait emotional intelligence in personality factor space, British Journal of Psychology, 98, 273–289.
Pilecka W. (2009), Odporność psychiczna jako wyznacznik zdrowia, (w:) H. Wrona-Polańska, J. Mastalski (red.), Promocja zdrowia, s. 109-122, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pilecka W. (red.) (2011), Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pilecka W., Fryt J. (2011), Teoria dziecięcej odporności psychicznej, (w:) W. Pilecka (red.), Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży, s. 31-47, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pisarska A., Ostaszewski, K. (2012), Resilience w rodzinie – wyniki badań warszawskich gimnazjalistów, Dziecko Krzywdzone, 3(40), s. 62-83.
Poprawa R. (2001), Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem, (w:) G. Dolińska-Zygmunt (red.), Elementy psychologii zdrowia, s. 101-136, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pyskło M. (2015), Systemy rodzinne w rodzinie pochodzenia a dojrzałość do małżeństwa i odporność psychiczna. Nieopublikowana praca magisterska. UKSW.
Rogosch F.A., Oshri A., Cicchetti D. (2010), From child maltreatment to adolescent cannabis abuse and dependence: A developmental cascade model, Development and Psychopathology, vol. 22, 883–897.
Rustecka-Krawczyk A. (2012), W poszukiwaniu czynników chroniących młodzież z grupy ryzyka, Dziecko Krzywdzone, 3(40), s. 46-61.
Rutter M. (1979), Protective factors in children’s responses to stress and disadvantage, (in:) M. Kent, J. Rolf (red.), Primary prevention of psychopathology, vol. III: Social competence in children, (49–74), Hanover: University Press of New England.
Rutter M. (1987), Psychosocial Resilience and Protective Mechanisms, American Journal of Orthopsychiatry, vol. 57(3), 316–331.
Rutter M. (2000), Resilience Reconsidered: Conceptual Considerations, Empirical Findings and Policy Implications, (w:) J.P. Shonkoff, S.J. Meisels (red.), Handbook of Early Child Intervention, 651–681, New York–Cambridge.
Rutter M. (2006), Implications of Resilience Concepts for Scientifi c Understanding. Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094: Resilience in Children, 1–12.
Rutter M. (2009), Understanding and testing risk mechanisms for mental disorders, Child Psychology and Psychiatry, vol. 50, nr 1–2, 44–52.
Ryś M. (2001), Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Ryś M. (2002), Rodzinne uwarunkowania uzależnień, (w:) W. Bołoz, M. Ryś (red.), Między życiem a śmiercią. Uzależnienia, eutanazja, sytuacje graniczne, s. 41-65, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Ryś M. (2008), Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania Dorosłych Dzieci Alkoholików. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ryś M. (2011), Kształtowanie się poczucia własnej wartości i relacji z innymi w różnych systemach rodzinnych, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, nr 2, s. 64-83.
Ryś M. (2011a), Adult Children of Alcoholics. Psychological analysis of consequences of growing up in families with alcohol problems, Warszawa: PWN.
Ryś M. (2011b), Skala Poczucia Własnej Wartości w Relacjach Interpersonalnych, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Ryś M. (2011c), Role pełnione w rodzinie z problemem alkoholowym a poczucie własnej wartości i relacje interpersonalne z najbliższymi u Dorosłych Dzieci Alkoholików, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 4 (8), s. 93-130.
Ryś M. (2013), Doświadczane skutki wzrastania w rodzinie z problemem alkoholowym. Poczucie własnej wartości i relacje interpersonalne z najbliższymi u Dorosłych Dzieci Alkoholików – badania własne, (w:) W. Poleszak (red.), Oblicza uzależnień. Terapia jako przywracanie wolności, s. 97-134, Lublin: Wydawnictwo Naukowe Innovatio Press.
Ryś M. (2014), Rodzina z problemem alkoholowym. Metody badań interpersonalnych w dysfunkcyjnych systemach rodzinnych, Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Ryś M. (2017), Odporność psychiczna i relacje interpersonalne u osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych, Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Sameroff A., Rosenblum K. (2006), Psychosocial Constraints on the Development of Resilience. Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094: Resilience in Children, 116–124.
Sameroff A., Seifer R., Baldwin A., Baldwin C. (1993), Stability of intelligence from preschool to adolescence: The influence of social and family risk factors, Child Development, vol. 64, 80–97.
Sęk H. (2003), Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów i wieloznaczne funkcje wsparcia, (w:) Z. Jurczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki, (s. 17-32), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sikorska I. (2011), Bufory stresu. Jak rozwijać odporność psychiczną dziecka, Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
Smokowski P.R., Mann E.A., Reynolds A.J., Fraser M.W. (2004), Childhood risk and protective factors and late adolescent adjustment in inner city minority youth, Children and Youth Services Review, vol. 26, 63–91.
Smokowski P.R., Reynolds A.J., Bezruczko N. (1999), Resilience and protective factors in adolescence: An autobiographical perspective from disadvantaged youth, Journal of School Psychology, vol. 37, nr 4, 425–448.
Szymańska J. (2002), Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.
Terelak J.F, (2001), Psychologia stresu, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza BRANTA.
Terelak J.F., (2008), Człowiek i stres, Bydgoszcz-Warszawa: Oficyna Wydawnicza Branta.
Turkiewicz-Maligranda A. (2014), Prężność osobowa jako osobowościowy zasób zdrowotny, Pielęgnacja Zdrowia Publicznego, 4, s. 174-176.
Tyszkowa M. (1972), Problemy psychicznej odporności dzieci i młodzieży, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Tyszkowa M. (1976), Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych. Warszawa: PWN.
Tyszkowa M. (1977), Osobowościowe i wychowawcze wyznaczniki psychicznej odporności dzieci i młodzieży, (w:) M. Tyszkowa (red.), Zachowanie się młodzieży w sytuacjach trudnych i rozwój osobowości, (s. 91-97), Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza.
Tyszkowa M. (1993), Odporność psychiczna, (w:) W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna, s. 475-478, Warszawa: Fundacja Innowacja.
Tyszkowa M. (red.) (1990), Rodzina a rozwój jednostki, Poznań: nakł. Centralnego Programu Badań Podstawowych.
Tyszkowa M., Bejnarowicz A. (1973), Odporność psychiczna dzieci a postawy wychowawcze matek, Problemy Rodziny, 1, s. 27-36.
Walker J.P, Lee R.E. (1998), Uncovering strengths of children of alcoholic parents, Contemporary Family Therapy, December, 521–538.
Wawerska-Kus, (2009), Dzieciństwo bez dzieciństwa, Warszawa: Wydawnictwo DYWIZ.
Wawryk L., Gwozda M. (2013), Minimalizowanie zachowań ryzykownych młodzieży oraz wspieranie czynników chroniących w świetle teorii resilience, Rocznik Lubuski, t. 39, cz. 2, s. 191-201.
Werner E.E (1994), Overcoming the odds, Developmental and Behavioral Pediatrics, vol. 15(2), 131–136.
Werner E.E. (2000), Protective factors and individual resilience, (in:) J.P Shonkoff, S.J. Meisels (eds.), Handbook of Early Child Intervention, (115-132), New York–Cambridge.
Windle M., Searles J.S. (1990), Summary, integration, and future directions: Toward a lifespan perspective, (w:) M. Windle, J.S., Searles, Children of Alcoholics: Critical Perspectives, (217-238), New York: Guilford Press.
Wrześniewski K. (1996a), Pomiar radzenia sobie ze stresem – Wybrane zagadnienia, Promocja Zdrowia, Nauki Społeczne i Medycyna, nr 8-9, s. 34-46.
Wrześniewski K. (1996b), Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru, (w:) I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, (s. 44-64), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Yates T.M., Egeland B., Sroufe A. (2003), Rethinking resilience: A developmental process perspective, (w:) S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability, 243-266, Cambridge University Press.
Zielińska A., (2012), Style wychowania w rodzinie pochodzenia, a poczucie własnej wartości w relacjach interpersonalnych i radzenie sobie w sytuacjach trudnych u młodych dorosłych, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(10), s. 102-134.
Zimmerman M.A., Arunkumar R. (1994), Resiliency research: Implications for schools and policy. Social Policy Report, Society for Research in Child Development, vol. 9(4), 1–19.
Zucker R.A., Wong M.M., Putler L.I., Fitzgerald M.E. (2003), Resilience and vulnerability among sons of alcoholics. Relationships to developmental outcomes between early childhood and adolescence, (w:) S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability, 76-103, Cambridge: University Press.
Żarłak N. (2015), Nieprawidłowe role pełnione w rodzinie pochodzenia a poczucie własnej wartości i odporność psychiczna u małżonków, Nieopublikowana praca magisterska. UKSW.
Blistein J.L., Murray D.M., Lytle L.A., Brinbaum A.S., Perry Ch.L. (2005), Predictors of violent behavior in an early adolescent cohort: Similarities and differences across genders, Health Education & Behavior, vol. 32(2), 175–194.
Block J., Kremen A.M. (1996), IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness, Journal of Personality and Social Psychology, vol. 70, 349–361.
Bogler K.E., Patterson Ch. (2003), Sequelae of children Maltreatment: Vulnerability and resilience, w: S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability, 156-181, Cambridge University Press, s. 156–181.
Bonanno G. (2004), Loss, trauma, and human resilience. Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events?, American Psychologist, vol. 59(1), 20–28.
Borecka-Biernat D. (1992), Style wychowania w rodzinie a agresywne zachowania dzieci, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Psychologiczne, 26, s. 125-141.
Borecka-Biernat D., (2005), Uwarunkowania emocjonalno-obronnej strategii radzenia sobie młodzieży w trudnej sytuacji społecznej w aspekcie czynników społeczno-rodzinnych,
(w:) K. Popiołek (red.), Chowanna. Psychologia bliżej życia, s. 144-163, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Borecka-Biernat, D. (2006), Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Borucka A. (2011), Koncepcja resilience. Podstawowe założenia i nurty badań, (w:) W. Junik (red.), Resilience, s. 11-28, Warszawa: PARPAMEDIA.
Borucka A., Ostaszewski K. (2008), Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia, Medycyna Wieku Rozwojowego, 12(2), s. 587-597.
Borucka A., Ostaszewski K. (2012), Czynniki i procesy resilience wśród dzieci krzywdzonych, Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 11(3), s. 7-26.
Borucka A., Pisarska A. (2012), Koncepcja resilience – czyli jak można pomóc dzieciom i młodzieży z grup podwyższonego ryzyka, (w:) Nowe wyzwania w wychowaniu i profilaktyce. Materiały konferencyjne, (s. 82-96), Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Borys B. (2010), Zasoby zdrowotne w psychice człowieka, Forum Medycyny Rodzinnej, 4(1), s. 44-52.
Bronfenbrenner U. (1970), Czynniki społeczne w rozwoju osobowości, Psychologia Wychowawcza, 1, s. 1-19.
Byra S., Parchomiuk M. (2009), Osobowościowe i społeczne uwarunkowania radzenia sobie ze stresem przez studentów pierwszego roku, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Cicchetti D. (2006), Development and Psychopathology, (in:) D. Cicchetti (ed.), Developmental Psychopathology: Theory and Method, vol. 1, 1–23, New York: Wiley.
Cicchetti D., Rogosch F.A. (1997), The role of self-organization in promotion of resilience in maltreated children, Development and Psychopathology, vol. 9, 797–815.
Cicchetti D., Toth S.L. (2009), The past achievements and future promises of developmental psychopathology: the coming of age of a discipline, Child Psychology and Psychiatry, vol. 50, nr 1–2, 16–25.
Cierpiałkowska L. (1992), Rodzina a alkoholizm. Studium rozwojowo-systemowe, Przegląd Psychologiczny, 1, s. 51-63.
Cierpiałkowska L. (1997), Alkoholizm. Małżeństwo w procesie zdrowienia. Poznań: Wyd. Nauk. UAM.
Cierpiałkowska L. (2000), Alkoholizm. Przyczyny – Leczenie - Profilaktyka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Cierpiałkowska L. (2003), Ryzyko zaburzeń u dzieci alkoholików, Forum Oświatowe, 1(28),
s. 3-16.
Cierpiałkowska L. (2007), Dzieci alkoholików w perspektywie rozwojowego modelu podatności i odporności na zaburzenia psychiczne, Czasopismo Psychologiczne, 13,
s. 7-18.
Cierpiałkowska L., Ziarko M. (2006), Ekstrernalizacja i internalizacja problemów u dzieci alkoholików i niealkoholików, Forum Oświatowe, 2(35), s. 77-96.
Cierpiałkowska L., Ziarko M. (2010), Psychologia uzależnień - alkoholizm, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Cortes L., Buchanan M.J. (2007), The experience of Columbian child soldiers from
a resilience perspective, International Journal for the Advancement of Counseling, vol. 29, s. 43–55.
Craig A.O., Bond L., Burns J.M, Vella–Brodrick D.A, Sawyer S.M. (2003), Adolescent resilience: a concept analysis, Journal of Adolescence, vol. 26, 1–11.
Curtis J., Cicchetti D. (2003), Moving research on resilience into 21st century: Theoretical and methodological considerations in examining the biological contributors to resilience, Development and Psychopathology, vol. 15, 773–810.
Davis N.J. (1999), Resilience. Status of the research and research-based programs, http://mentalhealth. samhsa.gov/schoolviolence/5-28resilience.asp
Fergus S., Zimmerman M.A. (2005), Adolescent resilience: A framework for understanding healthy development in the face of risk, Annual Review of Public Health, vol. 26, 399–419.
Garmezy N. (1985), Stress-Resistant Children: The Search for Protective Factors, (in:)
J. Stevenson (ed.), Recent Research in Developmnetal Psychopatology, 213–234, Oxford – New York – Toronto – Sydney – Paris – Frankfurt: Pergamon Press.
Garmezy N., Masten A.S., Tellegen A. (1984), The study of stress and competence in children: A building block for developmental psychopathology, Child Development, vol. 55, 97–111.
Gąsior K. (2008), Czynniki zagrażające rozwojowi dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym na przykładzie Dorosłych Dzieci Alkoholików, Alkoholizm i Narko-mania, 21(3), s. 247-262.
Gąsior K. (2010), Model terapii osób dorosłych, dzieci alkoholików. Podstawowe założenia i charakterystyka, Roczniki Psychologiczne, s. 384-394.
Gąsior K. (2012), Funkcjonowanie noo-psychospołeczne i problemy psychiczne Dorosłych Dzieci Alkoholików, Warszawa: Difin SA.
Greenberg M.T. (2006), Promoting resilience in children and youth. Preventive intervention and their interface with neuroscience, Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094: Resilience in Children, 139–150.
Grotberg E. (2000), Zwiększanie odporności psychicznej, wzmacnianie sił duchowych, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Grzegorzewska I. (2006), Czynniki ryzyka i ochrony w przebiegu rozwoju dzieci alkoholików,
(w:) L. Cierpiałkowska (red.), Oblicza współczesnych uzależnień. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Grzegorzewska I. (2011), Odporność psychiczna dzieci i młodzieży – wyzwanie dla współczesnej edukacji, Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 1, s. 37-51.
Grzegorzewska I. (2013a), Aktualny stan badań nad zjawiskiem odporności psychicznej
w populacji dzieci alkoholików, Polskie Forum Psychologiczne, 18(4), s. 385-399.
Grzegorzewska I. (2013b), Odporność psychiczna dzieci alkoholików, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Heszen I. (1968), Wielkość potrzeby jako czynnik warunkujący zmiany poziomu funkcjonowania po niepowodzeniu, Przegląd Psychologiczny, 15, s. 22-34.
Heszen I. (2013), Psychologia stresu. Korzystne i niekorzystne skutki stresu życiowego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heszen I., Sęk H. (2007), Psychologia zdrowia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Heszen-Niejodek I. (1997), Styl radzenia sobie ze stresem: fakty i kontrowersje, Czasopismo Psychologiczne, 3(1), s. 7-22.
Heszen-Niejodek I. (2000), Stres i radzenie sobie - główne kontrowersje, (w:) I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i meto-dologiczne, s. 12-43, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Heszen-Niejodek I. (2000), Teoria stresu psychologicznego i radzenie sobie (w:) J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3, s. 465-492, Gdańsk: GWP.
Heszen-Niejodek I. (red.), (2002), Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem, Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
Heszen-Niejodek I., Sęk H., (red.), (1997), Psychologia zdrowia. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Hetherington E.M. (1993), An overview of the Virginia longitudinal study of divorce and remarriage with focus on early adolescence, Journal of Family Psychology, vol. 7, nr 1, 39–56.
Hetherington E.M., Elmore A.M. (2003), Risk and resilience in children coping with their parent’s divorce and remarriage, (w:) S.S Luthar (red.), Resilience and Vulnerability,
182–212, Cambridge: University Press.
Iskra J. (2011), Obraz rodziny pochodzenia studentów o różnym poziomie prężności osobowej, (w:) J. Jęczeń, M.Z. Stepulak (red.), Wartość i dobro rodziny, s. 397-408, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Januszewska E. (1994), Czynniki warunkujące kształtowanie obrazu siebie, (w:) A. Januszewski, P. Oleś, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii KUL, t. 7, s. 27-46, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Januszewska E. (2000), Style reagowania na stres w kontekście postaw rodzicielskich. Badania młodzieży w okresie adolescencji, (w:) D. Kornas-Biela (red.), Rodzina źródło życia i szkoła miłości, s. 313-344, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Jarczyńska J. (2011), Wspomaganie procesu budowania prężności u dzieci i młodzieży zagrożonych rozwojem zespołu zachowań problemowych poprzez wzmacnianie relacji z rodzicami,
(w:) W. Junik (red.), Resilience, s. 147-162, Warszawa: PARPAMEDIA.
Junik W. (2011), Zjawisko rezyliencji – wybrane problem metodologiczne, w: W. Junik (red.), Resilience. Teoria–badania–praktyka, s. 47–66, Warszawa: PARPAMEDIA.
Junik W. (2012), Teoretyczne i empiryczne podstawy wzmacniania rezyliencji (resilience) u dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 3(40), s. 27-45.
Junik W. (red.), (2011), Resilience, Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA.
Kaczmarek Ł., Sęk H., Ziarko M. (2011), Sprężystość psychiczna i inne zmienne pośredniczące w jej wpływie na zdrowie, Przegląd Psychologiczny, 54, s. 29-46.
Kumpfer K.L. (1999), Factors and processes contributing to resilience. The resilience framework, (w:) M.D. Glantz, J.L Johnson (eds.), Resilience and development: Positive life adaptation, (179–224), New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Kumpfer K.L., Johnson L. (2011), Enhancing positive outcomes for children of substance abusing parents, (in:) B.A. Johnson (ed.), Addiction Medicine, 1307-1327, Springer Science Business Media.
Kumpfer K.L., Summerhays J.F. (2006), Prevention Approaches to Enhance Resilience among High-Risk Youth. Comments on the Papers of Dishion & Connell and Greenberg, Annals of the New York Academy of Sciences, Dec, Volume 1094: Resilience in Children, 151–163.
Lazarus R. (1986), Paradygmat stresu i radzenia sobie, Nowiny Psychologiczne, 3-4, s. 2-39.
Lazarus R., Folkman S. (1984), Stress, appraisal and coping, New York: Springer Publishing Company.
Luthar S.S. (2006), Resilience in development A synthesis of research across fi ve decades, (w:) D. Cicchetti, D.J. Cohen (eds.), Developmental Psychopathology: Risk, disorder, and adaptation, vol. 3 (2. edition), 740–795, New York: Wiley.
Luthar S.S., Brown J.P. (2007), Maximizing resilience through diverse levels of inquiry: prevailing paradigms, possibilities and priorities for the future, Development and Psychopathology, vol. 19, 931–955.
Luthar S.S., Cicchetti D. (2000), The construct of resilience: Implication for intervention and social policies, Development and Psychopathology, vol. 12, 857–885.
Luthar S.S., Cicchetti D., Becker B. (2000), The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work, Child Development, vol. 71, nr 3, 543–562.
Luthar S.S., Zelazo L.B. (2003), Research on Resilience. An Integrative Review, (in:) S.S. Luthar (ed.), Resilience and Vulnerability, 510-549, Cambridge University Press.
Luthar S.S., Zigler E. (1991), Vulnerability and Competence: A Review of Research on Resilience in Childhood, American Journal of Orthopsychiatry, vol. 61(1), 6–22.
Łosiak W. (1995), Podstawowe koncepcje stresu i radzenia sobie, (w:) D. Kubacka-Jasiecka (red.), Wybrane problemy zmagania się ze stresem. Prace psychologiczne, s. 13-23, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Manly J.D., Kim J.E., Rogosch F., Cicchetti D. (2001), Dimensions of child maltreatment and children’s adjustment: Contributions of developmental timing and subtype, Development and Psychopathology, vol. 13, 759– 782.
Mariańczyk K., Otrębski W. (2008), Przystosowanie społeczne a strategie radzenia sobie z obciążeniem psychicznym w sytuacji pracy u osób niepełnosprawnych, Studia z Psychologii, 15, s. 125-155.
Masten A.S. (2001), Ordinary Magic, American Psychologist, vol. 56, nr 3, 227–238.
Masten A.S. (2007), Resilience in developing system: Progress and promise as the fourth waves rises, Development and Psychopathology, vol. 19, 921–930.
Masten A.S., Obradović J. (2006), Competence and resilience in Development, Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094, 13–27.
Masten A.S., Obradović J. (2008), Disaster preparation and recovery: lessons from research on resilience in human development, Ecology and Society, vol. 13(1), art. 9.
Masten A.S., Powell J.L (2003), A Resilience Framework for Research Policy and Practice, (in:) S.S. Luthar (ed.), Resilience and Vulnerability, (1-28), Cambridge University Press.
Matczak A. (2007), Rola inteligencji emocjonalnej, Studia Psychologiczne, 45 (1), s. 9-17.
Matczak A., Martowska K. (2011), Z badań nad uwarunkowaniami kompetencji emocjonalnych, Studia Psychologica, 11, s. 5-18.
Matthews G., Emo A.K., Funke G., Zeidner M., Roberts R.D., Costa P.T.Jr., Schulze R. (2006), Emotional intelligence, personality, and task-induced stress, Journal of Experimental Psychology, 12 (2), 96–107.
Matthews G., Zeidner M., Roberts R. D. (2004), Emotional intelligence: science and myth, Massachusetts: MIT Press.
Miller S.M. (1987), Monitoring and blunting: Validation of a quetionnaire to assess styles of information seeking under threat, Journal of Personality and Social Psychology, 52, 345-353.
Miller I., Tuchfeld B. (1990), Dorosłe Dzieci Alkoholików, Nowiny Psychologiczne, 5-6, s. 142-145.
Ogińska-Bulik N. (2002), Psychologia. Radzenie sobie ze stresem, Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Ogińska-Bulik N. (2012), Prężność jako właściwość osobowości sprzyjająca zdrowiu,
(w:) H. Wrona-Polańska (red.), Psychologia zdrowia w służbie człowieka, s. 196-205, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008), Skala pomiaru prężności – SPP-25, Nowiny Psychologiczne, nr 3, s. 39-55.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2010), Osobowość stres a zdrowie, Warszawa: Difin.
Ogińska–Bulik N., Juczyński Z. (2011), Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP–18, Polskie Forum Psychologiczne, 16(1), s. 7–28.
Ogińska-Bulik N., Zadworna-Cieślak M. (2014), Rola prężności psychicznej w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym, Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 19, s. 7-24.
Opora R. (2008), Praktyczne implikacje wynikające z badań nad odpornością psychiczną u dzieci i młodzieży, Studia Gdańskie, t. V, s. 97-108.
Opora R. (2009), Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w zakresie odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Opora R. (2011), Nieletni niedostosowani społecznie, lecz odporni psychicznie, (w:) W. Junik (red.), Resilience, s. 29–43, Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA.
Ostaszewski K. (2005a), Druga strona ryzyka, Remedium, 2(144), s. 1-3.
Ostaszewski K. (2006), Pozytywna profilaktyka, Świat Problemów, 3(158), s. 6-10.
Ostaszewski K. (2008), Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych dzieci i młodzieży, (w:) Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBSC, J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło, A. Dzielska, A. Kowalewska (red.), s. 19-45, Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
Petrides K.V., Frederickson A., Furnham S. (2007), Trait emotional intelligence. Moving forward in the field of EI, Personality and Individual Differences, 27 (4), 151-165.
Petrides K.V., Pita R., Kokkinaki F., (2007), The location of trait emotional intelligence in personality factor space, British Journal of Psychology, 98, 273–289.
Pilecka W. (2009), Odporność psychiczna jako wyznacznik zdrowia, (w:) H. Wrona-Polańska, J. Mastalski (red.), Promocja zdrowia, s. 109-122, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pilecka W. (red.) (2011), Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pilecka W., Fryt J. (2011), Teoria dziecięcej odporności psychicznej, (w:) W. Pilecka (red.), Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży, s. 31-47, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pisarska A., Ostaszewski, K. (2012), Resilience w rodzinie – wyniki badań warszawskich gimnazjalistów, Dziecko Krzywdzone, 3(40), s. 62-83.
Poprawa R. (2001), Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem, (w:) G. Dolińska-Zygmunt (red.), Elementy psychologii zdrowia, s. 101-136, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pyskło M. (2015), Systemy rodzinne w rodzinie pochodzenia a dojrzałość do małżeństwa i odporność psychiczna. Nieopublikowana praca magisterska. UKSW.
Rogosch F.A., Oshri A., Cicchetti D. (2010), From child maltreatment to adolescent cannabis abuse and dependence: A developmental cascade model, Development and Psychopathology, vol. 22, 883–897.
Rustecka-Krawczyk A. (2012), W poszukiwaniu czynników chroniących młodzież z grupy ryzyka, Dziecko Krzywdzone, 3(40), s. 46-61.
Rutter M. (1979), Protective factors in children’s responses to stress and disadvantage, (in:) M. Kent, J. Rolf (red.), Primary prevention of psychopathology, vol. III: Social competence in children, (49–74), Hanover: University Press of New England.
Rutter M. (1987), Psychosocial Resilience and Protective Mechanisms, American Journal of Orthopsychiatry, vol. 57(3), 316–331.
Rutter M. (2000), Resilience Reconsidered: Conceptual Considerations, Empirical Findings and Policy Implications, (w:) J.P. Shonkoff, S.J. Meisels (red.), Handbook of Early Child Intervention, 651–681, New York–Cambridge.
Rutter M. (2006), Implications of Resilience Concepts for Scientifi c Understanding. Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094: Resilience in Children, 1–12.
Rutter M. (2009), Understanding and testing risk mechanisms for mental disorders, Child Psychology and Psychiatry, vol. 50, nr 1–2, 44–52.
Ryś M. (2001), Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Ryś M. (2002), Rodzinne uwarunkowania uzależnień, (w:) W. Bołoz, M. Ryś (red.), Między życiem a śmiercią. Uzależnienia, eutanazja, sytuacje graniczne, s. 41-65, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Ryś M. (2008), Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania Dorosłych Dzieci Alkoholików. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ryś M. (2011), Kształtowanie się poczucia własnej wartości i relacji z innymi w różnych systemach rodzinnych, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, nr 2, s. 64-83.
Ryś M. (2011a), Adult Children of Alcoholics. Psychological analysis of consequences of growing up in families with alcohol problems, Warszawa: PWN.
Ryś M. (2011b), Skala Poczucia Własnej Wartości w Relacjach Interpersonalnych, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Ryś M. (2011c), Role pełnione w rodzinie z problemem alkoholowym a poczucie własnej wartości i relacje interpersonalne z najbliższymi u Dorosłych Dzieci Alkoholików, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 4 (8), s. 93-130.
Ryś M. (2013), Doświadczane skutki wzrastania w rodzinie z problemem alkoholowym. Poczucie własnej wartości i relacje interpersonalne z najbliższymi u Dorosłych Dzieci Alkoholików – badania własne, (w:) W. Poleszak (red.), Oblicza uzależnień. Terapia jako przywracanie wolności, s. 97-134, Lublin: Wydawnictwo Naukowe Innovatio Press.
Ryś M. (2014), Rodzina z problemem alkoholowym. Metody badań interpersonalnych w dysfunkcyjnych systemach rodzinnych, Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Ryś M. (2017), Odporność psychiczna i relacje interpersonalne u osób wzrastających w różnych systemach rodzinnych, Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Sameroff A., Rosenblum K. (2006), Psychosocial Constraints on the Development of Resilience. Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1094: Resilience in Children, 116–124.
Sameroff A., Seifer R., Baldwin A., Baldwin C. (1993), Stability of intelligence from preschool to adolescence: The influence of social and family risk factors, Child Development, vol. 64, 80–97.
Sęk H. (2003), Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów i wieloznaczne funkcje wsparcia, (w:) Z. Jurczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki, (s. 17-32), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sikorska I. (2011), Bufory stresu. Jak rozwijać odporność psychiczną dziecka, Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
Smokowski P.R., Mann E.A., Reynolds A.J., Fraser M.W. (2004), Childhood risk and protective factors and late adolescent adjustment in inner city minority youth, Children and Youth Services Review, vol. 26, 63–91.
Smokowski P.R., Reynolds A.J., Bezruczko N. (1999), Resilience and protective factors in adolescence: An autobiographical perspective from disadvantaged youth, Journal of School Psychology, vol. 37, nr 4, 425–448.
Szymańska J. (2002), Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.
Terelak J.F, (2001), Psychologia stresu, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza BRANTA.
Terelak J.F., (2008), Człowiek i stres, Bydgoszcz-Warszawa: Oficyna Wydawnicza Branta.
Turkiewicz-Maligranda A. (2014), Prężność osobowa jako osobowościowy zasób zdrowotny, Pielęgnacja Zdrowia Publicznego, 4, s. 174-176.
Tyszkowa M. (1972), Problemy psychicznej odporności dzieci i młodzieży, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Tyszkowa M. (1976), Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych. Warszawa: PWN.
Tyszkowa M. (1977), Osobowościowe i wychowawcze wyznaczniki psychicznej odporności dzieci i młodzieży, (w:) M. Tyszkowa (red.), Zachowanie się młodzieży w sytuacjach trudnych i rozwój osobowości, (s. 91-97), Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza.
Tyszkowa M. (1993), Odporność psychiczna, (w:) W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna, s. 475-478, Warszawa: Fundacja Innowacja.
Tyszkowa M. (red.) (1990), Rodzina a rozwój jednostki, Poznań: nakł. Centralnego Programu Badań Podstawowych.
Tyszkowa M., Bejnarowicz A. (1973), Odporność psychiczna dzieci a postawy wychowawcze matek, Problemy Rodziny, 1, s. 27-36.
Walker J.P, Lee R.E. (1998), Uncovering strengths of children of alcoholic parents, Contemporary Family Therapy, December, 521–538.
Wawerska-Kus, (2009), Dzieciństwo bez dzieciństwa, Warszawa: Wydawnictwo DYWIZ.
Wawryk L., Gwozda M. (2013), Minimalizowanie zachowań ryzykownych młodzieży oraz wspieranie czynników chroniących w świetle teorii resilience, Rocznik Lubuski, t. 39, cz. 2, s. 191-201.
Werner E.E (1994), Overcoming the odds, Developmental and Behavioral Pediatrics, vol. 15(2), 131–136.
Werner E.E. (2000), Protective factors and individual resilience, (in:) J.P Shonkoff, S.J. Meisels (eds.), Handbook of Early Child Intervention, (115-132), New York–Cambridge.
Windle M., Searles J.S. (1990), Summary, integration, and future directions: Toward a lifespan perspective, (w:) M. Windle, J.S., Searles, Children of Alcoholics: Critical Perspectives, (217-238), New York: Guilford Press.
Wrześniewski K. (1996a), Pomiar radzenia sobie ze stresem – Wybrane zagadnienia, Promocja Zdrowia, Nauki Społeczne i Medycyna, nr 8-9, s. 34-46.
Wrześniewski K. (1996b), Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru, (w:) I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, (s. 44-64), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Yates T.M., Egeland B., Sroufe A. (2003), Rethinking resilience: A developmental process perspective, (w:) S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability, 243-266, Cambridge University Press.
Zielińska A., (2012), Style wychowania w rodzinie pochodzenia, a poczucie własnej wartości w relacjach interpersonalnych i radzenie sobie w sytuacjach trudnych u młodych dorosłych, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(10), s. 102-134.
Zimmerman M.A., Arunkumar R. (1994), Resiliency research: Implications for schools and policy. Social Policy Report, Society for Research in Child Development, vol. 9(4), 1–19.
Zucker R.A., Wong M.M., Putler L.I., Fitzgerald M.E. (2003), Resilience and vulnerability among sons of alcoholics. Relationships to developmental outcomes between early childhood and adolescence, (w:) S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability, 76-103, Cambridge: University Press.
Żarłak N. (2015), Nieprawidłowe role pełnione w rodzinie pochodzenia a poczucie własnej wartości i odporność psychiczna u małżonków, Nieopublikowana praca magisterska. UKSW.
Downloads
Download data is not yet available.